Tại thôn Đắk Mế, xã Bờ Y huyện Ngọc Hồi (tỉnh Kon Tum) có tộc người mà từ hàng trăm năm nay nổi tiếng với tục xăm hình – dân tộc B’râu. Ngoài yếu tố thẩm mỹ, hình xăm của người B’ru còn thể hiện uy quyền của người sở hữu nó.
ảnh minh họa
Nằm sát ngã ba Đông Dương - nơi giáp ranh ba nước Việt - Lào - Campuchia, thôn Đăk Mế là địa bàn sinh sống của dân tộc B’râu, một dân tộc ít người có nguồn gốc từ Lào.
Không chỉ có tục “cà răng” (mài răng) giống các dân tộc bản địa khác ở khu vực Tây Nguyên, người B’râu còn có một tục lệ xăm mình.
Ông Thao Tiến, 45 tuổi, nguyên trưởng thôn Bờ Y, xã Ngọc Hồi cho biết: “ Tục xăm mình có thời xa xưa.
Đã là người B’râu, có địa vị xã hội và của cải thì ai cũng phải xăm. Con trai giàu có thì phải xăm lên lưng, lên ngực, lên tay… Còn con gái thì xăm lên mặt, lên trán, lên mắt. Người càng uy quyền, càng nhiều của cải thì càng phải có nhiều hình xăm.
Và càng nhiều hình xăm thì người đó càng được xem là… đẹp!”.
Tuy nhiên, không phải người B’râu nào cũng có điều kiện xăm mình, bởi việc làm này tốn rất nhiều công sức cũng như tiền bạc.
Trước khi bắt đầu việc xăm, thợ xăm phải vào rừng tìm cho bằng được cây P’lứt (một loài cây quý hiếm chỉ có ở khu vực ngã ba biên giới Đông Dương).
Sau khi đã chọn được cây P’lứt vừa ý, họ cắt khúc to và rắn chắc rồi mang về làng. Sau đó, thanh gỗ P’lứt được nung nóng cho đến khi nhựa chảy ra và người B’râu hứng lấy nhựa đó pha chế thành mực xăm.
Bà Nàng Nang (100 tuổi), một phụ nữa được xem là quyền uy với nhiều hình xăm trên mặt
“Mực xăm từ nhựa cây P’lứt rất tốt, khi xăm lên người sẽ không bao giờ bị phai đi cho đến lúc chết. Thậm chí nó còn tốt hơn nhiều mực xăm hiện tại bây giờ”- ông Thao Tiến cho biết thêm.
Không giống như việc bào chế mực, dụng cụ xăm mình của người B’râu lại rất đơn giản. Đó là những vật dụng gắn liền với cuộc sống thường nhật như dao nhọn, kim khâu…
Hình xăm của người dân B'râu rất phong phú và đa dạng về song tựu trung lại đều gắn liền với đời sống. Đó hình bông lúa, hình bông hoa, hình lá cây, hình vuông, hình tròn, hình cong cong như con sâu…
Trong khi hụ nữ B’râu thì thích xăm hình chiếc lá, hình bông lúa, hình bông hoa… lên trán hay gò má thì cánh đàn ông lại muốn các loại hình vuông, hình tròn xuất hiện trên ngực, trên lưng mình.
Trong quan niệm của đồng bào B’râu, bông lúa, bông hoa là biểu trưng cho sự dịu dàng, nữ tính của người phụ nữ. Còn hình ô vuông, hình tròn thì biểu hiện cho sự mạnh mẽ của người đàn ông.
Quy trình thực hiện một hình xăm cũng rất “kinh khủng”. Sau khi chọn được vị trí và hình xăm, người thợ xăm sẽ dùng kim, dao… đã được nung nóng trên lửa chích “sống” từng mũi một lên cơ thể, sau đó họ đổ mực xăm vào các vết thương.
Vài ngày sau, khi vết xăm đã liền da thì người được xăm hình mới được phép ra suối tắm.
Và chính sự chịu đựng về thể xác lớn như thế nên trong mắt người B’râu, ai có nhiều hình xăm chứng tỏ người đó dũng cảm, mạnh mẽ...