4 lý do có thể giúp ông Trump trở lại Nhà Trắng

Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump đang dẫn trước các đối thủ trong cuộc đua đề cử ứng viên tổng thống của đảng Cộng hòa với gần 40 điểm phần trăm, theo khảo sát của Reuters/Ipsos được thực hiện với nhóm cử tri đảng này. Đây được xem là sự trở lại rất ấn tượng của Trump sau khi bị ông Joe Biden đánh bại trong cuộc bầu cử tổng thống hơn ba năm trước.

Dù đang đối mặt hơn 90 cáo buộc hình sự, Trump luôn phủ nhận hành vi sai trái và cho rằng các vụ truy tố cả cấp bang và liên bang nhắm vào mình đều mang động cơ chính trị.

Trump cũng đang tiến gần hơn đến giành đề cử ứng viên tổng thống của đảng Cộng hòa, sau chiến thắng áp đảo vòng sơ bộ ngày 15/1 ở bang Iowa. Kết quả này khiến đối thủ nặng ký của ông, Thống đốc Florida Ron DeSantis, phải quyết định rời cuộc đua. Hiện chỉ còn một ứng viên đối đầu ông Trump trong nội bộ đảng Cộng hòa là cựu đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc Nikki Haley.

Theo James Oliphant, người chuyên theo dõi các cuộc bầu cử tổng thống Mỹ của hãng Reuters, một trong những lý do có thể giúp ông Trump tái đắc cử vào tháng 11 là sự không hài lòng của một bộ phận cử tri với chính quyền Tổng thống Joe Biden.

Nhà Trắng cho rằng nền kinh tế Mỹ đang ở trạng thái tốt, với tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống 3,7%, mức gần như thấp nhất lịch sử, so với 6,3% khi ông Trump rời nhiệm sở. Lạm phát giảm từ mức hơn 9% vào tháng 6/2022 xuống còn 3,4% hồi tháng trước.

Nhưng phần lớn công chúng Mỹ, trong đó có nhiều cử tri da màu và thanh niên, không đồng tình với đánh giá lạc quan của Nhà Trắng. Họ cho rằng tiền lương đang không theo kịp mức tăng chi phí hàng hóa và dịch vụ thiết yếu, như hàng tạp hóa, ôtô, nhà ở, chăm sóc trẻ em và người cao tuổi.

Trong khi Tổng thống Biden thường xuyên đề cập về các chỉ số kinh tế vĩ mô, người Mỹ nghĩ đến những thứ sát sườn hơn, như khả năng chi trả. Các cuộc thăm dò dư luận cho thấy phần lớn cử tri đánh giá đảng Cộng hòa quản lý nền kinh tế tốt hơn, ngay cả khi Trump đưa ra những đề xuất mơ hồ để giải quyết các vấn đề kinh tế.

Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump tại sự kiện vận động tranh cử ở Rochester, bang New Hampshire ngày 21/1. Ảnh: AP

Lý do thứ hai khiến Trump có thể trở lại Nhà Trắng là ông biết cách đánh vào nỗi sợ và những mối lo lắng, dù có thật hoặc không, của nhóm người Mỹ da trắng gặp phải ở một đất nước ngày càng trở nên đa dạng về văn hóa.

Nhiều người Mỹ da trắng cảm thấy họ đang đánh mất vị thế, trong khi những vấn đề nền tảng của cuộc sống như quyền sở hữu nhà, mức lương theo kịp lạm phát, quyền giáo dục đại học đang ngày càng xa tầm với của họ. Theo khảo sát, nhiều cử tri cũng lo lắng về tội phạm và dòng người di cư vượt biên bất hợp pháp từ Mexico.

Cựu tổng thống Mỹ được cho là rất lão luyện trong khơi gợi và "đóng gói" những nỗi sợ mơ hồ đó, đồng thời tự quảng bá mình như một người xử lý vấn đề đến từ bên ngoài hệ thống chính trị hiện nay của Mỹ, mà ông nhiều lần gọi là "đầm lầy". Theo bình luận viên Oliphant, đây là chiến thuật "vừa phóng hỏa vừa dập lửa", khi Trump tuyên bố đất nước đang hỗn loạn, sau đó vẽ ra hình ảnh mình như vị cứu tinh của nước Mỹ.

Đảng Dân chủ, giới truyền thông và những người Cộng hòa chỉ trích Trump cho rằng ông không phù hợp với chức vụ tổng thống, song hàng triệu cử tri không nghĩ vậy.

Thay vào đó, nhiều người ủng hộ Trump tin ông là nạn nhân của cuộc săn phù thủy trong chính trị. Ít nhất một nửa cử tri Cộng hòa được Reuters/Ipsos khảo sát hồi đầu tháng này cho biết họ vẫn bỏ phiếu cho Trump, ngay cả khi ông bị kết tội.

Trump cũng có thể lập luận bộ máy chính quyền trong 4 năm cầm quyền của ông đã làm tròn nhiệm vụ, dù đôi khi rơi vào hỗn loạn, bất chấp những lo ngại ông không thể lãnh đạo. Những cáo buộc nghiêm trọng nhất đối với Trump, như thông đồng với Nga, cũng chưa bao giờ được chứng minh.

Một lợi thế nữa của Trump là Nhà Trắng cho đến nay vẫn chưa thể thuyết phục được phần lớn công chúng rằng các chính sách tạo việc làm của Tổng thống Biden thông qua đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng, năng lượng sạch và sản xuất chip, mang đến sự khác biệt cho cuộc sống của họ.

Dưới thời Tổng thống Biden, dư luận Mỹ cũng bị chia rẽ do hai cuộc chiến ở Ukraine và Gaza. Thông điệp không can thiệp, "Nước Mỹ trên hết" của Trump có thể gây được tiếng vang với những cử tri lo ngại Mỹ lún sâu hơn vào những cuộc xung đột tốn kém ở Ukraine hoặc Trung Đông, khi Tổng thống Biden duy trì chính sách đối ngoại theo chủ nghĩa can thiệp, truyền thống hơn.

4 lý do trên chưa đảm bảo Trump chắc chắn sẽ thắng cử. Ông vẫn không được lòng công chúng ở nhiều khu vực tại Mỹ và nhiều nhóm nhân khẩu học. Nếu Trump trở thành ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa, tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu cho đảng Dân chủ có thể sẽ cao hơn, nhằm đánh bại Trump.

Những bình luận mang tính kích động của Trump, trong đó có lời đe dọa trả thù những đối thủ chính trị bị ông chỉ trích là "vô lại", cũng có thể gây bất mãn cho cử tri Cộng hòa ôn hòa và nhóm độc lập, những người mà ông cần lôi kéo để đánh bại Tổng thống Biden.

Dù vậy, khi chỉ còn cách ngày bầu cử gần 10 tháng, cựu tổng thống Trump đang có cơ hội trở lại Nhà Trắng cao hơn bất kỳ thời điểm nào kể từ khi ông rời nhiệm sở, bình luận viên Oliphant đánh giá.