Theo truyền thống của dân tộc, ngày 23 tháng Chạp (âm lịch) là ngày ông Công ông Táo lên Thiên đình để báo cáo về về công, tội của từng người, từng nhà ở nhân gian trong một năm qua. Vì vậy, các gia đình Việt sẽ chuẩn bị mâm cỗ, vật phẩm, cá chép để tiễn đưa ông Táo lên chầu trời.

Theo các chuyên gia phong thủy, nhà nghiên cứu văn hóa việc cúng ông Công ông Táo phải chú ý 5 điều sau:

Cúng ông Công ông Táo trước 12 giờ ngày 23 tháng Chạp

Việc cúng ông Công ông Táo là một điều bình thường theo truyền thống văn hóa của dân tộc. Vậy  nên sẽ không có chuyện xấu mà không cúng đúng vào ngày 23 tháng Chạp.

Song, các gia đinh cũng có thể cúng trước ngày đấy 1 vài ngày, thậm chí là 5-7 ngày với ngụ ý là mình sẽ báo cáo mọi việc với ông Táo, còn việc ông Táo lên chầu Trời sẽ đúng ngày 23.

Khi cúng ông Công ông Táo người ta thường tránh cúng vào sau 12 giờ trưa, bởi vì, sau 12 giờ trưa đã đóng cửa thiên đình. Vì vậy, ngày 23 có thể cúng trong buổi sáng.

Các gia đinh cũng có thể cúng trước ngày đấy 1 vài ngày, thậm chí là 5-7 ngày với ngụ ý là mình sẽ báo cáo mọi việc với ông Táo, còn việc ông Táo lên chầu Trời sẽ đúng ngày 23. Cúng ông Công ông Táo ở nơi trang nghiêm, sạch sẽ

Tùy theo tập tục, tín ngưỡng, truyền thống của từng địa phương, gia đình sẽ cúng ông Công ông Táo ở trong Bếp hay ở bàn thờ Chính và nên tuân theo tập tục đó. Việc cúng ông Công ông Táo không câu nệ cúng ở đâu, nhưng nét văn hóa chung nhất là cúng ở những nơi sạch sẽ, trang nghiêm.

Việc chuẩn bị mâm cỗ cúng ông Công ông Táo

Cũng tùy theo tập tục gia đình và địa phương sẽ chuẩn bị lễ vật cúng ông Công ông Táo khác nhau, có gia đình sẽ cúng lễ chay, có gia đình sẽ cúng lễ mặn.

Lễ mặn gồm có 1 mâm cơm canh. Lễ này tùy vào điều kiện, hoàn cảnh gia đình có thể làm thật thịnh soạn hoặc có thể đơn giản, bình thường.

Lễ chay gồm có: bánh trái, hoa quả, bộ mũ ông Công ông Táo. Theo truyền thống là có 2 ông 1 bà (mũ ông có cánh chuồn còn mũ bà không có cánh chuồn) và 3 con cá chép.

Tuy nhiên, nếu điều kiện, hoàn cảnh không cho phép có thể cũng ông Công ông Táo đơn giản các lễ  các lễ vật như hương, hoa, đăng, trà, quả, bộ mũ ông Công ông Táo và có thể mua cá bằng giấy hoặc cá thật.

Việc cúng bái thịnh soạn hay đơn giản quan trọng nhất vẫn là tâm thành, thể hiện đạo lý truyền thống của người Việt Nam.

Trong mâm cúng ông Công ông Táo từ thượng cổ đến bây giờ người ta kiêng không nên cúng thịt chó, thịt trâu, cá mè, vịt, ngan…

Lau dọn bàn thờ dịp cuối năm, tỉa chân nhang

Trong một năm thờ cúng, các gia đình thường ít động vào bàn thờ vì sợ động bàn thờ. Vậy nên vào ngày 23 tháng Chạp nhân dịp ông Công ông Táo đi lên Thiên đình mọi người tranh thủ dọn dẹp lại bàn thờ: tỉa chân nhang, lau chùi thật cẩn thận để chuẩn bị đón năm mới.

Tùy theo tập tục địa phương có những nơi người ta đổ cái tro cũ trong bát hương để thay bằng tro mới, nhưng đa số người ta chỉ tỉa chân hương, lau chùi rồi tẩy uế sau đấy đặt nguyên như cũ.

Bài khấn cúng ông Công ông Táo

Có rất nhiều bài cúng, có bài văn khấn nôm để tiễn ông Công ông Táo lên chầu trời. Bên cạnh đó là nghi lễ nghiêm trang thành kính.

Táo phủ thần quan là vị thần cai quản việc bếp núc, thần biết hết các việc trong gia đình. Khi thần lên thiên đình báo cáo với Ngọc Hoàng sẽ báo cáo cả việc tốt lẫn không tốt của gia đình trong một năm qua.

Đa số mọi người đều muốn được báo tốt vì thế khi khấn người ta thường nói những điều tốt và cầu mong mọi điều tốt đẹp, bình an trong năm mới.