Trung Quốc muốn Iran kiềm chế Houthi

"Về cơ bản, phía Trung Quốc nói 'nếu lợi ích của chúng tôi bị tổn hại, quan hệ thương mại với Tehran cũng sẽ bị ảnh hưởng. Do đó, hãy khuyên Houthi kiềm chế'", một quan chức Iran nắm thông tin về các cuộc gặp gần đây giữa giới chức hai nước ở Bắc Kinh và Tehran cho biết hôm nay.

4 nguồn tin Iran nói các quan chức Trung Quốc không nêu cụ thể quan hệ thương mại song phương có thể bị ảnh hưởng thế nào. Bắc Kinh cho biết họ sẽ rất thất vọng với Tehran nếu bất kỳ tàu nào có liên hệ với Trung Quốc bị tập kích, hoặc lợi ích của nước này bị ảnh hưởng. Hiện chưa rõ Iran có hành động sau các cuộc thảo luận hay không.

"Trung Quốc là người bạn chân thành của các quốc gia Trung Đông và cam kết thúc đẩy an ninh, ổn định tại khu vực, tìm kiếm sự phát triển và thịnh vượng chung", Bộ Ngoại giao Trung Quốc phản hồi đề nghị bình luận về thông tin. "Chúng tôi ủng hộ các quốc gia Trung Đông trong việc tăng cường độc lập chiến lược cũng như đoàn kết và hợp tác để giải quyết các vấn đề an ninh khu vực".

Bộ Ngoại giao Iran chưa lên tiếng về vấn đề. Bộ Ngoại giao Mỹ từ chối bình luận.

Những tay súng mới gia nhập Houthi trong buổi lễ kết thúc khóa huấn luyện ở thủ đô Sanaa, Yemen, hôm 11/1. Ảnh: Reuters

Houthi là nhóm vũ trang được Iran hậu thuẫn đang kiểm soát nhiều phần lãnh thổ ở Yemen, bao gồm thủ đô Sanaa. Lực lượng này đối đầu với liên minh quân sự do Arab Saudi dẫn đầu nhằm khôi phục chính phủ được quốc tế công nhận của Tổng thống Abd-Rabbu Mansour Hadi đang sống lưu vong.

Lực lượng này gia tăng tập kích tàu hàng đi qua Biển Đỏ sau khi chiến sự ở Dải Gaza bùng phát đầu tháng 10/2023, để gây sức ép buộc Israel phải ngừng chiến dịch nhằm vào Hamas, đồng minh của Houthi trong trục kháng chiến chống Tel Aviv ở Trung Đông.

Căng thẳng Biển Đỏ leo thang khiến chi phí vận tải biển và bảo hiểm gia tăng, làm gián đoạn một trong những tuyến thương mại chủ chốt giữa châu Á và châu Âu vốn thường được các tàu từ Trung Quốc sử dụng.

Hai quan chức chính phủ Yemen nói một số quốc gia, trong đó có Trung Quốc, đang tìm cách tác động để Iran kìm hãm Houthi. Trong khi đó, phát ngôn viên Mohammed Abdulsalam của Houthi ngày 25/1 nói Iran cho đến nay chưa truyền tải thông điệp nào từ Trung Quốc về giảm các đợt tập kích.

Vị trí Biển Đỏ. Đồ họa: AFP

Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Iran trong thập kỷ qua, nhưng cán cân không cân bằng.

Các nhà máy lọc dầu Trung Quốc năm ngoái mua hơn 90% tổng lượng dầu thô xuất khẩu của Iran năm 2023, theo dữ liệu theo dõi tàu chở dầu từ công ty phân tích thương mại Kpler. Tuy nhiên, dầu thô từ Iran chỉ chiếm 10% tổng nhập khẩu dầu thô của Trung Quốc và Bắc Kinh có hàng loạt nhà cung cấp để bù đắp thiếu hụt nếu cần.

Truyền thông quốc gia Iran cho biết trong 5 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu hàng hóa không bao gồm dầu thô của Iran sang Trung Quốc giảm 68%. Trong khi đó, nhập khẩu của Iran từ Trung Quốc tăng 40%.