Nhóm vũ trang Hezbollah ở Lebanon ngày 25/9 tuyên bố phóng một tên lửa đạn đạo Qader-1 nhằm vào trụ sở cơ quan tình báo Mossad ở ngoại ô thành phố Tel Aviv, Israel. Hezbollah nói rằng đây là nơi Israel lên kế hoạch cho các vụ tấn công gần đây nhằm vào thành viên nhóm.

Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) thông báo đã đánh chặn tên lửa phóng từ Lebanon, xác nhận đây là lần đầu tiên tên lửa Hezbollah vươn tới khu vực Tel Aviv. Theo giới phân tích, Hezbollah dường như đã tính toán đòn đánh rất cẩn thận để thể hiện được răn đe với Israel, nhưng tránh nguy cơ xảy ra chiến tranh tổng lực.

"Dù chỉ phóng một tên lửa về phía Tel Aviv, động thái vẫn gửi lời cảnh báo, nhắc nhở Israel rằng Hezbollah đang sở hữu tên lửa tầm xa trong kho vũ khí và sẵn sàng sử dụng chúng", Shaan Shaikh, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu Quốc tế (CSIS), trụ sở Mỹ, nói với Breaking Defense.

Các tay súng Hezbollah trong cuộc diễn tập ở Aaramta, miền nam Lebanon, tháng 5/2023. Ảnh: Reuters

Giao tranh xuyên biên giới giữa Israel và Hezbollah vốn diễn ra gần như hàng ngày sau khi chiến sự Gaza bùng phát tháng 10/2023. Hezbollah tấn công Israel vì muốn thể hiện sự ủng hộ với Hamas, khiến Tel Aviv liên tục đáp trả. Những vị trí bị Hezbollah tập kích chủ yếu là ở miền bắc Israel.

Trong khi đó, Tel Aviv là thành phố miền trung Israel, nằm bên bờ Địa Trung Hải, cách biên giới Lebanon khoảng 110 km. Đây là trung tâm kinh tế và công nghệ của Israel.

"Đây là lần đầu tiên Hezbollah tập kích sâu như vậy vào lãnh thổ Israel và sử dụng hệ thống dẫn đường. Đây là cấp độ leo thang mới chưa từng thấy của Hezbollah", Fabian Hinz, nhà phân tích quân sự và quốc phòng tại Viện Quốc tế về Nghiên cứu Chiến lược (IISS), nói.

Hezbollah ngày 25/9 đã công bố video hình ảnh tên lửa Qader-1 kèm hàng loạt thông tin kỹ chiến thuật của quả đạn như đường kính 0,62 m, chiều dài 7,6 m và tổng khối lượng 2,8 tấn. Qader-1 có tầm bắn tối đa 190 km, được trang bị đầu đạn hồi quyển cỡ lớn có khả năng cơ động (MaRV) nặng 500 kg.

Theo Jean Loup Samaan, nhà nghiên cứu tại Viện Trung Đông, trụ sở Mỹ, Hezbollah đang cảnh báo rằng đây sẽ là loại vũ khí họ sử dụng để tăng cường tập kích. "Chúng ta không còn nhắc đến những đòn rocket tầm ngắn vào miền bắc ít người ở nữa, thay vào đó là tên lửa đạn đạo có thể tập kích sâu trong lãnh thổ Israel", Samaan nói.

Các đợt tập kích của Hezbollah đã buộc hơn 60.000 người Israel phải sơ tán khỏi miền bắc, nhưng thương vong thấp. Phía Lebanon, gần 100.000 người cũng đã phải di tản do Israel đáp trả.

Tình hình rơi vào vòng xoáy tồi tệ khi Israel cuối tháng 7 cáo buộc Hezbollah phóng một rocket vào sân bóng tại thị trấn ở Cao nguyên Golan do Israel kiểm soát, khiến 12 thanh thiếu niên thiệt mạng. Nhóm vũ trang bác bỏ. Giới chức Israel cảm thấy tình hình không thể chấp nhận được, dần chuyển hướng trọng tâm chiến dịch từ đối phó Hamas ở Gaza sang Hezbollah ở miền bắc.

Loạt vụ nổ thiết bị liên lạc của lực lượng Hezbollah ở Lebanon ngày 17-18/9 khiến ít nhất 39 người thiệt mạng, gần 3.000 người bị thương, gây hoảng loạn tại những khu vực đông dân cư ở Beirut. Hezbollah cho rằng Israel đứng sau sự việc. Tel Aviv không bác bỏ, nhưng cũng không xác nhận.

Hezbollah sau đó tuyên bố đang phát động "trận chiến không giới hạn" đối với Israel. Nhưng bất chấp sự bất đối xứng trong các đòn tấn công của Israel, Hezbollah vẫn tránh tập kích nhắm vào những khu vực đông dân cư của đối thủ, làm dấy lên hoài nghi và năng lực của nhóm vũ trang.

Do đó, bà Tuba Yildiz, nhà phân tích an ninh ở Beirut, nói Hezbollah phóng tên lửa về phía Tel Aviv còn là động thái nhằm lấy lại hình ảnh cho nhóm. Nhưng Hezbollah cũng tránh nhằm vào dân thường, bởi nguy cơ khiến Israel đáp trả mạnh mẽ.

Sami Nader, giám đốc Viện Khoa học Chính trị, Đại học St Joseph, Mỹ, có chung nhận định. Nếu Hezbollah đánh trúng mục tiêu dân sự, dù trực tiếp hay vô tình, Israel sẽ có cớ để oanh tạc diện rộng ngoại ô Beirut cùng khu dân cư khác ở Lebanon. Israel hiện nay chỉ thực hiện các cuộc tập kích "khoanh vùng chính xác" nhằm vào thành trì nhóm ở ngoại ô phía nam Beirut, nhằm hạ sát các chỉ huy cấp cao.

"Một mặt, ông Hassan Nasrallah quyết định chiến đấu với Israel. Mặt khác, thủ lĩnh Hezbollah không thể để xảy ra một cuộc chiến tổng lực", ông Nader bình luận. "Ông ấy không thể mạo hiểm leo thang, vì cán cân sức mạnh đang nghiêng về phía Israel. Bất kể muốn hay không, đây vẫn là sự thật".

Vị trí Lebanon và Israel. Đồ họa: AFP