Những tàu ngầm độc đáo nhưng không mang lại thành công đáng kể

Tàu ngầm sân bay hay tàu ngầm pháo hạm là những thiết kế vô cùng độc đáo được áp dụng trong chiến tranh thế giới thứ 2, nhưng không mang lại thành công đáng kể nào.

Trong những năm trước và trong chiến tranh thế giới thứ hai, để đáp ứng nhiệm vụ chiến đấu vô cùng khốc liệt trên nhiều mặt trận khác nhau, đặc biệt là mặt trận hải quân, các nhà sáng chế vũ khí đã phát triển những thiết kế vô cùng độc đáo. Phần lớn trong số này là các thiết kế tàu ngầm.

Ưu điểm của tàu ngầm là có thể thực hiện các hoạt động tấn công một cách bí mật. Tuy nhiên, nó lại bị hạn chế về hỏa lực. Vũ khí chính của tàu ngầm là ngư lôi nên không thể thực hiện các nhiệm vụ tấn công từ xa như tàu chiến mặt nước.

Tàu ngầm pháo hạm

Nhằm khắc phục hạn chế trên, các nhà sáng chế đã đưa ra ý tưởng trang bị pháo hạm cho tàu ngầm. Anh được xem là quốc gia đi tiên phong trong việc phát triển ý tưởng này. Tàu ngầm dự án M của Anh được xem là lớp đầu tiên của ý tưởng này. Dự án M được phát triển trong thời gian chiến tranh thế giới thứ nhất. Lúc đó, người Anh dự định phát triển một tàu ngầm được trang bị một pháo hạm cỡ nòng tới 305 mm.

Dự án M là lớp tàu ngầm có pháo hạm "khủng" nhất từng được chế tạo. Có 3 chiếc loại này đã được đóng mới trong giai đoạn 1916-1919, đưa vào hoạt động từ năm 1920-1932. Các tàu được đặt tên lần lượt là M1, M2 và M3. Tuy nhiên, sau khi Hiệp ước hải quân London được ký năm 1930, vũ khí của dự án tàu ngầm M đã bị hủy bỏ.

Một thiết kế tàu ngầm quái dị khác là chiếc Surcouf của Pháp. Nó được thiết kế với vai trò như một "tuần dương hạm dưới nước", nhằm tìm kiếm và tiêu diệt các tàu chiến mặt nước. Tàu ngầm này cũng có thể hoạt động với nhiệm vụ trinh sát, với một thủy phi cơ Besson MB.411 trong một nhà chứa máy bay được bố trí phía sau tháp chính (tháp Conning).

Surcouf là tàu ngầm lớn nhất từng được chế tạo trước khi bị soán ngôi bởi tàu ngầm I-400 của Nhật Bản. Vũ khí tạo nên danh hiệu "tàu ngầm pháo hạm" của nó là cặp pháo hạm cỡ nòng 203 mm được bố trí trong một tháp pháo áp lực phía trước tháp Conning. Cặp pháo hạm này có tầm bắn từ 11-39 km tùy thuộc vào hệ thống nhắm mục tiêu.

Ý tưởng tác chiến của tàu ngầm pháo hạm Surcouf là rất ấn tượng, nhưng nó gặp khá nhiều vấn đề kỹ thuật trong hoạt động. Tàu ngầm rất khó điều khiển do khiếm khuyết về thiết kế thủy động lực học. Nó mất hơn 2 phút để lặn xuống độ sâu 12 m và chỉ có thể lặn sâu tối đa 80 m.

Tàu ngầm pháo hạm Surcouf bị đánh chìm vào năm 1942 mà không thể hiện được vai trò đáng kể nào. Surcouf  cũng như các thiết kế tàu ngầm pháo hạm khác được xem là "một ý tưởng khá tồi" và không thành công.

Tàu ngầm sân bay

Bên cạnh tàu ngầm pháo hạm, các nhà sáng chế cũng phát triển một ý tưởng khá độc đáo là tàu ngầm sân bay. Đây là loại tàu ngầm có khả năng mang theo máy bay và phóng nó đi như một tàu sân bay trên mặt nước. Chiếc tàu ngầm sân bay đầu tiên của thế giới là chiếc HMS M2 của Hải quân Hoàng gia Anh.

Nó được chuyển đổi từ dự án tàu ngầm pháo hạm lớp M và được đưa vào hoạt động từ năm 1927. Tàu ngầm sân bay HMS M2 có khả năng mang theo một thủy phi cơ trinh sát Parnall Peto. Nó bị chìm vào năm 1932 khi đang tiến hành thử nghiệm phóng máy bay.

Nhật Bản cũng phát triển một loại tàu ngầm sân bay rất độc đáo là I-400. Ý tưởng này được khai sinh bởi Đô đốc Isoroku Yamamoto, Tư lệnh hạm đội liên hợp Nhật Bản, sau cuộc tấn công Trân Châu Cảng vào năm 1941.

I-400 là loại tàu ngầm lớn nhất từng được chế tạo cho đến khi tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo ra đời vào năm 1960. Tàu ngầm I-400 có thể mang theo 3 thủy phi cơ Aichi M6A Seiran. Ý tưởng thiết kế của tàu là bí mật tiếp cận gần bờ biển Mỹ sau đó sử dụng máy bay phóng từ tàu ngầm để bất ngờ tấn công. Bên cạnh các máy bay mang theo, tàu ngầm sân bay I-400 còn được trang bị vũ khí khá mạnh với 1 pháo hạm 140mm, 4 pháo 25 mm và 8 ống phóng ngư lôi 533 mm.

Có đến 18 chiếc tàu ngầm sân bay lớp I-400 được lên kế hoạch, nhưng chỉ có 3 chiếc được hoàn thành cho đến khi chiến tranh kết thúc. Sau khi hoàn thành 3 chiếc tàu ngầm sân bay I-400, Nhật Bản đã từng lên kế hoạch bí mật tấn công kênh đào Panama và đảo san hô Ulithi để ngăn chặn sức mạnh của Mỹ.

Tuy nhiên, cả hai đợt tấn công trên chỉ là những kế hoạch còn nằm trên giấy, bởi Nhật Bản đã bị đánh bại trước khi nó được thực hiện.