Nga gia tăng sức ép quân sự từ phía nam Ukraine

Bộ Quốc phòng Nga hôm qua thông báo 6 tàu đổ bộ cỡ lớn đang di chuyển qua eo biển Bosphorus và Dardanelles của Thổ Nhĩ Kỳ để tới Biển Đen, chuẩn bị cho đợt tập trận theo kế hoạch ở khu vực này trong thời gian tới.

Lực lượng hải quân hùng hậu này gồm các tàu đổ bộ lớp Ropucha của Hạm đội Baltic và Hạm đội Phương Bắc, cùng tàu Pyotr Morgunov thuộc lớp Ivan Gren hiện đại nhất biên chế hải quân Nga.

Với hơn 100.000 quân đã được triển khai dọc tuyến biên giới trên bộ với Ukraine, Nga đang gây áp lực quân sự đáng kể với quốc gia láng giềng. Bình luận viên Michael Schwirtz của NY Times cho rằng hiện diện của nhóm tàu đổ bộ Nga trên Biển Đen, với năng lực chở theo hàng nghìn binh sĩ cùng xe thiết giáp, có thể gia tăng áp lực đáng kể ở phía nam Ukraine.

Lực lượng này hoàn toàn có khả năng giúp Nga mở ra mặt trận mới, đe dọa đường bờ biển dài của Ukraine, quốc gia có năng lực phòng thủ duyên hải rất hạn chế.

Quân đội Ukraine hiện không có tên lửa diệt hạm tầm xa để đối phó lực lượng hải quân Nga ở biển Azov và Biển Đen. Đại sứ Ukraine tại Anh Vadim Pristayko hôm 8/2 cho biết Kiev có thể tiếp nhận loạt tên lửa chống hạm từ London, nằm trong thỏa thuận cho vay trị giá 2,3 tỷ USD được ký kết năm ngoái. Tuy nhiên, chưa rõ chủng loại tên lửa và thời điểm Anh chuyển giao chúng cho Ukraine.

Trong đội hình chiến hạm được Nga điều đến Biển Đen có tàu đổ bộ lớp Ropucha với lượng giãn nước tối đa 4.100 tấn, được phát triển từ thời Liên Xô. Mỗi tàu có thể chở 10 xe tăng chiến đấu chủ lực và 340 binh sĩ, hoặc một tiểu đoàn cơ giới hỗn hợp gồm xe tăng, pháo binh, xe tải và hơn 300 lính, hay 550 tấn hàng hóa.

Lớp Ivan Gren là thiết kế tàu đổ bộ mới do Nga phát triển, với hai chiếc đã được đưa vào biên chế. Mỗi tàu có lượng giãn nước 6.600 tấn, chở được tối đa 13 xe tăng chủ lực hoặc xe thiết giáp hạng nặng, cùng 300 binh sĩ. Vũ khí của lớp Ivan Gren thua kém Ropucha, nhưng năng lực tác chiến được cải thiện đáng kể với sàn đáp và nhà chứa cho phép mang theo hai trực thăng vũ trang.

Quyết định điều động các biên đội tàu đổ bộ cỡ lớn đến Biển Đen đặt ra nhiều nghi vấn về mục đích thực sự của Moskva. Các tàu này có thể chở theo hàng nghìn binh sĩ cùng xe tăng thiết giáp, cho phép Nga triển khai lực lượng đổ bộ quy mô lớn trong các chiến dịch quân sự từ hướng biển.

"Nhóm tàu sẽ bổ sung năng lực đổ bộ cho Hạm đội Biển Đen, lực lượng đang sở hữu hàng loạt tàu chiến có thể tham gia cuộc tiến công nhằm vào phía nam Ukraine. Khi chúng đến Biển Đen, hải quân Nga sẽ có 9 tàu Ropucha, một tàu lớp Ivan Gren và ba tàu đổ bộ hạng nhẹ Đề án 1171 Tapir trong khu vực, chưa kể những loại tàu đổ bộ nhỏ hơn", chuyên gia quân sự Joseph Trevithick nhận xét.

Quân đội Nga và Điện Kremlin chưa bình luận về thông tin này. Trước đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin trong hội đàm với người đồng cấp Pháp Emmanuel Macron cho hay Nga sẵn sàng tìm giải pháp cho cuộc khủng hoảng, nhưng khẳng định không loại trừ phương án quân sự nếu các yêu cầu an ninh của Moskva không được phương Tây đáp ứng.

Khu vực Biển Đen ở phía nam Ukraine. Đồ họa: Washington Post.

Khủng hoảng Ukraine leo thang từ cuối năm ngoái, sau khi phương Tây cáo buộc Nga dồn hơn 100.000 quân sát biên giới Ukraine với ý định tiến đánh. Moskva nhiều lần bác bỏ cáo buộc, khẳng định mọi động thái đều nhằm mục đích tự vệ, đồng thời yêu cầu phương Tây đáp ứng một loạt đề xuất an ninh, trong đó yêu cầu NATO không kết nạp Ukraine làm thành viên và ngừng mở rộng về phía đông, đe dọa an ninh của Nga.

Bộ Quốc phòng Nga hôm 20/1 thông báo tổ chức đợt tập trận trên những vùng biển tiếp giáp Nga, cũng như tại Địa Trung Hải, Biển Bắc, Biển Okhotsk, phía đông bắc Đại Tây Dương và Thái Bình Dương. Quân đội Nga sẽ huy động 140 tàu chiến và tàu hỗ trợ, 60 máy bay, 1.000 đơn vị khí tài và khoảng 10.000 binh sĩ từ toàn bộ 4 hạm đội của nước này tham gia tập trận.

Hoạt động của nhóm tàu đổ bộ Nga từ lâu đã bị nghi ngờ là một phần trong đợt tăng cường lực lượng Nga quanh biên giới Ukraine từ cuối năm ngoái. Moskva cũng điều nhiều đơn vị không quân và lục quân đến Belarus diễn tập, nhưng có những lo ngại cho rằng đây chỉ là cái cớ để triển khai lực lượng ở vị trí sẵn sàng tấn công Ukraine trong tương lai gần, theo Trevithick.

"Hành trình đến Biển Đen của nhóm 6 tàu đổ bộ có thể chở tổng cộng 63 xe tăng chiến đấu chủ lực và khoảng 2.000 binh sĩ loại bỏ mọi mơ hồ xung quanh đợt điều động lực lượng của Nga. Chưa rõ chúng đang chở theo những khí tài gì, nhưng sự xuất hiện của nhóm chiến hạm sẽ tăng đáng kể năng lực tác chiến của Nga ngoài khơi Ukraine", chuyên gia H.I. Sutton của Viện Hải quân Mỹ nhận định.