Tổng thống Afghanistan rời đất nước, không chuyển giao quyền lực

"Các tay súng Taliban được lệnh tiến vào thủ đô Kabul để ngăn tình trạng hôi của do cảnh sát đã bỏ vị trí", phát ngôn viên phiến quân Zabihullah Mujahid cho biết hôm nay, đồng thời kêu gọi các quan chức chính phủ không rời nhiệm sở.

Hai chỉ huy Taliban cho biết các tay súng đã kiểm soát Dinh Tổng thống Afghanistan. Một quan chức giấu tên của Taliban cho biết nhóm phiến quân dự kiến công bố thành lập Nhà nước Hồi giáo Afghanistan tại tòa nhà này.

Video lan truyền trên mạng xã hội cho thấy Tổng thống Ghani lên máy bay, nhưng chưa rõ có phải được quay trước thời điểm ông rời Afghanistan hay không.

Phiến quân tiến vào thành phố mà không gặp sự kháng cự nào từ lực lượng chính phủ. Phần lớn người dân ở trong nhà, trong khi nhiều người đổ đến sân bay Kabul. Một bệnh viện ở thủ đô cho biết hơn 40 người đã bị thương trong các vụ đụng độ ở quận ngoại ô Qarabagh, nhưng không công bố chi tiết về những sự việc này.

Chính phủ Afghanistan dường như đã sụp đổ khi Tổng thống Ghani rời đi mà không tiến hành chuyển giao quyền lực.

Tổng thống Ghani họp báo ở Kabul hôm 2/8. Ảnh: AP.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết nhân viên đại sứ quán Mỹ ở Kabul đang rời khỏi tòa nhà và di chuyển đến sân bay quốc tế Hamid Karzai bằng trực thăng. Các nguồn tin giấu tên cho biết họ sẽ được di tản khỏi Afghanistan trong vòng một đến hai ngày tới.

Lá cờ Mỹ tại đại sứ quán ở Kabul sau đó được hạ xuống, đánh dấu bước di tản cuối cùng, theo các nguồn thạo tin. Việc rút nhân viên đại sứ quán được tiến hành gấp rút trong hôm nay, nguồn tin cho biết, thêm rằng chỉ còn một số nhà ngoại giao Mỹ hiện còn ở sân bay Kabul. Vài nhà thầu an ninh Mỹ vẫn ở lại đại sứ quán, nhưng họ sẽ sớm rời đi.

Tổng thống Ghani là nhà kinh tế học, từng giảng dạy ở Đại học Berkeley và Johns Hopkins ở Mỹ giai đoạn 1983-1991, sau đó làm việc cho Ngân hàng Thế giới. Ông từng bỏ quốc tịch Mỹ để tham gia cuộc bầu cử tổng thống Afghanistan năm 2009 nhưng thất bại. Ghani đắc cử tổng thống lần đầu năm 2014 và tái đắc cử hồi tháng 9/2019.

Trực thăng bay trên đại sứ quán Mỹ ở Kabul hôm 15/8. Ảnh: AFP.

Taliban phát động đợt tiến công đầu tiên hồi tháng 5 sau khi Mỹ và đồng minh rút phần lớn lực lượng khỏi Afghanistan, trong bối cảnh Tổng thống Joe Biden quyết tâm chấm dứt chiến dịch quân sự kéo dài 20 năm tại quốc gia Trung Á.

Với việc tiến vào Kabul, Taliban chắc chắn sẽ khôi phục quyền lực bị lật đổ 20 năm trước, nhanh hơn rất nhiều so với thời hạn 90 ngày mà tình báo Mỹ đánh giá về đà tiến của nhóm này.

Biden bảo vệ quyết định rút quân, nói rằng Mỹ đã chi hơn 1.000 tỷ USD trong hơn 20 năm, đào tạo và trang bị thiết bị hiện đại cho lực lượng hơn 300.000 người của Afghanistan. Theo ông, hàng nghìn người Mỹ đã chết và bị thương trong cuộc chiến kéo dài ở Afghanistan và giờ là lúc chính quyền Kabul phải đấu tranh cho đất nước của chính họ.