Với tên gọi Aukus, sáng kiến này được Tổng thống Mỹ Joe Biden, Thủ tướng Anh Boris Johnson, và Thủ tướng Australia Scott Morrison công bố trong buổi họp báo trực tuyến, Guardian đưa tin ngày 15/9.

Ông Morrison cho biết đội ngũ từ 3 quốc gia sẽ cùng lập kế hoạch trong 18 tháng tới để xây dựng đội tàu ngầm chạy bằng năng lượng nguyên tử của Australia. Quá trình xây dựng sẽ được thực hiện tại thành phố Adelaide, phía nam Australia.

Dự án này sẽ giúp Australia trở thành quốc gia thứ 7 trên thế giới có tàu ngầm hoạt động bằng năng lượng nguyên tử.

Tàu ngầm hạt nhân tấn công lớp Virginia USS Minnesota trong quá trình xây dựng ở nhà máy đóng tàu tại Newport News, Virginia. Ảnh: US Navy.

“Chúng ta cần có thể ứng phó hoàn cảnh chiến lược hiện tại trong khu vực và các diễn biến có thể xảy ra, vì tương lai của từng quốc gia và cả thế giới phụ thuộc vào một vùng Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương rộng mở và tự do, bền vững và thịnh vượng trong những thập kỷ tới”, Tổng thống Biden nói.

Từ London, Thủ tướng Johnson cho biết 3 quốc gia là “đồng minh tự nhiên” dù “có thể bị tách biệt về mặt địa lý”. Theo ông, liên minh mới sẽ tạo ra “quan hệ hợp tác quốc phòng mới, tạo ra việc làm và sự thịnh vượng”.

Năng lượng hạt nhân sẽ giúp tàu ngầm tấn công của Australia chạy liên tục trên biển trong thời gian tới 5 tháng, cũng như có thể hoạt động bí mật hơn tàu ngầm diesel lớp Collins hiện tại của nước này.

Liên minh Aukus được thành lập trong bối cảnh căng thẳng leo thang, đặc biệt là về vấn đề Biển Đông.

Australia khẳng định không có ý định theo đuổi vũ khí hạt nhân và sẽ tuân thủ Hiệp ước Không phổ biến hạt nhân.

Ngoài hợp tác về công nghệ hải quân, liên minh Aukus bao gồm sự liên kết hơn nữa về chính sách và hành động trong khu vực, cũng như sự hợp nhất hơn nữa về quân đội và ngành công nghiệp quốc phòng của ba thành viên.

Ba bên cũng dự định hợp tác trên năng lực chiến tranh mạng và trí tuệ nhân tạo.

Theo Guardian, một quan chức cấp cao Mỹ cho biết thỏa thuận hợp tác là “một quyết định cơ bản sẽ gắn kết Australia với Mỹ và Anh trong nhiều thế hệ tới”.