Ukraine có nên nhượng bộ lãnh thổ cho Nga?

"Xung đột ở Ukraine sẽ kết thúc theo cách giống với gần như mọi cuộc chiến khác. Đó là khi các bên đàm phán và mỗi bên chấp nhận từ bỏ thứ mà họ vốn không muốn nhượng bộ", thượng nghị sĩ Vance nói với phóng viên tại thủ đô Washington ngày 11/12. "Cuộc chiến này sẽ không kết thúc mà không có nhượng bộ lãnh thổ".

Một ngày trước đó, thượng nghị sĩ Vance nói trên chương trình của CNN rằng "điều tốt nhất cho Mỹ là chấp nhận việc Ukraine sẽ phải nhượng bộ một phần lãnh thổ cho Nga".

Tại Washington, Vance cũng được hỏi liệu ông có tin rằng Mỹ nên thực hiện Điều 5 nếu một đồng minh NATO bị tấn công hay không. Điều 5 quy định tấn công một nước thành viên NATO tương đương cuộc tấn công vào toàn bộ các nước NATO.

"Tôi nghĩ nếu một đồng minh NATO bị tấn công, chúng ta phải tôn trọng cam kết đó", ông Vance nói. "Tuy nhiên tôi không thấy bất kỳ lý lẽ hợp lý nào cho thấy Nga sẽ tấn công một đồng minh NATO".

Ukraine hiện chưa phản hồi về phát biểu của thượng nghị sĩ Vance.

Thượng nghị sĩ Cộng hòa JD Vance tại thành phố Marietta, bang Ohio năm 2022. Ảnh: AFP

Bình luận của ông Vance được đưa ra trong bối cảnh Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sẽ tới quốc hội Mỹ để gặp các nghị sĩ trong ngày 12/12. Lãnh đạo Ukraine dự kiến kêu gọi Mỹ tăng cường viện trợ.

Cuối năm 2022, Nga sáp nhập 4 tỉnh của Ukraine gồm Donetsk, Lugansk, Zaporizhzhia và Kherson, dù chưa kiểm soát hoàn toàn tỉnh nào trong số này. Các tỉnh này có tổng diện tích 90.000 km2, chiếm 15% diện tích Ukraine và dân số ước tính khoảng 4 triệu người. Nga cũng sáp nhập bán đảo Crimea của Ukraine vào năm 2014, sau cuộc trưng cầu dân ý. Ukraine và phương Tây coi động thái này của Nga là vô nghĩa và bất hợp pháp. Kiev nhiều lần tuyên bố sẽ giành lại những vùng lãnh thổ Moskva kiểm soát.

JD Vance, 39 tuổi, là nghị sĩ đại diện cho bang Ohio. Ông từng chỉ trích cựu tổng thống Donald Trump gay gắt, trước khi trở thành một trong những đồng minh trung thành nhất của ông Trump. Vance được xem là ứng viên tiềm năng cho vị trí phó tướng đồng tranh cử năm 2024 của ông Trump.

Vance và các thành viên Cộng hòa khác phản đối gói viện trợ do Tổng thống Joe Biden đề xuất, trong đó có khoản hỗ trợ cho Ukraine, Israel. Đảng Cộng hòa nhấn mạnh gói viện trợ nên tập trung vào thực hiện các chính sách biên giới cứng rắn hơn.

Một số thành viên đảng Cộng hòa từng lập luận rằng hỗ trợ Ukraine không phục vụ cho lợi ích quốc gia của Mỹ.

"Mỹ có nhiều lợi ích quốc gia quan trọng như bảo vệ biên giới, giải quyết cuộc khủng hoảng về khả năng sẵn sàng chiến đấu của quân đội, đạt được độc lập và an ninh năng lượng, song ngày càng bị vướng vào tranh chấp lãnh thổ giữa Ukraine và Nga. Việc hỗ trợ Ukraine không phục vụ lợi ích quốc gia của Mỹ", Thống đốc bang Florida Ron DeSantis, ứng viên tổng thống năm 2024, hồi tháng 3 nói.

Vào tháng 9, hạ nghị sĩ Cộng hòa Matt Gaetz soạn phiên bản sửa đổi dự luật tài trợ quốc phòng, trong đó cấm hỗ trợ quân sự cho Ukraine. Dự luật này sau đó không được thông qua, song nhận được 93 phiếu ủng hộ từ đảng Cộng hòa.

Mỹ vẫn là bên viện trợ quân sự lớn nhất cho Ukraine, với hàng chục tỷ USD viện trợ an ninh và liên tục cam kết ủng hộ Kiev đến chừng nào còn cần thiết. Tuy nhiên, sự phản đối của các nghị sĩ Cộng hòa theo đường lối cứng rắn đã làm dấy lên nghi ngờ về khả năng duy trì viện trợ của Mỹ.