Trong bài phát biểu về tình hình Afghanistan tại Nhà Trắng hôm 16/8, Tổng thống Mỹ Joe Biden nói không hối hận về quyết định rút quân khỏi Afghanistan dù phải đối mặt với những chỉ trích, đồng thời tuyên bố "kiên quyết ủng hộ quyết định" này. Tuy nhiên, các nghị sĩ Cộng hòa hàng đầu chỉ trích bình luận của Tổng thống, cáo buộc ông không nhận trách nhiệm về chính sách của chính quyền.

Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu về tình hình Afghanistan tại Nhà Trắng hôm 16/8. Ảnh: AFP.

Nghị sĩ Steve Scalise cho rằng lý lẽ của Biden có thể gây tổn hại các mối quan hệ ngoại giao ở nước ngoài và bằng cách đổ lỗi cho lãnh đạo Afghanistan, ông đang gửi thông điệp rằng Mỹ không nghiêm túc trong việc sát cánh với các đồng minh.

"Tổng thống nói nhận trách nhiệm và sau đó đổ lỗi cho những người khác. Đó không phải điều lãnh đạo nên làm", Scalise nói. "Thế giới đang dõi theo. Làm thế nào Tổng thống Biden thuyết phục các đồng minh đứng về phía chúng ta về bất kỳ sáng kiến chính sách đối ngoại nào trong tương sau khi ông ấy bỏ lại đất nước đã hoàn toàn rơi vào tay Taliban và đổ lỗi cho quân đội Afghanistan".

Scalise cũng cho rằng các đối thủ của Mỹ, gồm Nga và Trung Quốc, có thể coi sự trỗi dậy của Taliban như một thắng lợi. "Tôi chắc rằng đảo Đài Loan và Ukraine đang rất lo ngại. Trung Quốc và Nga đang dõi theo và có lẽ đang ăn mừng vì thất bại này, đó không phải vị thế tốt cho Mỹ", nghị sĩ này nói thêm.

Guy Reschenthaler, một cựu binh hải quân và là thành viên ban lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Hạ viện, đồng tình với quan điểm của Scalise, bày tỏ lo ngại vị thế của Mỹ đã bị suy yếu trên trường thế giới.

"Tổng thống nói nhận trách nhiệm, nhưng là trước và sau khi đổ lỗi cho mọi người xung quanh", Reschenthaler cho hay. "Ý tôi đây là một thất bại và mọi người đều biết điều đó. Điều tồi tệ hơn là nó báo hiệu cho các đồng minh rằng chúng ta có thể không ở đó khi họ cần. Và nó cũng khiến al-Qaeda, IS, Taliban và các đối thủ tin rằng chúng ta sẽ không bảo vệ đồng minh và rút lui như thế này".

Lãnh đạo phe Cộng hòa tại Hạ viện Kevin McCarthy cũng chỉ trích Biden vì phải mất vài ngày mới phát biểu trước công chúng Mỹ sau khi Taliban giành quyền kiểm soát hoàn toàn Afghanistan, đồng thời chỉ trích Nhà Trắng và Lầu Năm Góc không đưa ra được câu trả lời về kế hoạch nhất quán trong tương lai.

"Sau 6 ngày im lặng, Tổng thống Biden cuối cùng đã phát biểu về thảm họa chính sách đối ngoại tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ. Phát biểu của ông ấy không trả lời bất kỳ câu hỏi nào về cuộc rút quân tai hại không bảo vệ được công dân Mỹ, khiến hàng nghìn lính Mỹ gặp nguy hiểm và làm gia tăng mối đe dọa khủng bố trên toàn thế giới", McCarthy cho biết trong một tuyên bố.

Lãnh đạo phe Cộng hòa tại Hạ viện Kevin McCarthy trả lời họp báo ở bang Florida hôm 5/8. Ảnh: AP.

"Nhưng Tổng thống Biden nói đúng về một điều: ông ấy chịu trách nhiệm. Ông ấy nợ người dân Mỹ một kế hoạch nhất quán để đưa tất cả người Mỹ rời khỏi Afghanistan ngay lập tức và an toàn, nhắm mục tiêu vào những kẻ khủng bố ở bất cứ nơi nào chúng tìm kiếm nơi ẩn náu và bảo vệ biên giới của chúng ta", McCarthy nói thêm.

Hạ nghị sĩ Mark Green, một thiếu tá quân đội về hưu, thậm chí kêu gọi Biden từ chức vì cách xử lý tình huống của ông.

"Ngay khi bạn nghĩ Joe Biden không thể là lãnh đạo tồi tệ hơn nữa, thì ông ấy lại chạm xuống mức thấp mới khi cố đổ lỗi cho những người Afghanistan đã chiến đấu cạnh người Mỹ suốt nhiều năm, trong đó nhiều người đã mất mạng", ông nói. "Điều duy nhất thay đổi là chúng ta đã bỏ mặc họ trong đêm đen. Thật vô lương tâm. Biden phải từ chức".

McCarthy kêu gọi quốc hội điều tra xem chính quyền Biden đã sử dụng thông tin tình báo gì khi đưa ra quyết định rút quân. Scalise cũng cho rằng điều quan trọng là phải thu thập thêm thông tin về vấn đề này, lưu ý ông đã nhận được những tuyên bố mâu thuẫn.

"Tôi nghĩ vẫn còn nhiều câu hỏi chưa được trả lời, bắt đầu từ những thất bại trong hoạt động tình báo, bởi chúng tôi đã nghe nói rằng quyết định rút quân sẽ dẫn đến hậu quả tàn khốc cho người dân Afghanistan, khiến cả đất nước có thể sụp đổ nhanh chóng", ông cho hay. "Tuy nhiên, chỉ vài ngày trước, Biden nói rằng chuyện này sẽ không xảy ra. Vì vậy, hoặc Tổng thống Biden đã đánh lừa người dân Mỹ, hoặc sự thông minh của ông ấy đã khiến ông ấy thất bại. Vậy đó là câu trả lời nào, tôi nghĩ chúng ta cần biết bởi nếu chính đội ngũ tình báo khiến ông ấy thất bại, Biden cần xem lại nội các".