Người quyết không tiêm chủng tại Pháp sẽ phải "trả giá" theo đúng nghĩa đen

Đêm 12/7, Tổng thống Emmanuel Macron xuất hiện trên sóng truyền hình quốc gia, thông báo hai biện pháp mang tính bắt buộc trong chương trình tiêm chủng. Theo đó, mọi nhân viên y tế đều phải tiêm vaccine Covid-19, đồng thời bất cứ ai vào nhà hàng, quán cà phê, trung tâm mua sắm, bệnh viện hay đi các chuyến tàu đường dài ở Pháp từ tháng 8 đều phải xuất trình chứng nhận y tế, cho thấy tình trạng tiêm vaccine Covid-19 hoặc kết quả xét nghiệm của họ.

Macron tái khẳng định tiêm chủng vaccine Covid-19 không bắt buộc, nhưng những người không tiêm sẽ phải chịu một số biện pháp hạn chế và những gì diễn ra cho thấy dân Pháp thích "uống rượu phạt hơn là rượu mời", theo bình luận viên John Lichfield của Local. Chỉ vài tiếng sau thông báo của ông, hơn một triệu người Pháp đăng ký tiêm mũi thứ nhất.

Dù Pháp chưa bắt buộc tiêm chủng Covid-19 toàn dân, với chính sách mới do chính phủ của Macron đưa ra, những ai từ chối vaccine khó có thể quay về với "cuộc sống bình thường" sau ngày 1/8 như phần còn lại của đất nước.

Khi không có chứng nhận tiêm chủng, người Pháp sẽ không thể ra ngoài đi ăn, đi xem phim, thậm chí không thể đến bệnh viện thăm người thân, đi du lịch hay di chuyển bằng phương tiện công cộng như xe lửa và xe buýt.

Lời nhắn nhủ của Macron và chính phủ Pháp rất rõ: Nếu muốn tận hưởng những thú vui thường nhật, bạn phải tiêm chủng, xét nghiệm Covid-19 liên tục hoặc chứng minh từng nhiễm và đã khỏi bệnh.

Bác sĩ tại Bệnh viện Croix Rousse, Lyon, Pháp được tiêm vaccine Covid-19 vào ngày 6/1. Ảnh: AFP.

Trong trường hợp quyết không tiêm vaccine mà chỉ chọn biện pháp xét nghiệm thường xuyên để có giấy chứng nhận âm tính, người không tiêm chủng sẽ phải "trả giá" theo đúng nghĩa đen.

Bắt đầu từ tháng 10, xét nghiệm Covid-19 sẽ không được hệ thống y tế quốc gia tiếp tục đài thọ. Với một người Pháp không tiêm vaccine và muốn tận hưởng "cuộc sống bình thường", cứ vài ngày họ sẽ phải tốn khoảng 35 USD chi phí làm xét nghiệm để đi lại và giao tiếp xã hội.

Trước đây, chiến dịch tiêm chủng toàn quốc của Pháp chủ yếu dựa vào tinh thần tự nguyện, khuyến khích người dân tiêm vaccine. Tuy nhiên, Tổng thống Macron buộc phải chuyển sang biện pháp mạnh tay hơn vì mối đe dọa từ biến chủng Delta và tốc độ tiêm chủng giảm mạnh trong vài tháng qua.

Pháp đang đứng trước nguy cơ bùng phát làn sóng Covid-19 thứ tư vì biến chủng mới. Số ca nhiễm mới ở nước này đã lên tới khoảng 4.000 ca/ngày, tăng gần 64% so với tuần trước. Nếu mô hình lây lan tại Anh tái diễn ở Pháp, đến cuối tháng 8, họ có khả năng ghi nhận 20-30.000 ca mỗi ngày, sức ép lên hệ thống y tế sẽ tăng mạnh và ẩn chứa nhiều rủi ro.

