Nỗi sợ sa bẫy của binh sĩ Israel khi chiến đấu ở Gaza

Trong một con hẻm đổ nát gần khu tị nạn Jabalya ở phía bắc Dải Gaza, binh lính Israel cho biết có rất nhiều thứ có thể dẫn họ vào những cạm bẫy chết người.

"Đối phương sử dụng búp bê và ba lô trẻ em có loa phát ra tiếng khóc khi bố trí các ổ phục kích", Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cho biết trong một tuyên bố hồi tuần trước. "Những thứ như vậy thường được đặt gần cửa hầm dẫn tới mạng lưới địa đạo lớn".

IDF cũng đăng những bức ảnh chụp hai búp bê được quấn trong quần áo trẻ em có cài chất nổ.

Các tay súng Hamas ở Gaza hồi tháng 7. Ảnh: Reuters

Binh lính Israel gần đây cho hay họ thường xuyên nghe thấy những đoạn ghi âm tiếng khóc và người nói tiếng Do Thái. Các chỉ huy tin Israel rằng những nỗ lực này nhằm đánh lừa binh sĩ, buộc họ tìm kiếm con tin ở khu vực xung quanh, trong khi Hamas chờ sẵn để tấn công.

Giới phân tích nhận định những cạm bẫy như vậy có thể là một nguyên nhân khiến IDF bắn nhầm ba con tin Israel ở Gaza vào tuần trước, khi các binh sĩ hoảng sợ và nổ súng ngay cả khi đã nghe thấy giọng cầu cứu bằng tiếng Do Thái của con tin.

Sau hơn hai tháng xung đột, chiến trường Gaza đang ngày càng trở nên phức tạp. Quân đội Israel đã triển khai những khí tài hiện đại như máy bay không người lái (UAV) và robot nhằm săn lùng đối phương, trong khi Hamas áp dụng những chiến thuật lâu đời nhất: Đánh lạc hướng, gây bất ngờ và phục kích.

Theo IDF, các tay súng Hamas mặc quần áo dân thường bí mật di chuyển giữa những tòa nhà đổ nát, tìm mọi cách gây thương vong cho binh sĩ Israel bằng bẫy mìn và mồi nhử.

Các nhà quan sát cho rằng IDF đang gặp nhiều khó khăn khi tìm cách đạt được hai mục tiêu cùng lúc là tìm diệt Hamas và cố gắng giải cứu con tin.

Ba con tin Israel sau khi trốn thoát khỏi nơi giam của Hamas đã không thể làm gì hơn để báo hiệu với lính Israel rằng họ không phải mối đe dọa. Họ cởi trần và cầm một tấm vải trắng. Gần đó là một tấm biển ghi thông điệp "SOS", tín hiệu cầu cứu được quốc tế công nhận, và bên dưới viết dòng chữ nguệch ngoạc bằng tiếng Do Thái: "Cứu! 3 con tin".

Một cuộc điều tra sơ bộ của IDF cho thấy thông điệp này do chính các con tin viết. Các quan chức Israel chưa giải thích tại sao binh sĩ của họ lại bỏ qua những dấu hiệu này trước khi nổ súng vào con tin.

Các nhà hoạt động nhân quyền cho rằng binh sĩ Israel đã khai hỏa quá nhanh mà không đánh giá kỹ lưỡng tình hình. Cha của một con tin thiệt mạng cũng đặt câu hỏi tại sao binh lính không bắn vào chân con trai ông.

IDF nói rằng binh sĩ đã vi phạm quy tắc giao chiến. Các lãnh đạo quân sự cấp cao đã lên tiếng xin lỗi. Có bằng chứng cho thấy một chó nghiệp vụ của IDF gắn máy quay GoPro đã ghi lại được giọng nói của ba con tin, nhưng binh sĩ đã lỡ cơ hội giải cứu họ vài ngày trước đó. Cuộc điều tra nguyên nhân vụ bắn nhầm vẫn tiếp diễn.

Kobi Michael, chuyên gia tại Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia thuộc Đại học Tel Aviv, Israel, đánh giá chiến thuật của Hamas "được thiết kế để dẫn dụ quân đội Israel vào những khu vực mà họ đã chuẩn bị trước để phục kích".

"Nó cũng nhằm mục đích tạo rối loạn, gây giận dữ và thất vọng cho đối phương", ông nói thêm.

