Không ai nhớ hết được tên những người xấu số bị làm vật hy sinh cho sự tiến bộ kỹ nghệ, nhưng lịch sử cũng kịp ghi lại tên nạn nhân đầu tiên ở Tây bán cầu đã hy sinh cho kỹ nghệ xe hơi: ông Henry Bliss người New York, chết bởi một chiếc taxi điện chạy quá khẽ, và cũng vì ông là một người lịch thiệp!

Không tiếng ồn lại là tai hoạ
Hôm nay, khi nhiên liệu từ nguồn hóa thạch đang cạn đi trông thấy và nhân loại cuống cuồng đi tìm giải pháp thay thế, ví dụ như chế tạo xe hơi chạy điện thay vì ngốn xăng hơn nước lã và đẩy các cường quốc vào thế phụ thuộc lẫn nhau, ít ai biết rằng xe hơi chạy điện đã từng chiếm số đông áp đảo trong quá khứ.
Chiếc xe hơi đầu tiên do người Đức chế ra, ai cũng biết, song nước Mỹ mới là nơi đỡ đầu cho mọi công nghệ đi vào sản xuất hàng loạt. Sau khi James Watt phát minh ra động cơ hơi nước, từ những năm 30 của thế kỷ 19 đã có những chiếc xe hơi chế tạo thủ công đầu tiên phun hơi nước mù mịt, và từ khoảng 1880 chúng tạo ra hình ảnh không thể lẫn của các đô thị Mỹ. Tuy nhiên đa số là phương tiện công cộng. Xe riêng, theo nghĩa của hôm nay, chỉ đóng vai trò đáng kể từ sau khi ra đời một công nghệ mới, và cuối thế kỷ 19 thì không gì cản nổi một trào lưu khá bất ngờ cho thời hiện đại: xe hơi chạy điện. Kỹ sư người Đức Ferdinand Porsche, ông tổ của dòng xe thể thao cùng tên, thậm chí không chỉ chế ra xe chạy điện, mà còn cho ra đời động cơ hybrid đầu tiên, gồm động cơ điện và hai động cơ xăng tạo nguồn điện trên một chiếc xe hai cầu dẫn động!
Chiếc taxi mang số 43, thủ phạm gây ra cái chết của Mr. Henry Bliss, cũng là xe hơi chạy điện như 90% các xe chở khách khác ở New York thời bấy giờ và 30% xe hơi được tung ra thị trường Mỹ. Theo thống kê sơ sài, thành phố New York năm 1900 có chừng 1.000 taxi và khá nhiều xe bus chạy điện. So với động cơ hơi nước ầm ĩ phun hơi xình xịch hoặc động cơ đốt trong, xe chạy điện hầu như không gây ra tiếng động đáng kể.
Ngày xấu trời đó là 13/9/1899. Ông Henry Hale Bliss là một người tráng kiện, dù đã ở tuổi 69. Khi bước chân trên tàu điện xuống, ông khoan khoái ngó lại một ngày dễ chịu. Chả là ông vừa cùng một người đẹp đi dạo ở Harlem về. Bliss đã góa vợ từ nhiều năm, và nói chung cuộc sống gia đình ông chẳng có nhiều lý do để vui vẻ. Năm 1895, con gái nuôi của ông là Mary Alice Fleming bị đi tù vì tội đầu độc mẹ bằng thạch tín. Đây là một vụ án vang dội khắp nước Mỹ, bị báo chí cày xới khai thác đến từng chi tiết nhỏ nhặt. Là chủ một văn phòng buôn bán địa ốc ở chính giữa phố Wall, ông không thể tránh khỏi sự phiền toái do vụ bê bối ấy đem lại. Dù không tìm được bằng chứng chính xác sau những phiên xử lê thê và Mary Alice Fleming được tha bổng, gia đình Bliss vẫn chịu nhiều điều tiếng.
Năm 1899 ông Henry Hale Bliss quyết định vứt bỏ tất cả để lui về ẩn dật và hưởng cuộc sống hưu trí. Có vẻ như ông sắp tìm được một người bạn đời mới. Mỗi chiều ông đi dạo với người phụ nữ ấy, bến tàu điện cuối cùng trên đường quay về cũng gần Central Park, chỉ vài bước chân nữa là về đến nhà. Như một quý ông, ông không nhảy trên tàu điện xuống, mà lịch sự quay lại đưa tay cho người phụ nữ đi sau. Đó chính là bản án tử cho ông.
Arthur Smith, người lái chiếc taxi số 43, cũng có một hành khách nổi tiếng. Trên đệm phía sau xe không phải ai khác ngoài David Orr Edson, con trai cựu thị trưởng New York vô cùng được kính trọng. David Orr là bác sĩ, hiện đang nổi tiếng với những thành công đầu tiên trong lĩnh vực tâm lý học.
Khi chiếc taxi đâm phải Henry Bliss, bác sĩ Edson phản ứng rất nhanh: ông nhảy khỏi xe hơi và tiến hành sơ cứu nạn nhân. Nhưng vết thương ở đầu và lồng ngực quá nặng. Henry Bliss qua đời sáng hôm sau tại bệnh viện Roosevelt.

