Trump có thể bị truy tố

Trong cuộc trò chuyện qua điện thoại hôm 2/1, Tổng thống Mỹ Donald Trump liên tục yêu cầu Tổng thư ký bang Georgia, Brad Raffensperger, tìm cho ông hơn 11.000 phiếu để san lấp cách biệt với tổng thống đắc cử Joe Biden.

Đó là một phần nội dung đoạn ghi âm cuộc gọi mà báo Washington Post là bên đầu tiên tiết lộ. Đoạn ghi âm xuất hiện ngay trước thềm cuộc kiểm phiếu đại cử tri tại Quốc hội Mỹ vào ngày 6/1 - bước cuối cùng để xác nhận chiến thắng của ông Biden trong cuộc bầu cử 2020.

Trong cuộc gọi, ông Trump cũng cáo buộc các quan chức Georgia biết về những gian lận bầu cử nhưng không báo cáo.

Tổng thống ngụ ý rằng ông Raffensperger và luật sư có thể bị truy tố hình sự nếu họ không làm theo lời người đứng đầu Nhà Trắng.

Dẫn lời các nghị sĩ và chuyên gia luật, Politico nói hành động của ông Trump - vừa yêu cầu các quan chức tìm thêm phiếu bầu cho ông, vừa đe dọa họ về trách nhiệm pháp lý - có thể vi phạm các luật hiện hành của tiểu bang và liên bang.

Vi phạm luật liên bang và tiểu bang

"Với việc đe dọa những quan chức này bằng những hệ lụy 'hình sự' mơ hồ, đồng thời kêu gọi họ 'tìm' thêm phiếu bầu và thuê các điều tra viên 'muốn tìm câu trả lời', Tổng thống Trump có thể phải chịu trách nhiệm hình sự", Hạ nghị sĩ Jerry Nadler của bang New York, chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện, bình luận.

Hạ nghị sĩ Adam Kinzinger của bang Illinois, một trong những tiếng nói chỉ trích ông Trump mạnh mẽ nhất đảng Cộng hòa, cho rằng yêu cầu mà tổng thống đưa ra "vô cùng kinh khủng".

Ông nói đây là lời cảnh báo với hàng chục đảng viên Cộng hòa sắp hỗ trợ nỗ lực của tổng thống nhằm lật ngược kết quả bầu cử vào ngày 6/1.

"Đây là hành động đi ngược lại tiến trình dân chủ của chúng ta, và việc này có vẻ bất hợp pháp", Hạ nghị sĩ Sanford Bishop, đảng viên Dân chủ từ bang Georgia, nói.

Hạ nghị sĩ Adam Schiff, người dẫn dắt phiên tòa luận tội ông Trump năm 2019, mô tả cuộc gọi là "một trong những hành vi lạm dụng quyền lực đáng khinh bỉ nhất trong danh sách dài của Trump".

Vị nghị sĩ cho rằng hành vi này "có thể phạm tội hình sự, đáng ghê tởm về mặt đạo đức, hoàn toàn phi dân chủ và nguy hiểm cho nền dân chủ của chúng ta".

Luật của bang Georgia có hai điều khoản hình sự hóa hành vi "xúi giục gian lận bầu cử" và "âm mưu gian lận bầu cử".

Trong khi đó, luật liên bang xem "việc mua phiếu, bỏ phiếu hoặc kiểm phiếu mà một người biết là sai trái, giả mạo hoặc gian lận" là tội hình sự.

"Luật Georgia quy định rằng bất kỳ ai xúi giục, yêu cầu, ra lệnh, nài nỉ hoặc cố khuyến khích ai đó gian lận bầu cử đều phạm tội xúi giục gian lận bầu cử. 'Xúi giục hoặc yêu cầu' là những từ ngữ mấu chốt", Anthony Michael Kreis, giáo sư luật tại Đại học Bang Georgia, cho biết trên Politico.

Chuyên gia nói Tổng thống Trump đã yêu cầu, bằng những lời lẽ hoàn toàn chắc chắn, rằng tổng thư ký Georgia "phải tìm ra các phiếu bầu, phải tạo ra các lá phiếu không hiện diện".

Số phiếu này không những phải đủ để giúp ông san bằng cách biệt với đối thủ, mà còn phải đảm bảo chiến thắng cho tổng thống tại Georgia.

"Nhìn thế nào cũng thấy ông ấy (Trump) phạm luật, nếu bạn đọc luật và sau đó nhìn vào những gì tổng thống Mỹ yêu cầu", giáo sư Kreis bình luận.

Có thể bị truy tố

Ryan C. Locke, luật sư hình sự tại Atlanta, cho biết hành vi của ông Trump có thể khiến ông bị truy tố theo luật của Georgia.

"Chỉ riêng đoạn ghi âm là hoàn toàn đủ để khởi động một cuộc điều tra. Đây là lý do khả dĩ để đưa ra cáo trạng", ông nói với New York Times.

Ông cho rằng ông Trump cũng có thể vi phạm luật cấm uy hiếp. Song ông và các chuyên gia luật cho rằng khó có khả năng các công tố viên sẽ theo đuổi vụ kiện chống lại ông Trump trong những ngày cuối của chính quyền.

Theo ông Kreis, cuộc gọi hôm 2/1 cần phải được xem xét chung với những hành động gần đây của tổng thống.

Ông Trump đã khuếch đại một thuyết âm mưu về gia đình ông Raffensperger, nhiều lần tuyên bố chấm dứt sự nghiệp chính trị của những người như tổng thư ký Georgia cũng như Thống đốc Brian Kemp của bang này vì bảo vệ chiến thắng của ông Biden.

Ông cũng cho rằng yêu cầu của ông Trump về một số lượng phiếu bầu cụ thể - 11.780 phiếu, tức chỉ đủ để thắng với cách biệt một phiếu - đã cho thấy tổng thống hoàn toàn không phải muốn tìm kiếm sự thật.

"Nếu tôi là tổng thống Mỹ và quyền ân xá của tôi không được mở rộng đến luật của các tiểu bang, tôi không nghĩ mình muốn dính líu đến các hoạt động có thể khiến tôi bị truy tố hình sự trong những ngày cuối nhiệm kỳ", giáo sư Kreis nói.

"Đó là điều khiến tôi càng thêm hoang mang, bởi vì nếu ông ấy (Trump) có những cố vấn khôn ngoan, họ sẽ không để ông ấy tiến hành cuộc gọi đó", vị giáo sư nói.

Ned Foley, người giảng dạy về luật bầu cử tại Trường Luật Moritz thuộc Đại học Bang Ohio, nói hành động của ông Trump có thể đồng nghĩa với việc yêu cầu ai đó làm sai lệch kết quả bầu cử nếu chiếu theo luật tiểu bang hoặc liên bang.

"Ông ấy đang cố gắng kéo mọi sợi dây hoặc mọi đòn bẩy, kể cả những thứ có thể dẫn tới phạm tội hình sự, để lật ngược kết quả", ông Foley nhận xét.