Shalmala Dharwadkar sống một mình tại Dharwad, bang Karnataka, miền nam Ấn Độ sau khi chồng qua đời. Trong kỳ nghỉ hè, thấy mẹ than phiền về những cơn đau mạn tính, gia đình người con trai (đang sống ở Mumbai và Bengaluru) đưa bà đến Viện Khoa học Y tế Belagavi rồi lặng lẽ rời đi.

Suốt một tuần nằm viện, bà Shalmala chờ đợi trong vô vọng. Khi nhân viên bệnh viện liên lạc, hai con trai bà phủ nhận mối quan hệ. Họ lạnh lùng tuyên bố người phụ nữ này không phải mẹ mình bởi bà "đã qua đời từ nhiều năm trước".

Chỉ đến khi cảnh sát triệu tập và đưa ra bản sao giấy tờ tài sản có chữ ký của bà, họ mới miễn cưỡng thừa nhận. Dù vậy, bà Shalmala vẫn phải lủi thủi quay về căn nhà thuê, tiếp tục sống một mình.

Một người già vô gia cư được hỗ trợ đưa về Saint Hardyal Educational and Orphans Welfare Society (SHEOWS), Ấn Độ. Ảnh: AP News

Câu chuyện của bà Shalmala không phải là cá biệt, mà là lát cắt đau lòng trong bức tranh dân số già hóa nhanh chóng tại Ấn Độ.

Theo truyền thống và luật pháp Ấn Độ, chăm sóc cha mẹ già là nghĩa vụ thiêng liêng. Tuy nhiên, khảo sát của tổ chức HelpAge India cho thấy 50% người cao tuổi cảm thấy bị con cái bỏ mặc, 70% thừa nhận từng bị ngược đãi về tinh thần hoặc thể chất.

Với hơn 140 triệu người trên 60 tuổi, Ấn Độ đang đối mặt với cuộc khủng hoảng "bỏ rơi". Đô thị hóa và áp lực kinh tế khiến mô hình "tứ đại đồng đường" tan rã. Người trẻ di cư lên thành phố, để lại cha mẹ già ở quê nhà. Khi gánh nặng chăm sóc y tế tăng lên, nhiều người chọn cách cực đoan: bỏ rơi đấng sinh thành.

Ông Rajhu Phooljale, 65 tuổi, từng là một đầu bếp tận tụy lo cho gia đình. Sau tai nạn giao thông khiến ông bị mù vĩnh viễn, người vợ bỏ đi. Các con trai hứa đưa ông lên New Delhi phẫu thuật.

Đến bệnh viện, họ bảo ông ngồi chờ rồi biến mất. Phooljale lang thang trong khuôn viên bệnh viện vài ngày, đói khát và tuyệt vọng trong bóng tối vĩnh cửu.

"Tôi đã nuôi chúng khôn lớn từ tấm bé", ông bật khóc khi được đưa về trung tâm từ thiện SHEOWS (Saint Hardyal Educational and Orphans Welfare Society). "Chẳng lẽ chăm sóc cha mẹ không còn là nghĩa vụ của con cái nữa sao?", ông nói. Đã hai năm trôi qua, ông không nhận được bất kỳ tin tức nào từ các con.

Những người già bị bỏ rơi được chăm sóc ở Viện Khoa học Y tế Belagavi, Ấn Độ. Ảnh: The Hindu

Tại SHEOWS, nơi đang cưu mang khoảng 320 người già bị bỏ rơi, mỗi người là một bi kịch. Có cụ bà 78 tuổi bị bỏ lại trong ngôi đền hoang vắng. Có người bị con trai đuổi khỏi nhà vì sợ vợ bỏ. Birbati, nhân viên chăm sóc tại đây, ám ảnh: "Ai cũng có một câu chuyện riêng, và tất cả đều là những cái kết buồn".

Già hóa dân số từng là nỗi lo của các nước giàu, nhưng nay đang lan nhanh sang các nước đang phát triển như Ấn Độ. Dự kiến đến năm 2050, lượng người cao tuổi tại quốc gia tỷ dân này sẽ tăng gấp đôi, đặt ra thách thức lớn về an sinh xã hội khi lòng hiếu thảo truyền thống đang dần bị bào mòn bởi áp lực cuộc sống hiện đại.