Xe hơi còn gây lắm chuyện nữa
Tờ New York Times tường thuật ngay trong số báo buổi chiều về vụ tai nạn, và thế là Henry Bliss trở thành nạn nhân tai họa giao thông đầu tiên được đăng tên ở Mỹ. Thực tế đã có nhiều người tử nạn trên đường trước ông, song ngày đó cảnh sát không quan tâm đến họ, nếu đó là những người vô danh tiểu tốt. Hôm nay, ai đến New York có thể tìm ra một tấm biển nhắc đến Henry Bliss, gắn trên tường nhà góc giao nhau giữa phố West 74th Street và Central Park West.
Tai nạn chết người đầu tiên được ghi vào sử sách có lẽ là một vụ xảy ra ở Glasgow (Scotland) năm 1834. Tờ Polytechnisches Journal của Đức tường thuật về một chiếc xe hơi chạy động cơ hơi nước của ông Russel thường xuyên đi lại giữa Glasgow và Paisley. Một chiếc bánh bị gãy rời, khiến xe bị đổ và do đó nồi hơi nổ tung, làm 5 người trên xe chết tại chỗ.
Nhân thể cũng kể luôn là tình hình giao thông đường phố ngày đó có lẽ cũng giống như trên đường phố Hà Nội hôm nay, nghĩa là mạnh ai nấy đi, dù rằng cái gọi là luật giao thông ngày đó cũng đã có ở Mỹ. Ông Henry Bliss qua đời khi chưa mấy ai học thuộc nó. Lịch sử giao thông Mỹ còn ghi lại tên một tài xế taxi là Jacob German - người lãnh quả giấy phạt vi cảnh đầu tiên vì đã "cả gan phóng bạt mạng" 20 km/h trên đường phố New York!
Nước Mỹ cũng là nơi đầu tiên dựng cây đèn xanh đỏ chạy điện ngày 5/8/1914 ở Cleveland. Mãi 10 năm sau nước Đức, quê hương của xe hơi chạy động cơ đốt trong đầu tiên, mới lục tục theo gót và dựng cây đèn ở quảng trường Potsdam giữa thủ đô.
Luật hạn chế tốc độ đầu tiên ra đời ở Anh năm 1861, cho phép xe hơi chỉ được đi 10 dặm/h (khoảng 16 km/h), sau này còn hạ xuống 4 dặm/h trong khu dân cư.
Tài xế Arthur Smith bị tra tay vào còng ngay sau khi báo đăng tin ông Bliss qua đời. Ngày ấy tai nạn giao thông còn quá hiếm, do đó thủ phạm bị xử lý như... kẻ cướp. Thẩm phán cho phép Smith đóng 1.000 USD để được tại ngoại chờ ngày ra tòa xử tội giết người, nhưng con số đó là trong mơ. May mắn cho Smith, bác sĩ Edson và các hành khách khác đã khai có lợi cho bị can, Smith chỉ bị buộc tội ngộ sát được thả ngay tại tòa.

Authors: Bao Tu - Tổng Hợp từ Internet