Trung Quốc hồi hộp chờ đợi bầu cử Mỹ

Ngày 5/11, cuộc bầu cử Tổng thống sẽ diễn ra tại Mỹ. Trong các cuộc thăm dò gần đây, tỷ lệ ủng hộ ông Donald Trump và bà Kamala Harris hiện rất sát sao.

Giới lãnh đạo doanh nghiệp công nghệ Trung Quốc cho rằng phong cách khó đoán của Trump có thể khiến ngành này bị tăng trừng phạt, nhưng cũng có thể được nới lỏng.

Ứng cử viên đảng Cộng hòa đã khởi xướng cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung trong nhiệm kỳ tổng thống 2017-2021, khi cấm xuất khẩu công nghệ cao sang Trung Quốc. Lý do của ông là doanh nghiệp Trung Quốc cạnh tranh không công bằng và đe dọa an ninh quốc gia.

Trong khi đó, các chính sách của Harris dễ đoán hơn. Giới lãnh đạo doanh nghiệp công nghệ Trung Quốc cho rằng bà sẽ tiếp tục chính sách của Tổng thống Joe Biden về việc từng bước kiểm soát xuất khẩu, tận dụng liên minh quốc tế để làm chậm sự phát triển công nghệ của Trung Quốc.

Triển vọng khó đoán

Gian hàng của Huawei tại Triển lãm AI Thế giới ở Pháp tháng 2/2023. Ảnh: Reuters

Khảo sát của các tổ chức doanh nghiệp công nghệ tại Trung Quốc cho biết chính sách dễ dự báo của bà Harris trở thành lựa chọn tốt hơn với các doanh nghiệp. Trong khi đó, hơn nửa nhà phân tích cho rằng trong ngắn hạn, chiến thắng của Trump đem lại tác động tiêu cực. Ông có khả năng tăng kiểm soát xuất khẩu và đưa ra thêm nhiều biện pháp trừng phạt với ngành công nghiệp bán dẫn của Trung Quốc. Trong nhiệm kỳ của mình, Trump đã áp thuế với hàng tỷ USD hàng công nghệ Trung Quốc, đồng thời trừng phạt các đại gia công nghệ nước này như hãng chip SMIC và hãng viễn thông Huawei.

"Trump đã nâng cấp quá trình kiềm chế toàn diện sự phát triển của khoa học - công nghệ Trung Quốc. Nếu ông ấy lên nắm quyền lần nữa, ngành bán dẫn trong nước có thể chịu sức ép thêm", công ty môi giới chứng khoán Topsperity Securities (Thượng Hải) cho biết.

Tuy nhiên, tờ Material Energy Times cho rằng "các chính sách đơn phương của Trump cũng có thể gặp phải sự phản đối và không hợp tác từ cộng đồng quốc tế". Ngược lại, các chính sách mà Harris sẽ kế thừa từ Tổng thống Biden "có tính dài hạn, phối hợp và dự đoán được".

Sự khó đoán của Trump được thể hiện qua các tuyên bố và bài đăng trên mạng xã hội. Trong chiến dịch tranh cử, ông cho thấy sẵn sàng đảo ngược các biện pháp chống lại Huawei và ZTE mà chính mình đưa ra khi còn tại nhiệm. Trump cũng phản đối lệnh cấm ứng dụng video ngắn TikTok mà ông đề xuất trước đây.

Hồi tháng 7, một bài đăng trên EETop - nền tảng thông tin kiêm diễn đàn cho các công ty điện tử Trung Quốc - cho biết việc Trump chỉ trích quan hệ thương mại của Mỹ với cả các đồng minh như châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc có thể làm tổn hại hợp tác song phương. Các nước này lại có lợi ích kinh doanh ở Trung Quốc. "Điều này có nghĩa trong ngành bán dẫn toàn cầu, các biện pháp đơn phương của Mỹ không hiệu quả", bài đăng viết.

"Vì thế, châu Âu và Hà Lan có thể tạo điều kiện thuận lợi cho Trung Quốc lách các hạn chế để nhập khẩu máy quang khắc EUV", EETop cho biết. Trung Quốc hiện phụ thuộc vào các máy quang khắc EUV của nước ngoài, nhưng đang bị cấm tiếp cận những loại mạnh nhất.

Tự cung tự cấp

Dù vậy, giới phân tích cho rằng bất kể ai thắng cử, ngành công nghệ Trung Quốc đều sẽ tập trung vào thị trường nội địa và tăng cường độc lập so với nhiệm kỳ của Trump và Biden trước đây. Trung Quốc đã trả đũa khi Mỹ khơi mào chiến tranh thương mại, như hạn chế xuất khẩu đất hiếm. Tuy nhiên, thương chiến cũng thúc đẩy ngành công nghệ nước này tìm cách tự bảo vệ mình khỏi các biện pháp trừng phạt.

Năm 2016, Trung Quốc có 4 dự án mua sắm của chính phủ, trị giá hơn 10 triệu nhân dân tệ (1,4 triệu USD), nhằm thay thế phần cứng và phần mềm nước ngoài bằng sản phẩm nội địa, Reuters cho biết. Năm nay, nước này có 169 dự án như vậy. Trong đó có 75 dự án cần hơn 50 triệu nhân dân tệ từ ngân sách.

Do đó, ngay cả khi Trump hoặc Harris siết xuất khẩu, doanh nghiệp Trung Quốc vẫn sẽ ít phụ thuộc hơn vào công nghệ nước ngoài. Họ cũng đã được chuẩn bị tốt hơn để đối phó với những thay đổi trong môi trường thương mại.

"Mỹ đã giảm tốc độ phát triển của Trung Quốc trong lĩnh vực bán dẫn, nhưng các lĩnh vực khác (như robot) thì không. Giờ Trung Quốc có thể lấy mọi thứ họ cần từ trong nước", Robert D. Atkinson, Chủ tịch Quỹ Đổi mới và Công nghệ Thông tin (Mỹ), cho biết.

Chính quyền Biden cũng đã cấm Trung Quốc tiếp cận chip AI tiên tiến từ Nvidia. Và điều này không ngăn cản được việc các công ty Trung Quốc đầu tư mạnh vào AI. Tính đến tháng 7, Trung Quốc đóng góp 36% trong 1.328 mô hình ngôn ngữ (LLM) trên toàn cầu, chỉ sau Mỹ với 44%, theo dữ liệu từ Học viện Công nghệ Thông tin và Truyền thông Trung Quốc.

Việc Biden tăng các hạn chế về công nghệ đã làm tiêu tan hy vọng của doanh nghiệp Trung Quốc rằng ông sẽ nhẹ nhàng hơn so với người tiền nhiệm. Vì vậy, lần này, các công ty công nghệ đã quyết định không dự đoán.

"Chúng tôi đang trong thời kỳ bình thường mới rồi. Khi không biết điều gì xảy ra tiếp theo, chúng tôi chỉ cố gắng tiếp tục tiến lên, với tốc độ nhanh nhất có thể", lãnh đạo một hãng công nghệ lớn tại Trung Quốc cho biết.