Trải nghiệm đặc sản nham trám hoàng vân – hiệp hòa – bắc giang

Cây Trám đen là cây gỗ lớn, cao trung bình từ 15 – 20 m, đường kính có thể tới 90cm, thuộc loại cây có thể sống trên một trăm năm, ra hoa vào tháng hai, chín quả vào tháng bẩy, quả trám hình thoi, khi non có màu xanh nhạt, khi chín có màu tím đen, thịt màu hồng thẫm. Trong quả trám có chứa hydrat cacbon, protit, chất béo, beta caroten và các khoáng chất: canxi, photpho, sắt, kali, magie, kẽm….rất tốt cho sức khỏe. Quả trám khi chín có thể chế biến thành nhiều món ăn khác nhau được nhiều người ưa chuộng như: Nham trám, trám đen om thịt, cá kho trám đen, trám đen ngâm mắm, xôi trám, trám ngâm tương…. Nhưng món ăn từ trám mà khiến nhiều vị khách về với quê hương Hiệp Hòa không thể nào quên đó là món nham trám nổi tiếng với vị bùi, béo của trám đen; ngọt đậm của cá, thịt nướng và hương thơm của các loại gia vị rau thơm, vừng, lạc….Nguyên liệu để chế biến nham được làm từ nhiều loại thực phẩm, gia vị dân giã rất kỳ công.

Đầu tiên nguyên liệu cần chuẩn bị gồm : Trám đen loại ngon, thịt ba chỉ, cá chép hoặc tùy sở thích, hoa chuối tây, vừng, lạc, khế chua, lá gừng, lá sung, lá nhội, lá đinh lăng, lá xương sông, lá đơn, lá tía tô, cùi dừa, tương,…Sau khi có đủ nguyên liệu chế biến, chúng ta phải om trám trong nước ấm (khoảng 60-70 độ) từ 7 – 10 phút, vừa tầm chín rồi tách hạt trám, lấy cùi để thái nhỏ. Công đoạn om trám là phần khá quan trọng, cần phải đúng yêu cầu kĩ thuật để khi chín trám ăn không quá cứng, không quá mềm, đảm bảo hương vị bùi, béo.

Sau khi tách trám chúng ta lấy thịt ba chỉ loại tươi, ngon, vừa có nạc, vừa có mỡ, đem bóp muối, rửa sạch rồi để ráo, cho thêm nước mắm, bột ngọt và chờ thấm gia vị trong khoảng 1 giờ. Tiếp đó, mang thịt đi hấp chín, để nguội rồi thái chỉ. Nhiều người có thể chế biến thịt lợn bằng cách áp chảo hoặc nướng, khi chín thịt lúc này màu vàng, khá thơm.Riêng phần cá chép hoặc tùy loại cá theo sở thích mỗi người sẽ được đem đi rán hoặc có nhà sẽ mang đi nướng, rồi gỡ bỏ xương.

Các loại nguyên liệu như củ chuối thái nhỏ, vừng, lạc rang thơm rồi giã nhỏ, khế thái lát mỏng, lá sung, lá vừng non, lá nhội, cùi dừa và các loại rau thơm khác cũng thái nhỏ.

( Nhóm cô giáo Dương Hà và Ngô Lan xã Hoàng Vân huyện Hiệp Hòa tỉnh Bắc Giang ) Cuối cùng tất cả các nguyên liệu đã thái nhỏ được trộn đều với nhau, nêm chút tương cho vừa thơm và đậm đà hơn. Để món nham thêm dậy mùi vị người chế biến có thể cho thêm chút cái tương.

Hiện nay quả trám đen của xã Hoàng Vân đã có mặt ở nhiều nơi, nhất là các thành phố lớn như Bắc Giang, Bắc Ninh, Hà Nội, và nhiều tỉnh thành khác. Nhưng đa số, lượng cung cấp trám đen Hoàng Vân không đủ cho nhu cầu mua của khách hàng nên có những thời điểm giá trám đen loại ngon chưa chế biến lên tới 130.000đ/1kg.

Để đáp ứng nhu cầu, bà con xã Hoàng Vân còn chế biến trám làm món trám ngâm mắm, hay ngâm muối để ăn dần trong năm mà không bị hỏng lại vẫn giữ nguyên được hương vị bùi, béo. Riêng món nham trám thì luôn được bà con ưu tiên, làm hằng ngày cho các khách hàng trong và ngoài huyện đặt để thưởng thức. Nhất là khi gia đình có khách xa về, hay khi có việc lớn muốn chiêu đãi khách bằng đặc sản quê. Bởi mỗi lần nhắc tới món nham trám, ai cũng cảm thấy đó là một món ăn rất đặc biệt, không phải nơi đâu cũng có hay mùa nào cũng có. Mà nó là một món đặc sản có tính thương hiệu của quê hương xã Hoàng Vân huyện Hiệp Hòa tỉnh Bắc Giang.