Body shaming - miệt thị ngoại hình gần như là một “đại dịch" ảnh hưởng đến hàng triệu người. Body shaming tràn lan trên các trang mạng xã hội, đặc biệt với những người nổi tiếng.

Đã rất nhiều lần, nghệ sĩ Việt bức xúc hoặc bày tỏ sự tổn thương vì bị miệt thị, châm biếm ngoại hình. Tuy nhiên, vấn đề không được cải thiện. Thậm chí, nó tràn lan trên sóng truyền hình với danh nghĩa những câu đùa tưởng như vô hại. Và trong nhiều trường hợp, những người vốn từng "nạn nhân" bỗng trở thành thủ phạm khi body shaming với người khác.

Nghệ sĩ là nạn nhân của body shaming

Hoài Lâm hay Trúc Anh có lẽ là hai trong những nạn nhân mới nhất. Gần đây, khi Hoài Lâm tái xuất với hình ảnh có phần tăng cân so với trước đây, mạng xã hội bàn tán xôn xao về vóc dáng nam ca sĩ. Phần nhiều bình luận xoay quanh việc anh tăng cân thay vì giọng hát, âm nhạc ra sao. Không ít khán giả chê bai và yêu cầu giọng ca sinh năm 1995 giảm cân trước khi trở lại showbiz.

Trúc Anh thậm chí bị đồn thổi mang thai khi xuất hiện với vóc dáng có phần mũm mĩm tại một sự kiện giải trí vào tháng 7. Khi gặp quá nhiều bình luận bàn tán về ngoại hình, Trúc Anh phải lên tiếng. Nữ diễn viên Mắt biếc khẳng định cô lên cân chỉ vì thời gian qua cô chăm sóc bản thân và ăn nhiều hơn. Thế nhưng, theo lời nhà sản xuất Dung Bình Dương, Trúc Anh đã khá mặc cảm suốt thời gian qua vì tăng 8 kg và bị gai cột sống, thoái hóa khớp nên đi lại khó khăn.

Hoài Lâm và Trúc Anh nhận bình luận khiếm nhã khi tăng cân. Ảnh: Phương Lâm, NVCC.

Orange nói cô thường đọc được bình luận ác ý về ngoại hình. Điều đó khiến nữ ca sĩ thường than thở, cảm thấy cuộc sống bất công. Nữ ca sĩ nhiều lần thấy tức giận, buồn bã đến bật khóc hoặc thậm chí muốn tranh luận với những người bình luận ác ý.

Sau đó, để bớt bị chê bai ngoại hình, nữ ca sĩ cố gắng thay đổi vóc dáng, ngoại hình bằng cách ăn kiêng, luyện tập, chăm chút trang phục, trang điểm… Và thế là Orange như bao ca sĩ, diễn viên khác ở showbiz lao vào “cuộc chiến” ăn kiêng để làm vừa lòng công chúng.

Nhưng ngay cả khi ăn kiêng để có vóc dáng thon gọn hơn, nghệ sĩ cũng chưa chắc đã thoát khỏi nỗi khổ vì bị miệt thị ngoại hình. Ca sĩ Hàn Quốc Ailee từng than phiền: "Tôi không biết phải làm sao. Khi tôi giảm cân, mọi người bảo tôi hãy tăng cân. Sau đó, họ lại la ó nếu tôi tăng cân và yêu cầu tôi giảm cân".

Juky San gặp khó khăn trong việc tăng cân. Tuy nhiên, thay vì được cảm thông, nữ ca sĩ thường xuyên bị miệt thị ngoại hình. Vấn đề kéo dài và ngày càng nghiêm trọng khiến quản lý của nữ ca sĩ từng búc xúc lên tiếng.

“‘Đồ con gái hai lưng’, ‘ngực lép’, tôi không hiểu sao nhiều người có nói ra những lời như vậy rồi cười cợt. Họ thấy vui chỗ nào? Tôi không bác quyền tự do ngôn luận của ai, nhưng đừng nhập nhằng với hành động khiếm nhã, sỉ nhục người khác. Một người con gái bị mang ngoại hình ra bàn tán, chê bai cảm giác có dễ chịu không? Đương nhiên không rồi", đại diện Juky San nói.

Gầy cũng là lý do khiến nghệ sĩ Việt bị miệt thị ngoại hình. Ảnh: NVCC, Phương Lâm.

Thực tế, béo, gầy hay bất cứ sự thay đổi ngoại hình nào cũng có thể khiến nghệ sĩ bị body shaming. Khả Ngân cho biết kể cả khi cô béo hay gầy, khán giả cũng bình luận trái chiều. Đó là lý do cô ám ảnh về ngoại hình, thường soi gương mỗi khi thức dậy. Miu Lê từng bị chê bai cơ bắp khi biểu diễn tại một quán bar ở Hà Nội. Nhiều khán giả gọi cô bằng những biệt danh như “cô bé đô con”, “người đàn bà lực điền”.

Nhiều lần nghệ sĩ body shaming nghệ sĩ

Một trong những chủ đề lặp đi lặp lại trên các phương tiện truyền thông và mạng xã hội hiện đại là việc sử dụng body shaming như công cụ để gây hài. Phụ nữ thường là nạn nhân của những trò đùa vô tận này, nhưng nam giới không ngoại lệ.

