"Thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc, cực kỳ quan trọng đối với an ninh lương thực toàn cầu, sẽ được ký kết tại Istanbul ngày 22/7 dưới sự bảo trợ của Tổng thống Recep Tayyip Erdogan và Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres, cùng các phái đoàn Ukraine và Nga", Ibrahim Kalin, phát ngôn viên của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, thông báo trên Twitter ngày 21/7.

Theo Kalin, các bên đã đạt thoả thuận chung về kế hoạch do Liên Hợp Quốc dẫn đầu trong các cuộc đàm phán ở Istanbul tuần trước.

Thổ Nhĩ Kỳ không công bố nội dung chi tiết của thoả thuận, nhưng nói rằng văn bản sẽ được ký kết lúc 20h30 tại Cung điện Dolmabahce, thành phố Istanbul.

Thổ Nhĩ Kỳ, quốc gia thành viên NATO có quan hệ tốt với cả Nga và Ukraine, kiểm soát các eo biển dẫn vào Biển Đen và đóng vai trò hòa giải về vấn đề này. Chính phủ Ukraine không xác nhận đạt thỏa thuận, nhưng nói vòng đàm phán do LHQ dẫn đầu nhằm bỏ cấm xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine sẽ diễn ra tại Thổ Nhĩ Kỳ trong hôm nay.

"Tóm lại, văn bản có thể được ký kết sẽ ràng buộc các bên đảm bảo hoạt động an toàn của các tuyến đường xuất khẩu ở Biển Đen", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ukraine Oleg Nikolenko cho biết hôm 21/7.

Nông dân thu hoạch ngũ cốc ở Odessa, Ukraine ngày 22/6. Ảnh: Reuters.

Nga hiện chưa bình luận, trong khi Mỹ ca ngợi thỏa thuận do Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian và kêu gọi Moskva thực hiện thỏa thuận.

"Chúng tôi hoan nghênh việc công bố thỏa thuận này, nhưng những gì chúng tôi tập trung bây giờ là yêu cầu Nga chịu trách nhiệm thực hiện thỏa thuận và tạo điều kiện cho ngũ cốc Ukraine tiếp cận thị trường thế giới", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price nói, đồng thời hoan nghênh vai trò của Tổng thư ký LHQ và Thổ Nhĩ Kỳ.

Hoạt động xuất khẩu ngũ cốc từ Ukraine qua Biển Đen đã bị ảnh hưởng đáng kể do xung đột quân sự Moskva - Kiev, khi hai bên đổ lỗi cho nhau rải thủy lôi phong tỏa Biển Đen, khiến hơn 20 triệu tấn ngũ cốc mắc kẹt trong các tháp chứa ở Odessa.

Ukraine, Nga là những nhà cung cấp lúa mì lớn trên toàn cầu và Ukraine cũng là nhà sản xuất đáng kể ngô và dầu hướng dương. Nông dân hai nước đang thu hoạch vụ lúa mì 2022. Tháng 7 đến tháng 11 thường là thời điểm bận rộn nhất để thương lái vận chuyển ngũ cốc trong vụ mới để xuất khẩu.

Nga bác bỏ cáo buộc làm trầm trọng cuộc khủng hoảng thực phẩm, cho rằng nguyên nhân chính là từ các lệnh trừng phạt của phương Tây lên xuất khẩu hàng hóa và phân bón của Moskva và Ukraine cũng rải nhiều thủy lôi dọc khu vực ven biển Odessa. Trong khi đó, Kiev cáo buộc Moskva triển khai tàu chiến phong tỏa khu vực, ngăn tàu chở ngũ cốc ra vào cảng.