Có những loại xe nhiều người gần như không nhìn thấy trong suốt cuộc đời - Ảnh: Motor1

Mặc dù ô tô là ngành công nghiệp toàn cầu, bộ mặt ngành có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí. Cùng là phương tiện di chuyển, nhưng hình dạng chiếc xe có thể thay đổi ở bất kể thị trường nào. Một số có ở mọi nơi, một số chỉ có thể nhìn thấy trên đường phố của các thị trường cụ thể. Có loại chỉ dành riêng cho một số quốc gia nhất định.

Tại sao những chiếc xe như vậy vẫn tồn tại dù không có tiềm năng phát triển toàn cầu?

Gu xe ở các vùng khác nhau như thế nào?

Bảng thị phần xét theo loại xe ở các khu vực trên thế giới - Ảnh: Motor1

Theo nghiên cứu của JATO Dynamics, Bắc Mỹ rất thích những chiếc bán tải cỡ lớn. Cư dân ở đây đã sử dụng loại phương tiện này trong nhiều thập kỷ. Chúng không chỉ trở thành một phần cảnh quan mà còn định hình cả cách lái xe và thiết kế giao thông.

Ford F-150, Ram pickup và Chevrolet Silverado là những ví dụ rõ nét nhất về loại xe được thiết kế dành riêng cho những người sống ở Bắc Mỹ. Họ muốn chúng đơn giản vì xe to khỏe, thực dụng. 

Những chiếc bán tải cỡ lớn chiếm tới 14% doanh số bán xe mới ở Mỹ và 18% ở Canada. Nhìn chung, 98% bán tải cỡ lớn sản xuất ra được đem bán ở Bắc Mỹ.

Rất khó thấy chúng xuất hiện ở các quốc gia khác, trừ một số quốc gia vùng Trung Đông hoặc một số chiếc xe được xuất xưởng từ nhà máy ở Nam Mỹ. Đơn giản vì chúng quá lớn, không phù hợp với điều kiện đường sá ở những nơi khác.

Bắc Mỹ là “địa bàn” của bán tải cỡ lớn - Ảnh: Ford

Người Trung Quốc thì thích những chiếc minivan lớn và sang trọng. Còn những người bên ngoài Trung Quốc lại thấy chúng nhàm chán, đắt đỏ và không phù hợp với điều kiện đường sá của họ. 

Trong khi phân khúc MPV mất đi nhiều sức hút tại các thị trường như Mỹ và châu Âu, người tiêu dùng Trung Quốc vẫn đổ xô đi mua. Nhìn vào con số 44% minivan được đem đến Trung Quốc là đủ rõ.

Không ở đâu chuộng minivan bằng Trung Quốc - Ảnh: AutoGuide

Nếu Bắc Mỹ chuộng bán tải cỡ lớn thì Nam Mỹ lại thích bán tải nhỏ. Brazil là minh chứng rõ nét cho gu xe này. Nguyên nhân là bởi nghề nông vẫn chiếm tỉ trọng lớn, điều kiện đường sá kém và sức mua của người dân thấp. Do đó, họ chủ yếu tìm đến những “bán tải giá rẻ” như Fiat Strada, Volkswagen Saveiro và Chevrolet Montana.

Bán tải cỡ nhỏ thường “sống” ở Nam Mỹ - Ảnh: Volkswagen

Còn dân châu Âu lại chuộng wagon. Dù vẫn có thể tìm thấy ở các thị trường như Mỹ và Trung Quốc, nhưng việc mua chúng ngày càng khó khăn nếu không sống ở “lục địa già”. Nguyên nhân là do wagon bị đánh giá là xe gia đình nhàm chán. Ngày nay, khoảng 64% xe wagon được sản xuất ra vẫn ở châu Âu.

Gia đình Trung Quốc chọn minivan, còn gia đình châu Âu chọn wagon - Ảnh: Mercedes-Benz

Trong khi đó, mặc dù không nằm trong nghiên cứu của JATO Dynamics, nhưng chỉ cần nhìn vào danh sách những chiếc xe bán chạy nhất tại Đông Nam Á cũng như từng nước cụ thể (theo tổng hợp của các trang Philkotse, Seaasia) cũng đủ hình dung ra gu xe của người dân trong khu vực. 

Phần lớn các quốc gia trong khu vực có điều kiện hạn chế về đường sá và thu nhập thường thích xe cỡ nhỏ (A, B) như Philippines, Việt Nam, Indonesia, Brunei, Myanmar. 

Những quốc gia nhiều vùng đồi núi có thiên hướng thích bán tải như Lào, Thái Lan. 

Nước “khá giả” nhưng lại chịu mức thuế cao và gần như là đô thị như Singapore thì là cuộc cạnh tranh giữa sedan hạng sang và xe phổ thông.

Ba mẫu xe bán chạy nhất Việt Nam năm 2021 đều là xe cỡ nhỏ

Nguyên nhân khác

Có những nguyên nhân nằm ngoài gu xe của người tiêu dùng. Một trong số đó là do quy định của chính phủ. Để bảo vệ ngành công nghiệp của đất nước, một số quốc gia đưa ra những quy tắc khuyến khích sản xuất trong nước và giảm hàng nhập khẩu. Xe kei của Nhật Bản là ví dụ điển hình nhất.

96% xe kei được tiêu thụ ở Nhật Bản - Ảnh: Suzuki

Nỗ lực đánh thuế trong khi ưu đãi hào phóng trong “nội bộ” đã khiến những chiếc xe nhỏ bé này trở thành hình ảnh phổ biến trên các con đường Nhật Bản. Năm 2021, xe kei chiếm tới 30% tổng doanh số bán xe của cả nước. Và gần như không xuất ngoại.

Một ví dụ gần gũi với người Việt là Malaysia. Chiếm lĩnh top các xe bán chạy nhất ở đây thuộc về các thương hiệu nội địa vốn được chính phủ cung cấp nhiều ưu đãi. 

Để dễ dàng di chuyển trong giờ cao điểm cũng như hưởng ưu đãi, người dân nước này thường chọn các mẫu xe cỡ nhỏ của các nhà sản xuất nội địa như Perodua, Proton.