Rèn luyện kỹ năng hành xử, thói quen tốt về tiền bạc

Morgan Housel là đối tác tại công ty đầu tư mạo hiểm The Collaborative Fund, đồng thời là tác giả của hai cuốn sách bán chạy của New York Times. Ông nhận định, nhiều tiền không liên quan nhiều đến trí thông minh mà phần lớn do cách bạn hành xử - vốn lại là điều rất khó uốn nắn ngay cả với những người thực sự thông minh.

Một thiên tài không kiểm soát được cảm xúc có thể dẫn tới thảm họa tài chính. Ngược lại, một người bình thường vẫn có thể trở nên giàu có nếu có nhiều kỹ năng hành xử, thói quen tốt về tiền bạc.

Dưới đây là một vài nhận định của Houssel, được rút ra từ quyển sách "Tâm lý học về tiền" nổi tiếng của ông.

Morgan Housel, tác giả cuốn "Tâm lý học về tiền".

Quyết định hợp lý nhất không hẳn là nhằm tối ưu con số

Mỗi người được sinh ra ở những thời điểm khác nhau, có những trải nghiệm riêng và lớn lên với thế giới quan khác nhau. Có những người từng chứng kiến những cuộc sụp đổ tài chính, biến cố lớn trong lịch sử nhưng một số vẫn đang được sống trong "thời bình". Điều đó giải thích vì sao mỗi người trong chúng ta có những quyết định liên quan đến tiền bạc khác nhau và bị chi phối bởi cảm xúc hơn là thông tin xác thực.

Cảm xúc chắc chắn ảnh hưởng đến cách chúng ta cảm nhận và quản lý tiền bạc. "Bạn không phải là một bảng tính. Bạn là một con người. Một người rối trí, giàu cảm xúc. Phải mất một thời gian tôi mới hiểu ra điều này, nhưng khi đã hiểu ra, tôi nhận ra rằng đây là một trong những phần quan trọng nhất của tài chính", Houssel nhận định.

Chính vì thế, mặc dù một quyết định có vẻ tốt khi nhìn vào số má nhưng về lâu dài, đó chưa chắc là chiến lược tốt nhất. "Lý thuyết của tôi là, trong thế giới thực, mọi người không muốn chiến lược tối ưu về mặt toán học. Họ muốn chiến lược tối đa hóa giấc ngủ ngon của họ vào ban đêm", ông viết.

Lựa chọn hợp lý hơn là lựa chọn tối ưu tiền bạc, giúp chúng ta duy trì được lộ trình. Tập trung vào khả năng chịu rủi ro của bản thân và những gì hợp lý đối với bạn có thể là la bàn của bạn khi định hướng tài chính của bản thân.

Sức mạnh của thời gian trong lãi kép

Lãi kép giúp các nhà đầu tư tích lũy của cải bằng cách tạo ra lợi nhuận từ các khoản đầu tư theo thời gian. Sau đó, các khoản lợi nhuận này tiếp tục được tích lũy và giúp tăng trưởng tài sản. Lãi kép còn được gọi là "kiếm lãi trên lãi". Nhiều người đều hiểu lãi kép hiệu quả, nhưng chúng ta không thực sự hiểu ở quy mô lớn.

Housel đưa ra một số góc nhìn bằng cách xem xét trường hợp của Warren Buffett. Buffett nổi tiếng là một trong những nhà đầu tư giàu có nhất mọi thời đại, nhưng không phải tất cả là do kỹ năng đầu tư. Trên thực tế, Buffett bắt đầu đầu tư khi còn là một đứa trẻ mới 10 tuổi. Ông có hàng thập kỷ để tích lũy.

Warren Buffett là một nhà đầu tư phi thường. Nhưng bạn sẽ bỏ lỡ một điểm quan trọng nếu gắn tất cả thành công của ông ấy với sự nhạy bén trong đầu tư. Chìa khóa thực sự cho thành công của Warren Buffett là ông ấy đã là một nhà đầu tư phi thường trong ba phần tư thế kỷ.

Hầu hết chúng ta không thể quay ngược thời gian và lấp đầy các tài khoản chứng khoán mà chúng ta chưa từng có, nhưng ít nhất cũng có thể bắt đầu đầu tư ngay bây giờ. Tiền của bạn ở trên thị trường càng lâu, giá trị sẽ càng tăng. Bắt đầu ngay từ hôm nay và duy trì trong dài hạn, là cách tốt nhất để xây dựng sự giàu có.

Khoản đầu tư "trúng độc đắc"

Những khoản đầu tư hiếm hoi và bất ngờ, thường mang lại thành công nhiều hơn chúng ta tưởng.

Housel đưa ra ví dụ về hành trình của Heinz Berggruen từ một khởi đầu khiêm tốn ở Đức trở thành một tỷ phú buôn bán nghệ thuật. Mặc dù hầu hết bộ sưu tập nghệ thuật của ông không tăng giá đáng kể, nhưng một số tác phẩm quan trọng của các nghệ sĩ như Picasso đã tăng vọt, khiến danh mục đầu tư của ông vô cùng có giá trị.

Nguyên tắc này không khác biệt nhiều so với chiến lược đằng sau các quỹ đầu tư: hãy phân bổ tiền của bạn vào nhiều nơi, và một số ít khoản đầu tư hiếm hoi có thể mang lại sự đền đáp xứng đáng.

Hầu hết lời khuyên về tài chính đều tập trung vào hiện tại, nhưng tác động thực sự đến từ cách bạn phản ứng (hoặc không phản ứng) trong những khoảnh khắc hiếm hoi, thực sự quan trọng. Ngay cả trong thời kỳ suy thoái, đầu tư nhất quán thường mang lại kết quả tốt hơn so với việc cố gắng tính thời điểm thị trường dựa trên các chu kỳ kinh tế.

Tác động đáng kể nhất thường đến từ những "nơi ít được mong đợi nhất". Cho dù trong nghệ thuật, đầu tư mạo hiểm hay đầu tư cá nhân, việc phân bổ tiền cược và duy trì lộ trình qua những thăng trầm có thể dẫn đến những thành công vượt trội, nhờ vào sức mạnh của các sự kiện "thiên nga đen" - xảy ra với xác suất thấp nhưng tác động lớn.