Mexico 'dừng quan hệ' vô thời hạn với đại sứ quán Mỹ và Canada

Tổng thống Mexico Andres Manuel Lopez Obrador ngày 28/8 tuyên bố "dừng quan hệ" với đại sứ quán Mỹ và Canada, không kèm thời hạn cụ thể, sau khi giới chức ngoại giao hai nước này chỉ trích đề xuất về chương trình cải cách tư pháp của Mexico.

"Các nước này cần học cách tôn trọng chủ quyền Mexico. Đây không phải điều tầm thường, bởi Mexico không lên lớp ai, không chỉ bảo họ cái gì đúng cái gì sai. Vì vậy, chúng ta muốn họ thể hiện sự tôn trọng tương tự", ông nhấn mạnh.

Quyết định chỉ áp dụng với đại sứ quán hai nước, không leo thang đến quan hệ giữa chính phủ Mexico với Mỹ và Canada. "Chừng nào vấn đề này chưa được giải quyết và hai nước này không thay đổi chính sách, tình trạng dừng quan hệ sẽ được duy trì", ông Obrador nói.

Tuy nhiên, Tổng thống Obrador, 70 tuổi, không tiết lộ cụ thể lệnh này sẽ được thực thi như thế nào và tác động ra sao đến các hoạt động ngoại giao, lãnh sự hay hợp tác song phương. Bộ Ngoại giao Mexico chưa đưa ra giải thích chính thức về tuyên bố của ông Obrador hay hướng thực thi quyết định.

Tổng thống Mexico Andres Manuel Lopez Obrador phát biểu ngày 23/8. Ảnh: AFP

Quan hệ giữa Mexico với Mỹ và Canada trở nên căng thẳng sau khi Tổng thống Obrador thúc đẩy cải cách tòa án trong những tháng cuối nhiệm kỳ, trước khi chuyển giao quyền lực cho tổng thống đắc cử Claudia Sheinbaum vào ngày 1/10.

Chương trình cải cách này đã được quốc hội Mexico đẩy nhanh phê duyệt, theo đó các thẩm phán Tòa án Tối cao và thẩm phán cấp cao nhất ở mỗi bang sẽ được bầu bằng phiếu phổ thông.

Tuần trước, đại sứ Mỹ tại Mexico Ken Salazar bày tỏ lo ngại chương trình cải cách này "tạo rủi ro lớn đối với nền dân chủ đang vận hành đầy đủ ở Mexico". Đại sứ Canada Graeme C. Clark cũng nêu quan điểm tương tự, cho rằng các nhà đầu tư Canada đang lo lắng về chương trình cải cách tư pháp ở Mexico.

Đến ngày 26/8, Phòng thương mại Mỹ và Phòng thương mại Canada tại Mexico đều phát thông cáo bày tỏ lo ngại chương trình cải cách của Tổng thống Obrador "tạo bầu không khí bất định và làm giảm niềm tin cho nhà đầu tư".

Tổng thống Obrador cho rằng phát biểu đầu tiên từ đại sứ Salazar là do Bộ Ngoại giao Mỹ tác động. Ông cho rằng những phát biểu từ giới chức Mỹ và Canada là "phi dân chủ" và "đáng hổ thẹn", yêu cầu đại diện ngoại giao hai nước xin lỗi Mexico và trao đổi rõ hơn với nước sở tại.

"Chúng tôi sẽ không yêu cầu ông Salazar rời khỏi nước này. Nhưng tôi mong họ sẽ cam kết tôn trọng nền độc lập và chủ quyền của Mexico", ông nói.