'Lằn ranh đỏ' của Philippines trên Biển Đông

"Nếu bất kỳ công dân Philippines nào thiệt mạng vì một hành động cố ý, kịch bản này sẽ rất gần với định nghĩa hành động gây chiến. Chúng tôi sẽ phản ứng tương xứng", Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. ngày 31/5 phát biểu tại Đối thoại Shangri-La ở Singapore, khi trả lời câu hỏi về "lằn ranh đỏ" với hải cảnh Trung Quốc trong những vụ va chạm trên Biển Đông.

Ông Marcos cũng cho rằng "đối tác hiệp ước" của Philippines chia sẻ lập trường này. Đối tác hiệp ước là khái niệm giới chức Philipines thường dùng để nói về Mỹ, nước đã ký Hiệp ước Phòng thủ chung với Philippines vào năm 1951.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken vào tháng 3 đã khẳng định nước này có nghĩa vụ bảo vệ Philippines nếu quân nhân, tàu hay phi cơ của nước này bị tấn công vũ trang ở bất cứ khu vực nào trên Biển Đông, theo quy định trong hiệp ước phòng thủ chung.

Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. phát biểu tại hội nghị an ninh Đối thoại Shangri-La 2024 ở Singapore vào đêm 31/5. Ảnh: AFP

Tàu chấp pháp Philippines và Trung Quốc những tháng qua nhiều lần chạm trán gần bãi cạn Scarbourough và một số khu vực trên Biển Đông. Các sự việc kiến dư luận khu vực và quốc tế lo ngại căng thẳng có thể leo thang vượt kiểm soát vì hậu quả ngoài mong muốn hoặc tính toán sai lầm giữa các bên.

Phía Philippines cáo buộc tàu hải cảnh Trung Quốc quấy rối, phun vòi rồng vào tàu tuần tra của cảnh sát biển Philippines (PCG) gây thiệt hại. PCG còn tố Trung Quốc đã rải 380 m dây phao chặn lối vào bãi cạn Scarborough, điểm nóng tranh chấp giữa hai bên tại Biển Đông.

"Đã có người của chúng tôi bị thương. Tạ ơn Chúa, các tình huống không leo thang đến mức có người thiệt mạng, dù là nhân viên chấp pháp hay dân thường. Tuy nhiên, kịch bản có người tử vong sẽ thay đổi hoàn toàn cục diện. Chúng tôi xem đó là lằn ranh đỏ", ông Marcos nói.

Hai tàu hải cảnh Trung Quốc áp sát, phun vòi rồng vào chiếc BRP Bagacay của cảnh sát biển Philippines ngày 30/4. Ảnh chụp màn hình/PCG

Trong bài phát biểu khai mạc Đối thoại Shangri-La 2024, ông Marcos khẳng định Philippines cũng như các nước Đông Nam Á chia sẻ tầm nhìn "hòa bình, ổn định và thịnh vượng" ở Biển Đông.

Ông bày tỏ lo ngại về "các hoạt động trái phép, cưỡng ép, hung hăng và vi phạm chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán" của Philippines, song không trực tiếp đề cập đến Trung Quốc.

Tổng thống Philippines cũng kêu gọi Mỹ và Trung Quốc hạ nhiệt căng thẳng để duy trì ổn định trong khu vực Đông Nam Á. Ông nhấn mạnh "đối đầu giữa hai nước đang giới hạn lựa chọn chiến lược" cho các quốc gia Đông Nam Á.

"Cạnh tranh giữa hai cường quốc này đang khiến các điểm nóng leo thang căng thẳng và tạo ra tình thế lưỡng nan mới về an ninh. Trung Quốc và Mỹ phải kiểm soát tình trạng đối đầu với tinh thần trách nhiệm cao để duy trì ổn định tại khu vực", ông Marcos nói.

Khu vực Biển Đông. Đồ họa: CSIS