Maria Helena de Senna Fernandes đã dành hầu hết ba thập kỷ qua để đưa ra những ý tưởng mới nhằm thu hút thêm khách du lịch tới điểm đến của thành phố bên kia Đồng bằng Châu Giang từ Hong Kong.

Hiện tại, vấn đề đối với giám đốc của Sở Du lịch Macau là du khách đổ tới quá nhiều. 

Năm ngoái, gần 36 triệu người đã đến Macau, nơi vốn là một trong những thành phố đông dân nhất châu Á. Với 670.900 cư dân gói gọn chỉ trong 32,9 km2, các quan chức đang cân nhắc áp dụng "thuế du lịch" để giảm bớt sự đông đúc.

"Giờ công việc của tôi là làm sao để không có quá nhiều khách du lịch đến Macau", cô nói nửa đùa nửa thật.

Tuy nhiên, Macau không chỉ băn khoăn về số lượng khách du lịch có thể chấp nhận, các điểm tham quan chính của thành phố, bao gồm 41 sòng bạc, cũng đang chật vật với những tính toán riêng.

Nỗ lực nhiều năm thất bại

Macau đang chuẩn bị bầu một trưởng đặc khu mới vào mùa hè này, người sẽ chịu trách nhiệm quyết định tương lai của ngành công nghiệp cờ bạc của thành phố với quy mô lớn nhất hành tinh cùng tổng số tiền lãi năm ngoái là 37,5 tỷ USD. Thỏa thuận của 6 công ty điều hành các nhà cái của thành phố sẽ hết hạn vào tháng 6/2022, giữa nhiệm kỳ của nhà lãnh đạo tiếp theo.

Tất cả đã thúc đẩy kho dự trữ cổ phần chung ở Macau kể từ khi độc quyền sòng bạc bị phá vỡ vào năm 2002. Trước đó, kế hoạch đặt ra là đưa chuyên gia Mỹ tới để thúc đẩy quy hoạch như Las Vegas, biến thành phố từ một thị trấn cờ bạc bị thống trị bởi tội phạm có tổ chức thành một thủ phủ văn minh gồm các nhà hàng sang trọng, các cửa hiệu, nghệ thuật và biểu diễn.

Nhìn bề ngoài, sự chuyển đổi đã thành công. Khu Cotai lộng lẫy của khu nghỉ dưỡng sòng bạc cao cấp của Macau mang nét tương đồng với Las Vegas. 

Tuy nhiên, những nỗ lực mở rộng khách hàng của Macau đã gây thất vọng. Cirque du Soleil, Madonna và chủ nhà hàng Wolfgang Puck đều đã đến Macau, nhưng du khách vẫn dành phần lớn thời gian và tiền bạc của họ tại các sòng bạc.

Một số người nói rằng các nhà khai thác nước ngoài - Las Vegas Sands, Wynn Resorts và MGM Resorts International - đã không thực hiện đầy đủ các lời hứa.

Đây là một vấn đề trị giá hàng tỷ USD đối với ba công ty sòng bạc của Mỹ, trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ - Trung Quốc và cạnh tranh gia tăng từ các thị trường châu Á khác.

"Rõ ràng phần lớn những nỗ lực khác nhau nhằm đa dạng hóa nền kinh tế trong nhiều năm đã thất bại. Macau ngày nay hoàn toàn phụ thuộc vào ngành công nghiệp cờ bạc", Jorge Godinho, giáo sư luật cờ bạc tại Đại học Macau, viết trong một nghiên cứu gần đây.

Sự bùng nổ kéo dài 15 năm

Khi các thỏa thuận nhượng bộ được ban hành vào năm 2002, chấm dứt sự độc quyền 40 năm mà tỷ phú Hà Hồng Sân được hưởng lợi, Macau đã thu hút 10 triệu du khách mỗi năm và tạo ra tổng doanh thu 2 tỷ USD về cờ bạc.

Thành phố trở lại sự kiểm soát của Trung Quốc chỉ một vài năm trước đó, sau bốn thế kỷ rưỡi cai trị của Bồ Đào Nha. Macau đối mặt tương lai kinh tế không chắc chắn, với ngành sản xuất trong tình trạng kiệt quệ và những vị khách tiềm năng vẫn cảnh giác sau cuộc chiến băng đảng trước khi đặc khu được bàn giao.

