"Có thể đánh giá rằng các sản phẩm quốc phòng thuộc phạm vi NSM-20 đã được quân đội Israel sử dụng trong những tình huống không phù hợp với luật nhân đạo quốc tế, cũng như các thông lệ được thiết lập để giảm thiểu thiệt hại cho dân thường", Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết trong báo cáo ngày 10/5.

NSM-20 là bản ghi nhớ được Tổng thống Joe Biden ban hành hồi tháng 2 sau khi chịu áp lực từ nội bộ đảng Dân chủ, trong đó yêu cầu các quốc gia nhận viện trợ quân sự của Washington phải cam kết tuân thủ nhân quyền khi sử dụng vũ khí Mỹ.

Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, Israel đã xác lập quy trình nhằm đảm bảo tuân thủ quy định của Mỹ ở mọi cấp độ trong quân đội, đồng thời có đủ "kiến thức, công cụ và kinh nghiệm" để giảm thiểu thiệt hại về dân thường.

"Dù vậy, kết quả trên thực địa, bao gồm thương vong lớn của dân thường, đặt ra câu hỏi liệu Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) có sử dụng vũ khí Mỹ đúng quy định trong mọi trường hợp hay không", báo cáo có đoạn.

Đơn vị pháo binh Israel khai hỏa từ miền nam nước này vào Dải Gaza hôm 8/5. Ảnh: AFP

Bộ Ngoại giao Mỹ bày tỏ quan ngại sâu sắc với tình hình ở Dải Gaza, nhưng cho rằng tất cả quốc gia nhận viện trợ quân sự của Washington đã đưa ra đảm bảo đủ tin cậy để "cho phép tiếp tục chuyển giao các sản phẩm quốc phòng thuộc NSM-20".

Ngoài Israel, những nước nhận vũ khí Mỹ được nêu trong báo cáo gồm Ukraine, Colombia, Iraq, Kenya, Nigeria và Somalia.

Việc công bố báo đã bị trì hoãn vài ngày để Bộ Ngoại giao Mỹ tranh luận có nên ra tuyên bố chỉ trích Israel hay không. Tel Aviv đang đối mặt với làn sóng lên án ngày càng tăng từ cộng đồng quốc tế, trong đó có Mỹ, liên quan thương vong tại Dải Gaza. Chính quyền Tổng thống Joe Biden cũng bị dư luận trong nước phản đối vì chính sách ủng hộ Israel.

Một quan chức Mỹ nói nước này sẽ tiếp tục giám sát cách Tel Aviv sử dụng vũ khí do Washington sản xuất.

Patrick Gaspard, chủ tịch Trung tâm Tiến bộ Mỹ, gọi báo cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ là nỗi thất vọng, cho rằng nó đã bỏ qua "các bằng chứng thuyết phục" về hành động vi phạm luật pháp quốc tế của Israel.

"Thật khó tin khi chính quyền Mỹ kết luận Tel Aviv không vi phạm các điều khoản về sử dụng vũ khí do Washington cung cấp sau khi chứng kiến những gì đang xảy ra ở Dải Gaza", ông nói.

Theo số liệu của cơ quan y tế tại Dải Gaza, xung đột Hamas - Israel đã khiến gần 35.000 người thiệt mạng và hơn 78.000 người bị thương, phần lớn là phụ nữ và trẻ em.

Ông Biden hôm 8/5 dọa sẽ ngừng chuyển giao bom và đạn pháo cho Israel nếu nước này mở chiến dịch trên bộ vào thành phố Rafah ở Dải Gaza, nơi hơn một triệu người tị nạn Palestine đang ẩn náu. Cộng đồng quốc tế nhiều lần cảnh báo về nguy cơ xảy ra thảm họa nhân đạo nếu IDF đưa quân vào đô thị này.

Vị trí các đô thị ở Dải Gaza. Đồ họa: BBC