Bất chấp Nga đình chỉ thỏa thuận, Ukraine tiếp tục xuất khẩu ngũ cốc

Liên Hợp Quốc ra tuyên bố cho biết họ đã nhất trí với Thổ Nhĩ Kỳ và Ukraine về kế hoạch di chuyển cho 16 tàu chở ngũ cốc Ukraine qua Biển Đen vào ngày 31/10, gồm 12 tàu đi và 4 tàu đến.

Các bên cũng đồng ý kiểm tra 40 tàu đi trong ngày 31/10, nhấn mạnh rằng "các bên tham gia phối hợp với quân đội cùng các cơ quan liên quan nhằm đảm bảo tàu thương mại qua lại an toàn trên Biển Đen theo thỏa thuận".

Liên Hợp Quốc cho biết các quan chức Nga tại Trung tâm Điều phối chung (JCC) đã được thông báo về kế hoạch này. JCC được thành lập trong khuôn khổ thỏa thuận ngũ cốc giữa Nga và Ukraine được ký hồi tháng 7, trong đó Liên Hợp Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian.

Tàu Razoni chở ngũ cốc Ukraine khởi hành từ cảng Odessa ngày 1/8. Ảnh: AFP.

Nga hôm 29/10 tuyên bố đình chỉ thực thi thỏa thuận, với cáo buộc Ukraine tập kích cảng Sevastopol trên bán đảo Crimea và đe dọa các chiến hạm thuộc Hạm đội Biển Đen tham gia đảm bảo an ninh hành lang ngũ cốc.

Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Aka cho biết đã liên lạc với những người đồng cấp Nga, Ukraine nhằm tìm cách cứu vãn thỏa thuận ngũ cốc cũng như kêu gọi các bên tránh hành động khiêu khích.

NATO và Liên minh châu Âu (EU) hối thúc Nga xem xét lại quyết định đình chỉ thỏa thuận ngũ cốc, trong khi Mỹ cáo buộc Nga "hành động thái quá", "vũ khí hóa lương thực".

Hành lang an toàn được thiết lập theo thỏa thuận ngũ cốc Ukraine. Đồ họa: Guardian.

Theo thỏa thuận ngũ cốc, JCC được thành lập tại Istanbul, bao gồm các đại diện cấp cao từ Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, Ukraine và Liên Hợp Quốc. Các tàu đến bốc hàng cần trải qua quá trình kiểm tra ngoài khơi Istanbul để đảm bảo không mang vũ khí, sau đó đi qua hành lang an toàn được JCC thiết lập đến các cảng Chornomorsk, Odesa và Yuzhny của Ukraine. Trong hành trình rời đi, các tàu lại bị kiểm tra ở ngoài khơi Istanbul.

Tuy nhiên, Tổng thống Nga Vladimir Putin hồi tháng 9 gọi thỏa thuận ngũ cốc Ukraine là "trò lừa bịp trơ tráo", khi phần lớn lương thực được chuyển tới châu Âu, thay vì các nước nghèo nhất.