Lực lượng Taliban tại thủ phủ Mehtarlam, tỉnh Laghman, Afghanistan ngày 15/8/2021. (Ảnh: THX/TTXVN)

Ngày 16/8, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh cho biết Bắc Kinh tôn trọng sự lựa chọn của người dân Afghanistan và hy vọng quá trình chuyển tiếp tại quốc gia Tây Nam Á này diễn ra suôn sẻ. 

Trước đó một ngày, Taliban khẳng định cuộc chiến tại Afghanistan đã kết thúc và tuyên bố sẽ sớm thông báo về việc thành lập “Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan.”

Lực lượng này đồng thời cam kết thực hiện các hành động có trách nhiệm để đảm bảo an toàn cho công dân Afghanistan.

Trước diễn biến này, bà Hoa Xuân Oánh tuyên bố tình hình tại Afghanistan đã có những chuyển biến lớn và Trung Quốc tôn trọng mong muốn và lựa chọn của người dân Afghanistan. 

Từ Iran, Tổng thống Ebrahim Raisi ngày 16/8 nhận định việc Mỹ rút quân khỏi Afghanistan mở ra triển vọng cho một nền hòa bình lâu dài tại quốc gia Tây Nam Á này.

Trong tuyên bố, nhà lãnh đạo Iran khẳng định đây sẽ là cơ hội để khôi phục cuộc sống, an ninh và hòa bình lâu dài ở Afghanistan.

Cùng ngày, quan chức Bộ Ngoại giao Nga Zamir Kabulov thông báo cuộc gặp giữa Đại sứ Nga tại Afghanistan Dmitry Zhirnov và điều phối viên an ninh của Taliban - dự kiến diễn ra ngày 17/8, sẽ tập trung thảo luận kế hoạch của Taliban nhằm đảm bảo an ninh cho phái bộ ngoại giao Nga tại Kabul.

Ông Kabulov cũng cho hay Moskva sẽ quyết định việc có công nhận chính quyền mới tại Afghanistan hay không dựa trên “cách điều hành đất nước của chính quyền mới trong tương lai gần.”

Trong khi đó, phát biểu trên kênh truyền hình Rossiya 24 television, Đại sứ Nga tại Afghanistan Dmitry Zhirnov cho biết lực lượng Taliban đang triển khai các biện pháp đảm bảo an ninh tại Đại sứ quán Nga và đã bắt đầu thiết lập “trật tự công cộng” ở thủ đô Kabul.

Cũng theo ông Zhirnov, Nga không coi Taliban là mối đe dọa đối với khu vực Trung Á và hiện Moskva đang liên hệ với các quan chức thuộc lực lượng này thông qua Đại sứ quán Nga tại Kabul.

Dự kiến, Nga sẽ tham gia cuộc họp khẩn cấp của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc về tình hình Afghanistan diễn ra trong ngày 17/8.

Đám đông người sơ tán khi Taliban tuyên bố kiểm soát Afghanistan chờ đợi được rời khỏi quốc gia Tây Nam Á, tại sân bay quốc tế ở Kabul, ngày 16/8/2021. (Ảnh: AFP/TTXVN)

Cũng trong ngày 16/8, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov và người đồng cấp Kyrgyzstan Ruslan Kazakbaev đã điện đàm thảo luận các diễn biến ở Afghanistan theo đề xuất của Moskva.

Tuyên bố của Bộ Ngoại giao Nga nêu rõ, tại điện đàm, hai bên thảo luận việc hợp tác trong các vấn đề khu vực, trong đó có các diễn biến ở Afghanistan và những ảnh hưởng đối với khu vực Trung Á.

Những diễn biến nhanh chóng tại Afghanistan gây quan ngại sâu sắc cho các nước Trung Á.

Trong một tuyên bố ngày 16/8, Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO) do Nga đứng đầu bày tỏ quan ngại rằng bất ổn tại Afghanistan sẽ tác động đáng kể đến tình hình tại Trung Á.

CSTO cam kết sẽ hỗ trợ hết sức cho nước thành viên Tajikistan đối phó với các nguy cơ an ninh từ nước láng giềng Afghanistan, tuy nhiên hiện tại chưa thấy cần phải làm như vậy.

Tổ chức này dự kiến sẽ tập trận ở khu vực biên giới Afghanistan và Tajikistan trong vài tháng tới.

Các nước láng giềng của Afghanistan hiện gia tăng giám sát khu vực biên giới nhằm ngăn ngừa nguy cơ bạo lực lan sang cũng như sự bùng phát làn sóng di cư của những người Afghanistan.

Tổng thống Kyrgyzstan Sadyr Japaro ngày 16/8 đã ra lệnh tăng cường các nỗ lực siết chặt an ninh, phối hợp với các nước láng giềng và chỉ đạo Bộ Ngoại giao nước này đảm bảo sơ tán nhanh chóng các công dân Kyrgyzstan khỏi Afghanistan.

Trong khi đó, Uzbekistan đang giám sát chặt chẽ tình hình sau khi phát hiện một vụ rơi máy bay của quân đội Afghanistan ở tỉnh biên giới Surxondaryo hôm 15/8.

Truyền thông địa phương cho biết có 2 quân nhân Afghanistan trên máy bay và đã được đưa đến bệnh viện.

Trước đó, nhà chức trách Uzbekistan đã bắt giữ 84 binh sỹ Afghanistan vượt biên sang nước này và đề nghị được hỗ trợ y tế./.