Các nhà điều hành sòng bạc mới bắt đầu mở cửa vào năm 2004. Kể từ đó, nền kinh tế của Macau đã bùng nổ trong làn sóng cá cược của Trung Quốc đại lục.

Theo Nikkei Asian Review, sự bùng nổ kéo dài 15 năm đó đã khiến Macau trở thành nơi giàu có nhất ở châu Á về sản lượng kinh tế bình quân đầu người trên cơ sở ngang giá sức mua, theo World Factbook của Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ.

Nhờ sự bùng nổ này, thất nghiệp gần như biến mất, các cư dân được hưởng dịch vụ chăm sóc sức khỏe miễn phí và 15 năm học miễn phí. Họ cũng nhận được niên khoản từ chính phủ.

Tuy nhiên, nhiều người không cảm thấy sự thịnh vượng. Mặc dù các sòng bạc của thành phố trả 39% tổng doanh thu cờ bạc cho chính quyền, phần lớn lợi nhuận của họ vẫn thuộc về chủ sở hữu, những người chủ yếu ở Mỹ và Hong Kong.

Những công dân bình thường cảm thấy bị bỏ lại phía sau với chi phí sinh hoạt tăng cao và áp lực giá nhà đất. Công dân của Macau phải đối mặt với tắc nghẽn giao thông và ô nhiễm do dòng du khách đổ về các sòng bạc, trong khi các doanh nghiệp nhỏ phải vật lộn để thuê và giữ chân nhân viên.

Cuộc đua mới

Lần đầu tiên kể từ khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình phát động chiến dịch chống tham nhũng vào đầu năm 2014, ngành công nghiệp cờ bạc đã sụt giảm, kết quả của triển vọng kinh tế ảm đạm của Trung Quốc.

Macau luôn phải đối mặt với sự cạnh tranh trong khu vực đối với các khách hàng Trung Quốc. Bản thân các nhà điều hành sòng bạc lớn ở Macau cũng là những nhà đầu tư nước ngoài. Họ đang chuyển hướng khai thác tới những nơi có thể đem lại lợi nhuận cao hơn như Campuchia, Philippines, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore.

Các nguồn tin quen thuộc với các cuộc thảo luận của chính quyền Macau nói rằng các nhà khai thác đầu tư mạnh vào Singapore và Nhật Bản sẽ mất thiện cảm với chính quyền. Tuy nhiên, hầu hết đều mong đợi sáu công ty lớn sẽ tiếp tục kinh doanh sau khi đấu thầu chính thức.

"Nguyên tắc quan trọng trong tái đấu thầu sẽ là 'sự ổn định'", Glenn McCartney, giảng viên quản lý cờ bạc tại Đại học Macau, cố vấn cho chính phủ và các nhà điều hành sòng bạc, nhận định trong bài phát biểu tại Global Gaming Expo Asia, còn được gọi là G2E, tháng trước.

Nhiều người hy vọng chính quyền thành phố sẽ đưa ra các yêu cầu mới cho các nhà khai thác để giúp đa dạng hóa sự hấp dẫn của Macau ngoài cờ bạc, điều mà Las Vegas đã thực hiện thành công.

Ngay cả Quỹ Tiền tệ Quốc tế, khi đưa ra khuyến nghị chính sách cho Macau vào tháng 2, cho biết chính quyền "nên đưa ra các quy định mới với các ưu đãi mạnh mẽ hơn cho các nhà khai thác để mở rộng du lịch không VIP".

"Cờ bạc chiếm 90% tổng doanh thu ở Macau và 34% ở Vegas", Vitaly Umansky và Kelsey Zhu của Bernstein Research viết trong một báo cáo gần đây. Họ lưu ý rằng du khách đến Macau dành thời gian đánh bạc mỗi ngày gần gấp đôi so với ở Las Vegas trong khi cũng mất nhiều tiền hơn cho mỗi chuyến đi.

Một số người gợi ý chính quyền sắp tới nên cung cấp cho tất cả nhà khai thác quyền gia hạn để khuyến khích họ đóng góp cho địa phương. Đáng chú ý, bốn nhà khai thác khác gần đây đã tiếp bước SJM và MGM trong việc tham gia chương trình tiết kiệm hưu trí của chính quyền.

"Giờ mọi người đều cư xử tốt",  Alidad Tash, nhà tư vấn cờ bạc trước đây với Sandy và Melco Resorts & Entertainment, nhận xét tại hội nghị G20.