Nhà giàn DK1/12 trên vùng biển thềm lục địa phía Nam Tổ quốc. (Ảnh: Thành Đạt)

Chủ tịch và Phó chủ tịch của Ủy Ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ cùng Chủ tịch và Phó chủ tịch của Tiểu ban Đông Á-Thái Bình Dương và Chính sách An ninh mạng Quốc tế của Ủy ban này ngày 31/7 đã ra tuyên bố lên án các hoạt động phi pháp gần đây của Trung Quốc ở Biển Đông.

Thượng nghị sỹ đảng Cộng hòa Jim Risch (Dim Rích), Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ, cho biết: “Các hoạt động khảo sát của một tàu của Chính phủ Trung Quốc trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam và việc triển khai tàu cảnh sát biển của Trung Quốc chỉ là bằng chứng mới nhất về việc Trung Quốc sẵn sàng sử dụng hành vi cưỡng ép nhằm khẳng định các yêu sách bất hợp pháp ở Biển Đông. Việc xác định các cách thức cụ thể để đẩy lùi các hành động gây hấn của Trung Quốc ở Biển Đông cần được ưu tiên hàng đầu trong các chương trình nghị sự của Mỹ tại các cuộc họp với ASEAN tại Bangkok trong tuần này."

Ông Risch cũng cho rằng các đối tác của Mỹ trong khu vực, đặc biệt các nước thành viên ASEAN, phải sát cánh bên nhau và đứng vững trước sự cưỡng ép của Trung Quốc.

Theo ông, nếu không có sự lên án mạnh mẽ hơn đối với các hành vi của mình, Trung Quốc sẽ tiếp tục có hành động trái phép ở Biển Đông, gây bất lợi cho lợi ích chung của Mỹ trong việc thúc đẩy một Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương thực sự tự do và cởi mở và duy trì luật pháp.

Thượng nghị sỹ đảng Dân chủ  Bob Menendez, Phó Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ, tuyên bố: "Điều rất quan trọng là Trung Quốc phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình ở Biển Đông.”

Trong khi đó, Thượng Nghị sỹ đảng Cộng hòa Cory Gardner, Chủ tịch của Tiểu Ban Đông Á-Thái Bình Dương và Chính sách An ninh mạng Quốc tế nêu rõ: “Việc quân sự hóa của Trung Quốc ở Biển Đông và các hành động thù địch đối với các quốc gia có yêu sách khác là bất hợp pháp, gây bất ổn và trái với luật pháp quốc tế.”

Ông Gardner cũng bày tỏ hy vọng Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo sẽ nhấn mạnh rằng Mỹ sẽ luôn sát cánh với các đối tác ASEAN của Mỹ, đồng thời kêu gọi một chính sách phối hợp với các đồng minh trong khu vực nhằm đối phó với sự hiếu chiến của Bắc Kinh như yêu cầu của Đạo luật Sáng kiến Tái bảo đảm châu Á (ARIA).

Thượng nghị sỹ đảng Dân chủ Edward Markey, Phó Chủ tịch Tiểu ban Đông Á-Thái Bình Dương và Chính sách An ninh mạng Quốc tế, cho rằng: “Các hành động của Trung Quốc ở Biển Đông, một trong những vùng biển quan trọng nhất trên hành tinh, đang gây ra những vấn đề sâu sắc.”

Ông Markey khẳng định sự ủng hộ đối với các nỗ lực ngoại giao nhằm duy trì hòa bình ở Biển Đông và ủng hộ những nỗ lực của các đồng minh và đối tác Đông Nam Á của Mỹ, bao gồm những nỗ lực tại Diễn đàn Khu vực ASEAN trong tuần này tại Bangkok, Thái Lan.

Ông Markey khẳng định Tòa án Trọng tài Thường trực có trụ sở tại the Hague đã ra phán quyết rõ ràng nhiều năm trước rằng việc xây dựng đảo nhân tạo của Trung Quốc đã vi phạm luật pháp quốc tế và tất cả phải tôn trọng tự do hàng hải, đồng thời cho rằng Mỹ nên thông qua Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển.

Tuy nhiên cho tới lúc đó, Mỹ sẽ hành động theo Công ước trên và mong muốn tất cả các quốc gia khác cũng thực hiện như vậy.