Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump bị cấm vĩnh viễn trên Twitter sau những phát ngôn bị coi là ủng hộ và khuyến khích vụ bạo loạn tại Đồi Capitol vào ngày 6/1/2021, giữa lúc diễn ra phiên họp xác nhận chiến thắng của Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống 2020.

Tài khoản Facebook và Instagram của Trump cũng từng bị chặn vô thời hạn, nhưng sau đó được giảm xuống thành hai năm sau khi ban giám sát của Facebook đánh giá lệnh đình chỉ không xác định thời hạn vi phạm chính sách của công ty. Tuy nhiên, Facebook cho biết họ sẽ kéo dài thời gian chặn tài khoản Trump nếu xác định "vẫn có mối đe dọa nghiêm trọng đối với an toàn cộng đồng".

Đội ngũ cố vấn của Trump từ lâu đã suy đoán cựu tổng thống sẽ bị gạt khỏi các nền tảng mạng xã hội sau khi rời nhiệm sở. Bản thân Trump cũng từng nêu ý tưởng thành lập công ty mạng xã hội riêng trước khi vụ bạo loạn ở Đồi Capitol diễn ra, theo nguồn tin giấu tên am hiểu vấn đề.

Tới nay, Trump vẫn từ chối đề nghị gia nhập những công ty mạng xã hội cánh hữu được thành lập sau khi Twitter và Facebook càn quét các tài khoản cực hữu vì loạt biến động như vụ bạo lực của phong trào da trắng thượng đẳng ở thành phố Charlottesville năm 2017, sự trỗi dậy của nhóm theo thuyết âm mưu QAnon, hay tình trạng tin giả về bầu cử và Covid-19.

Hồi mùa hè, Trump đã từ chối đề nghị hợp tác trị giá hàng triệu USD từ Gettr, mạng xã hội do cựu trợ lý Jason Miller của ông điều hành hiện có 4 triệu người dùng, đồng thời quay lưng với cả nền tảng Parler, nguồn tin tiết lộ. Rốt cục, cựu tổng thống dường như tin rằng một công ty mang thương hiệu Trump sẽ là lựa chọn tốt hơn.

Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump tại một buổi vận động ở thành phố Dalton, bang Georgia, hồi tháng 1/2021. Ảnh: Reuters.

Trump Media & Technology Group (TMTG), công ty truyền thông được thành lập năm ngoái do Trump làm chủ tịch, được kỳ vọng trở thành công cụ giúp cựu tổng thống tìm lại "hào quang" trên mạng xã hội.

Tuy nhiên, nỗ lực này đã vấp phải hàng loạt vấn đề. Để xây dựng một mạng xã hội, TMTG cần hàng chục kỹ sư, chuyên gia an ninh mạng và các kỹ thuật viên. Mặc dù TMTG cho biết hoạt động tuyển dụng đang được triển khai, công việc xây dựng bộ máy nhân sự diễn ra rất chậm chạp cho đến khi TMTG hoàn thành kế hoạch sáp nhập với công ty Digital World Acquisition (DWAC).

DWAC là công ty mua lại có mục đích đặc biệt, được thành lập để huy động vốn thông qua phát hành công khai lần đầu (IPO). TMTG đã đồng ý hợp nhất với công ty này để niêm yết, nhưng thương vụ đang bị Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ điều tra. DWAC tháng trước cho biết Ủy ban đang kiểm tra hoạt động liên lạc giữa họ với TMTG để xem liệu có hành vi vi phạm các quy định về chứng khoán hay không.

Bên cạnh đó, cựu hạ nghị sĩ Cộng hòa Devin Nunes, CEO của TMTG, bị đánh giá chưa triển khai được chiến dịch tuyển dụng đáng chú ý ở Thung lũng Silicon, dù đã gọi cho nhiều người để xin lời khuyên về cách xây dựng công ty. Nunes giành được cảm tình của những người ủng hộ Trump, nhưng không có kinh nghiệm điều hành hãng công nghệ.

Hồi tháng 10/2021, Trump tuyên bố mạng xã hội Truth Social là dự án đầu tiên của TMTG, chia sẻ đường link dẫn đến phiên bản đầu với tên miền là TruthSocial.com, đồng thời cho biết nền tảng sẽ được ra mắt hoàn chỉnh hơn vào tháng 11/2021.

