Ukraine quyết tâm giành lại Kherson

Thành phố Kherson cùng các ngôi làng ngoại ô của nó nằm trải dài trên cả hai bờ sông Dnieper, một trong những con sông lớn của châu Âu. Đây cũng là thủ phủ tỉnh duy nhất mà Nga kiểm soát ở Ukraine, kể từ khi phát động chiến dịch quân sự ở nước này ngày 24/2.

Đây là thành phố có ý nghĩa chiến lược quan trọng đối với Nga, là cửa ngõ trên đất liền giúp Moskva kết nối chặt chẽ hơn với bán đảo Crimea trên Biển Đen mà Nga sáp nhập vào lãnh thổ năm 2014.

Với Ukraine, Kherson là chìa khóa cho toàn bộ nỗ lực tái chiếm khu vực phía nam. Giành lại Kherson sẽ cho phép Ukraine nhắm đến các tuyến đường tiếp tế quan trọng của lực lượng Nga.

Một binh sĩ Nga tuần tra tại nhà máy thủy điện Kakhovka trên sông Dnieper ở Kherson hồi tháng 10. Ảnh: AP.

Kể từ mùa hè, Ukraine liên tục nhấn mạnh kế hoạch tái chiếm Kherson. Trên tiền tuyến, nơi trận chiến quan trọng được dự đoán sắp diễn ra, các binh sĩ Ukraine đang rất nghiêm túc với mục tiêu của mình.

Tổng thống Volodymyr Zelensky cần một chiến thắng để khơi dậy tinh thần chiến đấu của người dân và trấn an các đồng minh phương Tây rằng đây là cuộc chiến mà Ukraine hoàn toàn có thể giành thắng lợi. Nhưng với thế trận hiện nay cũng như cán cân sức mạnh hai bên, tham vọng của giới lãnh đạo chính trị và quân sự Ukraine nhằm đẩy lùi hoàn toàn quân Nga ra khỏi lãnh thổ được cho là đầy thách thức.

Phóng viên BBC đã dành cả tuần qua phỏng vấn các binh sĩ cũng như sĩ quan cấp cao Ukraine trên chiến tuyến Kherson và nhận thấy họ hoàn toàn nhận thức được những thực tế khó khăn khi đối đầu với một đối thủ đáng gờm như quân đội Nga.

Trên khu vực tiền tuyến nằm giữa thành phố Mykolaiv và Kherson, Ilya, một người lính Ukraine, đang thản nhiên hút thuốc, dù đạn pháo Nga có thể trút xuống vị trí của đơn vị anh bất cứ lúc nào.

"Rất khó để đạt được bước tiến ở đây. Cần phải tập trung lực lượng lớn vào một điểm để đột phá tiền tuyến. Việc của chúng tôi là giữ vững vị trí của mình. Chúng tôi liên tục tấn công để ngăn họ tiếp nhận quân dự bị và nhận đồ tiếp tế", anh nói.

"Mọi thứ diễn ra rất khó khăn và chậm chạp. Họ kiểm soát bầu trời. Họ có nhiều thiết bị quân sự, nhiều người và đạn dược hơn chúng tôi", Ilya cho biết thêm. "Quân của họ chưa được huấn luyện nhiều, nhưng họ cứ lao lên và hô xung phong. Đạn của chúng tôi còn không nhiều bằng quân số của họ".

Thương vong là một yếu tố khác ảnh hưởng tới thế trận. Hàng chục nghìn binh sĩ được cho là đã thiệt mạng và bị thương ở cả phía Nga và Ukraine, dù hai bên đều không công bố số liệu chính thức, cũng như không thừa nhận con số thiệt hại mà đối phương đưa ra.

Trên tiền tuyến, khi được hỏi về chiến dịch phản công tại Kherson của Ukraine, một thiếu tá tự xưng là "Fougasse" lộ rõ vẻ thận trọng.

"Rất phức tạp khi lên kế hoạch tiến công và phản công. Chưa hết, đây còn là mối đe dọa lớn đối với tính mạng binh sĩ. Chúng tôi phải tính toán mọi thứ. Công việc của những chỉ huy như chúng tôi là giữ cho binh sĩ sống sót".

Ukraine từ tháng 9 đã mở chiến dịch phản công lớn và giành lại gần 9.000 km2 lãnh thổ thuộc tỉnh Kherson từ tay lực lượng Nga. Nhưng tại Kherson, mọi thứ khó khăn hơn nhiều, khi yếu tố bất ngờ đã không còn và Nga tập trung nhiều đơn vị tinh nhuệ ở đây.

