Triều Tiên phóng thích sinh viên người Mỹ để đổi lấy thỏa thuận gì?

Sinh viên Warmbier trong phiên xét xử.

CNN, sinh viên người Mỹ, Otto Warmbier, 22 tuổi hôm 13/6 đã bất ngờ được thả sau 17 tháng bị tù khổ sai ở Triều Tiên. Gia đình Otto Warmbier cho rằng, con trai họ được trở về nước trong tình trạng hôn mê.

Warmbier bị bắt giam vào tháng 1/2016 và bị kết án lao động khổ sai tới 15 năm vào tháng Ba năm ngoái vì ăn trộm áp phích, theo truyền thông Triều Tiên. Người phát ngôn đại học y Cincinnati cho biết, Warmbier được đối đãi tốt ở đó.

Trong khi đó, gia đình của sinh viên cho biết các quan chức Triều Tiên, thông qua đại sứ Mỹ khẳng định, Warmbier trở nên ốm yếu sau khi bị ngộ độc sau phiên tòa xử sinh viên này hồi tháng 3/2016 và trở nên hôn mê khi uống thuốc ngủ, tờ Washington Post cho hay.

Được biết, để có được việc phóng thích này, Mỹ đã tiến hành cả quá trình vận động ngoại giao. Hôm 6/6, đặc phái viên bộ Ngoại giao Mỹ Joseph Yun gặp Đại sứ Triều Tiên tại Liên Hợp Quốc Pak Kil-yon ở New York và biết được tình trạng sức khỏe ngày càng xấu của anh này.

Sau cuộc gặp đó, Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson tham vấn với Tổng thống Donald Trump và chỉ đạo cho ông Yun chuẩn bị lên đường tới Triều Tiên với mục đích đưa Warmbier về nước, các quan chức bộ Ngoại giao Mỹ cho biết.

Ông Joseph Yun và một nhóm nhân viên y tế tới Triều Tiên ngày 12/6 để yêu cầu Bình Nhưỡng phóng thích Warmbier vì lý do nhân đạo thông qua nhiều đầu mối liên hệ ngoại giao bí mật.

Nhận định về việc Mỹ trao trả con tin, ông Jonathan Cristol, chuyên gia tại viện Chính sách Thế giới, đánh giá Triều Tiên đều có những lý do riêng khi bắt giữ hay chọn thời điểm trao trả các công dân nước ngoài. Bình Nhưỡng dường như coi đó như một công cụ mặc cả.

Nếu bắt giữ công dân Mỹ tự lựa chọn đi tới Triều Tiên, Bình Nhưỡng có thể yêu cầu Washington nhượng bộ để tránh một cuộc xung đột quân sự.

Bình Nhưỡng thường có xu hướng thả tù nhân khi đạt một thỏa thuận nào đó hay quan ngại về ảnh hưởng của việc bắt giữ với những cuộc đàm phán trong tương lai. Tuy nhiên trong trường hợp này câu trả lời vẫn nằm trong vòng bí ẩn.

Một lý do khác khiến Triều Tiên quyết định thả sinh viên Mỹ là bởi tình trạng sức khỏe của nam sinh này rất kém.

Nếu Warmbier chết, Bình Nhưỡng sẽ không có bất kỳ lợi thế nào trong các cuộc đàm phán với Washington và cũng không thể lợi dụng Warmbier để truyền thông điệp tới Mỹ.

Nếu Triều Tiên không đủ khả năng chữa trị cho tù nhân, trả Warmbier lại cho Mỹ là lựa chọn khả dĩ hơn cả.

Không chỉ vậy, với việc trả Warmbier, Bình Nhưỡng có thể thể hiện việc trao trả sinh viên Mỹ như một cử chỉ “nhân đạo”, thể hiện thiện chí.

Ngoài ra, thông báo thả sinh viên Warmbier được phát đi đúng lúc cựu ngôi sao bóng rổ Mỹ Dennis Rodman trở lại Triều Tiên sau ba năm. Rodman đã 5 lần tới Triều Tiên và có mối quan hệ cá nhân tốt đẹp với lãnh đạo Kim Jong-un.

Giới quan sát cho rằng, chuyến thăm Triều Tiên lần này của Rodman nhiều khả năng có liên quan đến việc Bình Nhưỡng thả tự do cho Warmbier dù chưa rõ nó tác động ra sao, mặc dù giới chức Mỹ cho rằng điều này không liên quan.