Úc có thể phải bồi thường hơn 5,5 tỷ đô cho Pháp vì hủy thỏa thuận tàu ngầm

Trong phiên điều trần ngày 1/4 trước quốc hội Australia, khi thượng nghị sĩ Penny Wong hỏi rằng liệu nước này phải trả tới 5,5 tỷ AUD (4,1 tỷ USD) cho Pháp sau khi hủy thương vụ tàu ngầm hay không, Thứ trưởng Quốc phòng Tony Dalton cho biết "thỏa thuận cuối cùng sẽ ở trong mức này".

Ông Dalton cho biết chi phí cuối cùng chưa được xác định chính xác do quá trình thảo luận về khoản bồi thường đang diễn ra. Lãnh đạo bộ phận tài chính của Bộ Quốc phòng Australia Steven Groves cho biết đàm phán với các công ty Pháp có thể kéo dài sang năm 2023.

Bộ trưởng Tài chính Australia Simon Birmingham bảo vệ quyết định hủy thương vụ tàu ngầm với Pháp. "Chúng tôi biết có những hậu quả nghiêm trọng khi chuyển từ tàu ngầm dùng động cơ diesel sang loại chạy bằng năng lượng hạt nhân, song chúng tôi sẵn sàng đưa ra quyết định đó", ông Birmingham nói.

Mô phỏng tàu ngầm lớp Attack. Đồ họa: Naval Group.

Australia hồi tháng 9/2021 thông báo hủy hợp đồng mua 12 tàu ngầm tấn công diesel-điện lớp Attack từ tập đoàn Naval Group của Pháp, chuyển sang phát triển tàu ngầm năng lượng hạt nhân với hỗ trợ từ Mỹ và Anh trong khuôn khổ thỏa thuận AUKUS.

Hợp đồng tàu ngầm giữa Australia và Pháp được ký năm 2016, có trị giá 40 tỷ USD vào thời điểm ký và là một trong những thỏa thuận quân sự lớn nhất thế giới vào lúc đó. Tuy nhiên, chương trình này nhiều lần bị trì hoãn và đội vốn, khiến giới chức Australia ngày càng hoài nghi về hiệu quả của nó.

Theo hợp đồng, Bộ Quốc phòng Australia lựa chọn biến thể Block 1A của lớp tàu ngầm Barracuda do tập đoàn Naval Group chế tạo. Đây là lớp tàu ngầm năng lượng hạt nhân của Pháp, nhưng được sửa đổi thành tàu ngầm thông thường để bán cho Australia.

Pháp ước tính mất khoảng 65 tỷ USD do bị hủy hợp đồng, điều có thể ảnh hưởng rất lớn đến ngành công nghiệp quốc phòng nước này những năm tới. Tập đoàn Naval Group đã gửi đề xuất bồi thường đến Australia, song chưa công bố con số cụ thể.