Trong đống đổ nát của văn phòng thống đốc ở Mykolaiv, nơi đã bị phá hủy trong đợt tập kích tên lửa lớn của Nga hồi tháng 3, thiếu tướng Dymytro Marchenko gọi những gì đang xảy ra ở đây là trận chiến giành giật từng ngôi làng. "Chúng tôi đang cố gắng giành lại những điểm tựa cần thiết cho cuộc phản công. Chúng tôi không ngồi yên một chỗ. Mỗi ngày chúng tôi lại chiếm một ngôi làng", ông nói.

Nhưng tướng Marchenko thừa nhận để tập trung đủ lực lượng nhằm phá vỡ phòng tuyến của Nga ở Kherson không phải một nhiệm vụ dễ dàng.

"Để có một cuộc phản công hiệu quả, chúng tôi cần có đủ số binh lực, vũ khí và khí tài cần thiết. Ngay khi chúng tôi có được tất cả những điều đó, một cuộc phản công sẽ diễn ra", ông nói. "Trước hết, chúng tôi cần tên lửa có tầm bắn 300 km cho hệ thống HIMARS. Và chúng tôi cũng cần các tổ hợp phòng không, thứ cơ bản cho bất kỳ quân đội nào trên thế giới muốn tổ chức tấn công".

Thông điệp từ tiền tuyến là trong khi Ukraine đang chiếm lại các ngôi làng ở khu vực phía tây sông Dnieper, họ vẫn không có đủ sức mạnh chiến đấu để đột phá các vị trí đã được chuẩn bị kỹ lưỡng của Nga trên lối vào thành phố Kherson.

Điều này có thể thay đổi khi Ukraine nhận được nhiều vũ khí hiện đại từ Mỹ và các đồng minh phương Tây hơn.

Hiện tại, phần lớn Kherson vẫn nằm trong tay Nga. Trong suốt mùa thu, Nga đã củng cố các vị trí của mình tại đây. Nhưng trong vài tuần qua, Nga lại thể hiện một số dấu hiệu cho thấy họ đang rút khỏi thành phố.

Chính quyền thân Nga ở Kherson kêu gọi người dân sơ tán, thông báo chuyển trụ sở đến vị trí mới, cách nơi cũ khoảng 80 km về phía đông nam. Truyền thông Nga đưa tin rằng binh sĩ nước này cũng đang rút khỏi Kherson, nhằm lập phòng tuyến ở bờ đông sông Dnieper.

Tuy nhiên, các quan chức Ukraine vẫn tỏ ra thận trọng, đề phòng Moskva có thể giăng ra một cái bẫy lớn trong thành phố.

Tướng Kyrylo Budanov, người đứng đầu bộ phận tình báo quân sự Ukraine, cho biết trong một cuộc phỏng vấn gần đây rằng Nga đang bố trí các đơn vị tốt nhất ở Kherson, từ lính hải quân đánh bộ đến lính dù và đặc nhiệm. Vì vậy, họ cho rằng những động thái rút lực lượng khỏi Kherson của Nga nhiều khả năng chỉ là "đòn hỏa mù".

Oleh, sĩ quan 26 tuổi chỉ huy một trung đội bộ binh cơ giới ở tiền tuyến Kherson, cũng cho rằng lực lượng Nga sẽ không dễ dàng rút khỏi thành phố. "Họ sẽ chiến đấu, sẽ bảo vệ phòng tuyến đến khi nào có thể", Oleh nói. "Đó sẽ là một trận chiến vô cùng khó khăn".

Cục diện chiến trường ở Kherson. Đồ họa: BBC.

Tuy nhiên, sĩ quan này dự báo quân Nga đang hết thời gian, bởi vào tháng 1, những tảng băng trôi trên sông Dnieper, cản trở các chuyến phà tiếp tế cho quân Nga trong thành phố. Thời tiết mùa đông lạnh giá, tuyến hậu cần tê liệt và nguy cơ bị bao vây sẽ buộc lực lượng Nga cuối cùng phải rút khỏi Kherson, Oleh nhận định.

Theo Oleh, Nga chỉ có thể tăng cường lực lượng ở Kherson bằng các tân binh được huy động theo lệnh động viên một phần. Nhưng đây lại là điểm yếu của lực lượng Nga, bởi các tân binh này thiếu kinh nghiệm và dễ mất tinh thần khi bị tập kích dữ dội.

"Lực lượng động viên mà Nga đưa tới Kherson là điều tốt với chúng tôi, vì họ dễ hoảng sợ", Oleh nói. "Nỗi hoảng sợ sẽ lây lan như dịch bệnh. Nó sẽ lan rộng".