Sáng 16/9, Mỹ, Anh và Australia đã công bố quan hệ đối tác ba bên nhằm tăng cường hợp tác an ninh, quân sự và ngoại giao, viết tắt là AUKUS. Theo thỏa thuận, Mỹ và Anh sẽ cung cấp cho Australia công nghệ và khả năng triển khai các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân, Reuters đưa tin.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nói rằng ba nước đang "gây tổn hại nghiêm trọng đến hòa bình và ổn định của khu vực, tăng cường chạy đua vũ trang và gây tổn hại cho các nỗ lực quốc tế về việc không gia tăng vũ khí hạt nhân".

"Trung Quốc luôn tin rằng bất kỳ cơ chế khu vực nào cũng phải phù hợp với xu thế hòa bình và phát triển của thời đại, đồng thời giúp tăng cường sự tin cậy và hợp tác lẫn nhau, không nên nhắm vào bất kỳ bên nào khác hoặc làm suy yếu lợi ích của mình", ông nói trong một cuộc họp báo thường kỳ tại Bắc Kinh.

Tổng thống Mỹ Joe Biden, Thủ tướng Anh Boris Johnson và Thủ tướng Australia Scott Morrison không nhắc tên Trung Quốc trong thông báo chung. Các quan chức cấp cao của chính quyền Biden cho biết mối quan hệ hợp tác này không nhằm chống lại Bắc Kinh.

Tổng thống Mỹ Joe Biden họp trực tuyến với Thủ tướng Australia Scott Morrison và Thủ tướng Anh Boris Johnson vào ngày 15/9. Ảnh: Reuters.

Ông Johnson cho biết hiệp ước này không nhằm mục đích đối đầu và nói rằng nó sẽ giảm chi phí cho thế hệ tàu ngầm hạt nhân tiếp theo của Anh. Ba nhà lãnh đạo nhấn mạnh Australia sẽ không trang bị vũ khí hạt nhân, mà chỉ sử dụng hệ thống đẩy hạt nhân cho tàu để đề phòng các mối đe dọa.

Người phát ngôn của ông Morrison nói với Reuters rằng mối quan hệ đối tác Mỹ, Anh và Australia đã kết thúc thỏa thuận năm 2016 của Australia với tập đoàn đóng tàu của Pháp để xây dựng hạm đội tàu ngầm mới trị giá 40 tỷ USD, nhằm thay thế các tàu ngầm Collins đã hơn hai thập kỷ của họ.

Pháp - nước mất hợp đồng tàu ngầm với Australia - gọi kế hoạch này là tàn bạo và khó đoán. Pháp cáo buộc Biden đã đâm sau lưng và hành động giống như người tiền nhiệm Donald Trump.

"Quyết định tàn bạo, đơn phương và không thể đoán trước này nhắc nhở tôi rất nhiều về những gì ông Trump từng làm. Tôi tức giận và cay đắng. Đây không phải là điều mà đồng minh nên làm", Ngoại trưởng Pháp Le Drian nói với đài phát thanh Franceinfo.