Trung tâm tiêm chủng do quân đội tổ chức tại Brest, phía tây nước Pháp, vào ngày 11/5. Ảnh: AFP.

Anh có độ phủ vaccine cao hơn Pháp nhưng vẫn đang báo động với số ca cần giường hồi sức tích cực ngày một nhiều. Trong khi đó, tốc độ tiêm chủng ở Pháp đang tuột dốc không phanh sau những kỷ lục vào tháng 5. Từ 400.000 mũi tiêm/ngày, số người đi tiêm mũi vaccine đầu tiên ở Pháp mỗi ngày giảm còn khoảng 170.000.

Sau làn sóng đổ xô tiêm vaccine đầu tiên, tâm lý trì hoãn, e dè hay thậm chí là bài xích vaccine bắt đầu xuất hiện. Chỉ có nhóm người cao tuổi là được tiêm chủng gần như đầy đủ, với 80% người dân trên 80 tuổi đã được tiêm ít nhất một mũi và hơn 90% ở nhóm 75-79 tuổi.

Nhóm dân số đặc biệt gây lo ngại là người trẻ tuổi chưa tiêm chủng, vốn đang chiếm tỷ lệ cao nhất trong tổng số ca lây nhiễm biến chủng mới. Mới chỉ có khoảng 25,4% người Pháp trong độ tuổi 25-29 hoàn thành hai lần tiêm. Số người tiêm ít nhất một mũi đạt 46,5% trong nhóm.

Chiến thuật "cho uống rượu phạt" của Macron đang nhắm đến 54,5% thanh niên 25-29 tuổi vẫn nói không với vaccine và đã đạt hiệu quả tức thì. Ngay trong đêm tuyên bố chính sách, người trẻ Pháp đổ xô đặt lịch tiêm chủng trên nền tảng Doctolib và nhiều trang mạng khác. Đến trưa 13/7, lượng đăng ký tiêm mũi vaccine đầu tiên đã vượt mốc 1,3 triệu.

Người biểu tình chống vaccine tại Paris, Pháp vào tháng 12/2020. Ảnh: AFP.

Tổng thống Pháp nhấn mạnh ông "tin tưởng" người dân sẽ hành động đúng đắn, dù chưa hoàn toàn bác bỏ khả năng bắt buộc tiêm chủng toàn dân. Biện pháp bắt buộc tiêm chủng mới được áp dụng đối với nhân viên y tế, người lao động trong ngành chăm sóc sức khỏe và những công việc rủi ro lây nhiễm nCoV cao.

Trong khi phần đông đội ngũ bác sĩ đã tiêm vaccine, tỷ lệ tiêm chủng với y tá và những nhóm nhân viên y tế còn lại đang giảm mạnh. Ước tính 60% nhân viên các viện dưỡng lão đã tiêm mũi đầu tiên. Để khắc phục tình trạng này, kể từ ngày 15/9, mọi nhân viên y tế chưa tiêm chủng có khả năng bị đình chỉ công tác hoặc đuổi việc.

Nỗ lực quảng bá vaccine và vận động người dân tiêm chủng đã giảm nhiệt đáng kể vào tháng 6, bất chấp mối đe dọa từ biến chủng Delta nhen nhóm từ trước. Chính phủ Pháp dường như chấp nhận thực tế người đăng ký tiêm chủng trong giai đoạn từ cuối tháng 7 đến tháng 8 khó đạt số lượng lớn. Đông đảo dân chúng muốn dành thời gian cho kỳ nghỉ hè và những dịp lễ lớn.

Mục tiêu 40 triệu dân nhận ít nhất một liều vaccine đã phải dời từ ngày 15/7 sang cuối tháng 8. Chính những dấu hiệu suy giảm trong chiến dịch tiêm chủng toàn quốc, kết hợp với thái độ bài xích hay lần lữa vaccine trong giới trẻ, là động lực buộc Tổng thống Macron phải mạnh tay hơn với những ai còn lơ là, theo bình luận viên Lichfield.