Nó đang làm tổn hại nghiêm trọng đến cách chúng ta nhìn nhận cơ thể của chính mình và so sánh bản thân với những người xung quanh. Điều đáng nói là người làm tổn thương các nghệ sĩ đôi khi chính là đồng nghiệp.

Mới đây, trong chương trình Ca sĩ mặt nạ, Trấn Thành bị chỉ trích kém duyên khi bình luận về Đức Phúc. Khi Ngô Kiến Huy hỏi dàn cố vấn mong muốn hóa thân thành nhân vật mascot nào, Trấn Thành chen ngang lượt của Đức Phúc và nói: "Nhìn cái răng của Đức Phúc, tôi nghĩ làm con hải ly là hợp". Không dừng lại ở đó, nam MC còn mô tả lại nụ cười của Đức Phúc để gây cười.

Ngay lập tức, câu nói của Trấn Thành gây tranh cãi dữ dội trên mạng xã hội. Nhiều khán giả bức xúc khi MC lấy ngoại hình của đồng nghiệp để gây cười. Đặc biệt, chỉ một tập trước đó, Đức Phúc chia sẻ anh từng là nạn nhân của body shaming và thấu hiểu những tổn thương do lời nói chê bai gây ra. Khi đó, Trấn Thành đã an ủi đàn em. Nhưng chỉ một tập sau, chính Trấn Thành lại là người có thể đã làm tổn thương đàn em.

Trấn Thành nhiều lần bị chỉ trích vì miệt thị ngoại hình đồng nghiệp.

Đây không phải lần đầu tiên Trấn Thành vướng tranh cãi về vấn đề này. Trong chương trình Rap Việt và ở phần thi của Yuno BigBoi, MC đã bị chỉ trích. Ngay khi thí sinh này xuất hiện, MC liên tiếp hỏi: "Ở đâu ra con người một tạ mấy trên sân khấu?", "Bạn có ăn uống bình thường như người ta không?", "Bạn bao nhiêu ký?". Trấn Thành thậm chí mang chiếc bánh bao đang ăn dở lên sân khấu và hỏi: "Còn nửa cái bánh bao đang ăn dở, quất luôn không?".

Khán giả cho rằng Trấn Thành đã đi quá giới hạn khi biến Yuno BigBoi trở thành trò cười của ê-kíp chương trình, khán giả trường quay lẫn người xem qua màn hình.

Tiếp đó, ở mùa 2 của chương trình, Vsoul xuất hiện và cho biết anh nặng 100 kg, Trấn Thành nhận xét: "Nặng ký ở đây đúng cả nghĩa đen lẫn nghĩa nội lực, tôi nhìn cái người là tôi biết nội công thâm hậu rồi". Nam MC cũng từng nói Hương Giang Idol người toàn mùi silicon khi họ cùng tham gia một chương trình.

Béo, lùn, gầy gò, khuyết điểm cơ thể… đã và đang được xem như công cụ để nhiều diễn viên, MC gây cười, đặc biệt trên các chương trình truyền hình. Trong một tập của Người bí ẩn, Puka bị đùa cợt về ngoại hình. Trấn Thành nhận xét chân của nữ diễn viên không khác gì đàn ông, trong khi Trường Giang hỏi cô: “Hồi trước, em đá cho câu lạc bộ nào vậy”.

Mạc Văn Khoa từng bị chê “có gương mặt gây ám ảnh”. Anh nhiều lần trở thành nạn nhân của body shaming ở cả mạng xã hội lẫn sóng truyền hình. Trong chương trình Kỳ tài thách đấu, Nam Thư cùng đội Mạc Văn Khoa đã nói với Cris: “Em nghĩ đi, làm sao em xấu bằng Khoa của đội chị được".

Trường Giang sau đó tiếp lời: “Cái đó là sự thật mà. Nói về xấu, làng hài em xấu nhất. Nói về đen, làng hài em đen nhất. Nói về trẻ, làng hài em duyên dáng nhất". Không chỉ Mạc Văn Khoa, Trường Giang còn nhắc đến Lâm Vỹ Dạ. Cụ thể anh nói: “Về nữ, Lâm Vỹ Dạ xấu nhất làng hài nhưng nhiều show nhất".

Trong chương trình Chọn đâu cho đúng, Minh Dự khuyên Tuyền Mập nên giảm cân. Trong khi đó, Tuyền Mập cho rằng Minh Dự cần niềng răng. Minh Dự thừa nhận thời gian đầu, khi thường xuyên bị trêu răng vẩu, anh buồn và không thoải mái. Bị chê xấu là nỗi ám ảnh với Minh Dự suốt thời đi học.

Joan Smith - nhà vận động nhân quyền và là tác giả cuốn Misogynies - nói với The Guardian việc làm cho phụ nữ hoặc bất cứ ai cảm thấy không thoải mái về cơ thể của họ là một cách tấn công sự tự tin.

“Nó khiến nạn nhân trở nên phòng thủ và hướng nội. Khi cảm thấy như vậy, nạn nhân sẽ mất đi cảm giác tồn tại trên thế giới”, Joan Smith nhận định.