Tuy nhiên, phiên bản đầu tiên của Truth Social nhanh chóng bị gỡ sau vài giờ, do những người chơi khăm truy cập để đăng nội dung phản cảm. Vài ngày sau, những người tạo ra phần mềm mạng xã hội nguồn mở Mastodon mà Truth Social sử dụng đã gửi thư đến TMTG, cáo buộc Truth Social vi phạm điều khoản sử dụng phần mềm.

Tới nay, TMTG vẫn chưa cho ra mắt bản thử nghiệm của Truth Social, dù tháng 11 đã trôi qua. Thông tin trên kho ứng dụng của Apple cho thấy mạng xã hội này "dự kiến" ra mắt vào ngày 21/2, nhưng các nguồn tin đánh giá phải mất nhiều tháng để nền tảng được vận hành đầy đủ.

Logo mạng xã hội Truth Social hiển thị trên một màn hình điện thoại hồi tháng 10/2021. Ảnh: Reuters.

Michael Ohlrogge, trợ lý giáo sư luật tại Đại học New York, cho rằng cách Trump huy động vốn thông qua một công ty như DWAC cho thấy Truth Social vẫn còn lâu mới sẵn sàng đi vào hoạt động.

Thông thường, phải mất 5-6 tháng từ thời điểm thương vụ sáp nhập được công bố cho đến khi hoàn tất thủ tục. TMTG sẽ không được tiếp cận bất cứ khoản tiền nào mà DWAC huy động được trước khi thủ tục sáp nhập hoàn thành. Chưa rõ TMTG có tự gọi vốn hay không. Dựa trên điều khoản trong thỏa thuận của DWAC với các nhà đầu tư, quá trình sáp nhập phải được hoàn thành trước tháng 9, trừ khi các cổ đông đồng ý gia hạn.

Mặc dù ngày ra mắt Truth Social còn mờ mịt, có thể làm hạn chế khả năng ảnh hưởng của Trump đối với cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ cuối năm nay, giới quan sát đánh giá triển vọng của mạng xã hội này khiến những người điều hành các trang web cánh hữu e ngại, bởi bất cứ nền tảng nào có Trump đều sẽ giành lợi thế tức thì trước những đối thủ tương tự.

Trước khi bị Twitter và Facebook cấm cửa một năm trước, Trump đã thu hút được một trong những cộng đồng đông đảo và tương tác nhiều nhất trên mạng. Theo các chuyên gia chính trị, khả năng truyền động lực và huy động được hàng chục triệu khoản tài trợ nhỏ thông qua mạng xã hội của Trump vô cùng quan trọng đối với nỗ lực giành lại thế đa số tại quốc hội của đảng Cộng hòa.

Một số cố vấn của Trump cho biết cựu tổng thống nhận thức được rằng các thông cáo của ông không thu hút nhiều chú ý. Ông vẫn muốn biết những gì người khác đang nói trên mạng xã hội và rất muốn đăng bài trở lại.

Tuy nhiên, các cố vấn nhận định động thái cấm cửa Trump cùng những nhóm ủng hộ ông của các hãng công nghệ lớn cuối cùng lại có lợi cho cựu tổng thống, bởi khiến các cử tri trung thành tức giận. Ngoài ra, thói quen sử dụng Twitter quá thường xuyên của Trump từng bị nhiều người Mỹ phàn nàn, được cho là khiến ông đánh mất nhiều cử tri tiềm năng.

"Nhu cầu tiếp cận với Trump, cũng như những giải pháp đưa nước Mỹ lên trên hết của ông vẫn tiếp tục gia tăng, bất chấp đòn tấn công của các hãng công nghệ lớn vào quyền tự do ngôn luận của ông ấy", phát ngôn viên Taylor Budowich của Trump cho hay.

"Ảnh hưởng của Trump không bị giới hạn bởi bất cứ tài khoản mạng xã hội nào. Để gạt bỏ Trump, Twitter cùng Facebook và các nền tảng khác sẽ phải gạt bỏ phần lớn số người dùng gắn bó nhất với họ. Thực tế là bạn không thể gạt bỏ phong trào đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại, bởi đó chính là nước Mỹ", Budowich nói.