Theo Michael, chiến thuật sử dụng những đoạn ghi âm người nói tiếng Do Thái của Hamas có thể dần kém hiệu quả hơn theo thời gian, nhưng chúng vẫn là một thách thức.

"Cứ như thể họ đang tuyên bố rằng 'thấy chưa, các người có thế lực hùng mạnh nhưng chúng ta vẫn đánh lừa được các người", ông cho hay.

Binh lính Israel phải đối mặt với những cuộc cận chiến dưới áp lực liên tục mỗi ngày có lẽ "đã mệt mỏi và sợ hãi" và chiến thuật đánh lừa của Hamas khiến họ "dễ bị mất cảnh giác hơn", Michael giải thích.

IDF hồi giữa tuần cho biết họ đã phát hiện khoảng 1.500 cửa hầm và tuyến đường hầm ở Gaza kể từ khi phát động chiến dịch quân sự hồi tháng 10 nhằm tiêu diệt Hamas.

Hamas lâu nay vẫn tự hào về hệ thống đường hầm cũng như chiến thuật phục kích của mình.

Trong một thông báo hôm 20/12, nhóm tuyên bố đã gài bẫy mìn tại một cửa hầm ở phía đông thành phố Khan Younis và ngay khi binh sĩ Israel tiếp cận, họ "lập tức bị thổi bay".

Hamas không tiết lộ về chiến thuật đánh lừa của mình. Họ cũng không đề cập đến những con búp bê phát nổ hay bản ghi âm bằng tiếng Do Thái, nhấn mạnh "đây là những thông tin quân sự tuyệt mật".

"Bẫy mìn, búp bê, tiếng khóc giả, tiếng người Do Thái nói", một trung tá IDF cho hay. "Chúng tôi đã được báo cáo rõ ràng về những chiến thuật này".

Trung tá giấu tên cho biết đơn vị của ông gần đây được cử đến thăm dò một tòa nhà ở trung tâm Gaza, nơi theo ông là khu vực Hamas tổ chức sản xuất linh kiện rocket. Tại đây, họ nghe thấy "đoạn ghi âm tiếng khóc" nhưng không thể tìm được nguồn phát ra chúng.

IDF đã phá hủy cả tòa nhà. Với bối cảnh và môi trường như hiện nay, tất cả mọi thứ và mọi người đều đáng ngờ, ông lưu ý.

Theo lời ông, các tay súng Hamas có thể xuất hiện từ đường hầm và lẻn vào căn phòng nơi binh lính Israel ngủ. "Không có nơi nào an toàn cả", viên trung tá cho hay.

Binh sĩ Israel đi xuống lối vào địa đạo phía dưới bệnh viện Al-Shifa ở Gaza City, Dải Gaza, hôm 22/11. Ảnh: AFP

"Các khu vực chật hẹp và đông dân của Gaza khiến mọi hoạt động quân sự đều trở nên khó khăn", Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin nói tại Tel Aviv. "Hơn hết, Hamas thường xuyên sử dụng dân thường làm lá chắn. Ngoài ra, họ còn đặt trụ sở chính và cơ sở hậu cần gần bệnh viện, nhà thờ, làm tăng thêm tính phức tạp".

Những đặc điểm này đòi hỏi "một lực lượng rất chuyên nghiệp" và họ "phải vừa chiến đấu vừa học hỏi", ông cho biết thêm.

Ron Ben-Yishai, nhà bình luận an ninh từ nhật báo Yediot Ahronot của Israel, đã đưa tin về tất cả các cuộc chiến của Israel từ năm 1967 đến nay. Khi vào Gaza gần đây cùng với IDF, ông cho biết đã nhìn thấy "bên trong căn phòng trẻ em, giữa những chiếc chăn, một thiết bị nổ lớn vô cùng nguy hiểm".

"Những quả bom được treo trong bao cát trên tường, chờ phát nổ ngay vị trí ngang đầu các binh sĩ", ông kể. "Họ đặt mồi nhử để đưa lực lượng IDF tới khu vực cài thuốc nổ".

Netanel Flamer, chuyên gia cấp cao tại Viện Nghiên cứu Trung Đông thuộc Đại học Israel, cho rằng Hamas đã khai thác rất hiệu quả tính phức tạp của giao tranh đô thị "nhằm khiến Israel bị xói mòn uy tín, đồng thời gây chia rẽ nội bộ của Tel Aviv và gây hoài nghi về chiến dịch tấn công".