Victoria có thể hủy bỏ thỏa thuận Vành đai và Con đường với Trung Quốc

Trong một động thái được dự báo trước, Quốc hội Australia đã thông qua dự luật Quan hệ Đối ngoại nhằm thắt chặt việc kiểm soát của chính quyền liên bang đối với các thỏa thuận mà chính quyền các bang, hội đồng địa phương cũng như các trường đại học công lập ký với các đối tác là các chính quyền nước ngoài.

Thủ hiến bang Victoria Daniel Andrew ký thỏa thuận Vành đai Con đường với Đại sứ Trung Quốc tại Australia Thành Cạnh Nghiệp. Nguồn: ĐSQ Trung Quốc tại Australia

Phát biểu trước Thượng viện Australia, Bộ trưởng Ngoại giao Marise Payne cho biết, các bang và vùng lãnh thổ của Australia đang ngày càng vươn ra nhiều hơn với thế giới, vì vậy Australia cần có luật Quan hệ Đối ngoại để đảm bảo sự kết nối với bên ngoài của chính quyền các bang không đi chệch hướng với chính sách đối ngoại của Australia do chính quyền liên bang chịu trách nhiệm thực hiện.

Theo luật Quan hệ Đối ngoại, Bộ trưởng Ngoại giao có thẩm quyền hủy bỏ hoặc ngăn chặn bất kỳ thảo thuận nào mà các bang, các chính quyền địa phương cũng như các trường đại học công lập của Australia ký với chính phủ nước ngoài  đi ngược lại với lợi ích của Australia. Trong đó, thỏa thuận Vành đai và Con đường mà bang Victoria của Australia ký với Trung Quốc được dư luận Australia cho là một trong những thỏa thuận có nhiều nguy cơ bị hủy bỏ nhất do quan chức chính quyền liên bang nhiều lần bày tỏ sự không hài lòng khi bị chính quyền bang Victoria qua mặt để ký thỏa thuận này và một số nội dung của thỏa thuận cũng được cho là không phù hợp với lợi ích của Australia.

Bộ trưởng Thương mại Australia Simon Birmingham cho biết, bang Victoria sẽ có ít nhất 3 tháng để chứng minh cho chính quyền liên bang thấy thỏa thuận Vành đai và Con Đường phù hợp với lợi ích quốc gia của Australia cũng như với các quy định trong luật Quan hệ Đối ngoại mới được Quốc hội thông qua.

Luật Quan hệ Đối ngoại được Quốc hội Australia thông qua trong bối cảnh quan hệ chính trị giữa nước này với Trung Quốc ngày càng gia tăng căng thẳng liên quan đến hàng loạt vấn đề như cáo buộc can thiệp vào tình hình nội bộ của nhau, vấn đề an ninh mạng, bắt giữ các đối tượng được cho là tình báo....

Mới đây nhất là việc người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc đăng một dòng tweet kèm theo bức ảnh được ghép dựng nhằm vào binh lính Australia khiến cho chính quyền Australia vô cùng tức giận. Thủ tướng Australia Scott Morrsion đã yêu cầu Trung Quốc xin lỗi song phía Trung Quốc đã bác bỏ đề nghị này.

Căng thẳng trong lĩnh vực chính trị đang lan sang cả thương mại. Trước khi Quốc hội Austraila thông qua luật Quan hệ đối ngoại, Trung Quốc đã mở rộng lệnh cấm nhập khẩu thịt bò với một cơ sở chế biến thịt bò của Australia, nâng tổng số cơ sở bị Trung Quốc cấm lên tới 6.

Trong khi đó, tờ Australian Finacial Review cũng cho biết Trung Quốc cũng vừa ban hành lệnh cấm nhập khẩu thịt cừu từ 2 cơ sở chế biến của Australia. Trước đó, Trung Quốc đã áp mức thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với múa mạch Australia, đánh thuế cao đối với rượu vang của Australia và áp dụng các rào cản thương mại đối với nhiều hàng hóa Australia nhập khẩu vào Trung Quốc như than đá, bông vải, tôm hùm và gỗ.

Không chỉ dừng lại ở đó, một nghiên cứu mới của IBISWorld cho thấy, một số mặt hàng khác của Australia như các sản phẩm từ sữa, mật ong, hoa quả tươi, dược phẩm...cũng có thể sẽ gặp nhiều khó khăn khi nhập khẩu vào thị trường Trung Quốc trong thời gian tới.

Trung Quốc là đối tác chiến lược toàn diện, đối tác thương mại lớn nhất của Australia, là quốc gia giúp Australia nhanh chóng vượt qua cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008. Tuy nhiên, mối quan hệ này đang xuống mức thấp nhất trong hàng chục năm trở lại đây khi mẫu thuẫn liên tục gia tăng trong khi lòng tin giữa hai bên đang sụt giảm nhanh chóng. Thực tế này cho thấy, mối quan hệ giữa Australia và Trung Quốc chưa thể sớm khôi phục trong thời gian tới./.