VinFast có dự định xây dựng nhà máy sản xuất xe điện và pin xe điện tại Mỹ. Ảnh: VinFast

Cách đây gần 2 tháng, VinFast đã có màn ra mắt xe đầy ấn tượng tại Triển lãm Điện tử Tiêu dùng CES 2022. Tại triển lãm này, VinFast đã giới thiệu tới công chúng thế giới 3 mẫu xe điện mới, lần lượt là VinFast VF5, VF6 và VF7, bên cạnh 2 mẫu SUV đầu bảng VF8 và VF9 đã giới thiệu trước đó.

Cũng trong dịp này, bà Lê Thị Thu Thủy, Giám đốc VinFast Toàn cầu, đã có dịp tiếp xúc với truyền thông và chia sẻ rằng VinFast hiện đang ấp ủ dự định xây dựng tổ hợp lắp ráp và sản xuất pin xe điện tại Mỹ.

Trên thực tế, không chỉ VinFast mà nhiều hãng xe lớn khác như Ford hay GM cũng đã có những động thái cho thấy ý định xây dựng các nhà máy sản xuất pin cho xe điện tại Mỹ, trong bối cảnh Tổng thống Mỹ đương nhiệm, ông Joe Biden, đang kêu gọi thúc đẩy doanh số xe điện đạt 50% tới năm 2030.

Tuy nhiên, trong bài viết được CNN đăng tải hôm 23/2 vừa qua thì pin xe điện hiện nay đang là một vấn đề nóng, có thể ảnh hưởng tới an ninh quốc gia Mỹ. Vấn đề này đã được các chuyên gia trong ngành chỉ ra. Ví dụ như kỹ sư Bob Galyen (người đã xây dựng bộ pin sử dụng trên mẫu General Motors EV1 - mẫu xe điện đầu tiên được sản xuất đại trà) đang cảm thấy lo lắng khi nước Mỹ thực ra chưa sẵn sàng, hoặc chưa làm đủ những điều cần làm, để chuyển sang sản xuất xe điện ở mức độ lớn.

Theo thông tin từ Bộ Năng lượng Mỹ đưa ra thì hiện nay, 90% nguồn cung Lithium (kim loại có vai trò quan trọng trong pin, nhất là pin xe điện) cho nước Mỹ đến từ Argentina và Chile; Mỹ thì đóng góp chưa tới 1% trong tổng sản lượng toàn cầu 2 kim loại cũng rất quan trọng với pin xe điện, là niken và cô-ban.

Trong khi đó, Trung Quốc lại đang là quốc gia có đóng góp lớn khi sản lượng Lithium tinh chế chiếm 60%, cô-ban tinh chế chiếm 80% tổng sản lượng toàn cầu - một con số rất lớn, có thể gây ra khủng hoảng toàn cầu nếu xảy ra một biến cố nào đó.

GMC Hummer EV là một trong những mẫu xe điện của Mỹ gây nhiều chú ý.

Cũng trong vấn đề này, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu tại Trung tâm Perth USAsia, trường Đại học Tây Úc, Tiến sĩ Jeffrey Wilson chia sẻ với tờ CNN Business rằng: "Trung Quốc hoàn toàn đủ khả năng để đóng băng hoạt động chuyển đổi sang xe điện trên quy mô toàn cầu vì các mục đích chính trị. Cho tới hiện nay thì chúng ta [phía Mỹ] chưa thể làm gì để ngăn việc đó có thể xảy ra trong tương lai gần."

Tiến sĩ Wilson muốn nhắc tới khả năng Trung Quốc có thể hạn chế xuất khẩu Lithium Hydroxide để khiến công cuộc sản xuất xe điện, cũng như pin xe điện, trong nước có lợi thế hơn. Tiến sĩ Wilson cũng nhắc tới sự kiện hồi 2010 khi Trung Quốc ngăn cản Nhật Bản tiếp cận nguồn cung đất hiếm.

Tuy vậy, Giáo sư Tom Moerenhout tại Đại học Columbia, người chuyên nghiên cứu về chính sách năng lượng toàn cầu cho rằng: "Nếu như Trung Quốc quyết định ngắt đứt mạch sống của xe điện, viên pin hay cả khối pin xe điện thì đó sẽ là một vấn đề lớn cho công cuộc chuyển đổi đang diễn ra trên toàn cầu. Nhưng Trung Quốc thì không hứng thú với chuyện đó!"

Biểu đồ giá pin xe điện từ năm 2010 đến 2020. Nguồn: Bloomberg, Statist

Nhìn tổng thể, giá pin xe điện trong 10 năm trở lại đây đã có sự giảm nhiệt, nhưng trong vài tháng trở lại đây thì giá của các loại kim loại sử dụng để sản xuất pin xe điện, như lithium, niken hay cô-ban đã lại tăng lên. Điều này đã khiến một số nhà sản xuất xe, Tesla là một ví dụ, phải tự mình thỏa hiệp với nhà cung cấp nguyên liệu thô, tự bảo vệ họ trước sự thiếu hụt nguồn cung.

Mỹ hiện cũng có các khoản hỗ trợ để xe điện bán ra có giá hấp dẫn, và để việc xây dựng cơ sở hạ tầng trạm sạc dễ dàng hơn, nhưng các chuyên gia trong ngành kim loại lại chưa thấy được hỗ trợ tương tự từ chính phủ với ngành khai khoáng.