Những công dụng đáng kinh ngạc của bạch quả

Vào mỗi mùa thu trước lễ Tạ Ơn, khi trời bắt đầu lạnh gần độ đông đá, nếu tới Pensylvania – một tiểu bang phía Đông Hoa Kỳ, bạn sẽ ngạc nhiên khi nhận thấy xen lẫn những hàng cây trơ trụi lá là một số cây màu vàng dọc theo lề đường với những lá hình rẻ quạt nổi bật.

Đó là cây bạch quả hay còn gọi là ngân hạnh (tên khoa học Ginkgo biloba). Cũng trong thời gian này, những người dân ở đây thường rủ nhau đi lượm những trái bạch quả rụng quanh gốc cây để nấu chè và phơi khô làm thuốc. Những người được thưởng thức món chè này đều công nhận nó vừa ngon vừa bổ, lại có vị thơm vị bùi rất hấp dẫn. Đặc biệt, món chè này còn là bí quyết phòng the của rất nhiều cặp vợ chồng bởi bạch quả vốn được mệnh danh là “Viagra thiên nhiên” cổ xưa nhất thế giới.

Bí quyết sung mãn của vua Càn Long

Ngoài nhặt quả, người dân ở Pensylvania còn không bỏ sót một chiếc lá rụng nào. Vào buổi sớm, sau một đêm lạnh, lá rụng chất đống tại gốc cây, người dân mang về nhà soạn lấy những lá tốt, còn những lá úa thì loại đi. Sau đó họ cho vào máy sấy khô để làm trà uống cả năm. Cây bạch quả có những tác dụng gì mà lại được trọng dụng như vậy? Bạch quả là loài cây đã có từ hàng triệu năm nay, được coi là loài xưa nhất còn sống sót trên trái đất và hiện nay được trồng nhiều nơi trên thế giới. Người Trung Hoa gọi là bạch quả vì sau khi trái rụng, màu của nó vàng nâu giống như trái mơ, khi rửa sạch vỏ chỉ còn có hạt, lúc phơi khô, hạt thành trắng, vì thế người ta còn dịch ra tiếng Anh là White nut.

Cây Bạch quả được người Tây phương gọi là Ginkgo Biloba, người Hoa kỳ gọi là Maidenhair, cây Tóc tiên nữ. Bạch quả được trồng từ lâu tại Trung Quốc; một số cây trồng tại các ngôi chùa được coi là có trên 1.500 năm tuổi. Ghi chép đầu tiên của người châu Âu về bạch quả có vào năm 1690 trong các vườn chùa ở Nhật Bản, khi nhà thực vật học người Đức là Engelbert Kaempfer nhìn thấy cây này. Do bạch quả được coi là cây thánh trong cả Phật giáo lẫn Nho giáo nên nó còn được trồng rộng rãi tại Triều Tiên và một số khu vực tại Nhật Bản.

Bạch quả là loại cây thuộc bộ Ginkgoales đã không còn biết đến từ hàng triệu năm trước. Trong nhiều thế kỷ, người ta cho rằng nó đã tuyệt chủng trong tự nhiên, nhưng sau đó thì phát hiện được nó mọc tại hai khu vực nhỏ trong tỉnh Chiết Giang ở miền Đông Trung Quốc thuộc khu vực bảo tồn Thiên Mẫu Sơn. Các cây bạch quả trong các khu vực này có thể đã được các nhà sư Trung Quốc chăm sóc và bảo tồn trên 1.000 năm.

Từ những cây bạch quả cổ thụ này, người ta đã tới lấy quả và nhân giống khắp nơi trên thế giới. Bạch quả là cây to, cao 20-30m, tán lá sum suê. Trong mùa thu, lá đổi màu thành vàng sáng và sau đó bị rụng, đôi khi chỉ trong một khoảng thời gian ngắn (1–15 ngày). Sự kết hợp giữa khả năng kháng chịu sâu bệnh, gỗ có sức đề kháng mối mọt và khả năng sinh ra các chồi và rễ khí làm cho bạch quả có khả năng trường thọ, với một vài cây được cho là đã trên 2.500 năm tuổi. Một cây 3.000 năm tuổi được thông báo là tồn tại ở tỉnh Sơn Đông. Năm 1945, sau cuộc thả bom nguyên tử ở Hiroshima, người ta thấy tất cả những cây khác bị tiêu diệt, nhưng cây bạch quả vẫn sống ngạo nghễ giữa gió bụi phong trần.

Hạt bạch quả rất được coi trọng trong y học cổ truyền các nước châu Á và là một trong các thực phẩm truyền thống của người Trung Quốc. Loại hạt này được sử dụng trong món cháo, và thường được làm trong các dịp đặc biệt như lễ cưới hay Tết Nguyên Đán. Trong văn hóa và y học cổ truyền Trung Quốc, người ta tin rằng bạch quả có các tác dụng tốt với sức khỏe; đặc biệt là tác dụng kích thích tình dục. Trong ẩm thực Nhật Bản, người ta thêm hạt bạch quả (gọi là ginnan) vào các món ăn như chawanmushi và hạt đã chế biến thường được ăn cùng các món khác. Hạt bạch quả cũng có sẵn ở dạng đóng hộp, được bán dưới tên gọi “White Nuts”, có thể thấy ở nhiều cửa hàng thực phẩm châu Á tại phương Tây.

Tương truyền, trong một số bài thuốc bồi bổ sức khỏe của vua Càn Long – một trong những vị vua sung mãn nhất lịch sử trong lịch sử phong kiến Trung Hoa có chứa hạt bạch quả. Theo sử sách ghi lại thì đến những năm cuối đời mà dáng đi, dáng đứng của vua Càn Long vẫn vững chãi, đi lại nhanh nhẹn, thoăn thoắt. Mắt sáng, tai thính, gân cốt săn chắc như tuổi tráng niên và vẫn lui tới hậu cũng đều đặn. Ngoài chế độ ăn uống, làm việc khoa học, tập luyện võ nghệ, sự sung mãn của nhà vua còn là nhờ các món ăn, bài thuốc bồi bổ sức khỏe mà các ngự y hàng đầu đã dày công nghiên cứu. Trong đó, món cháo có hạt bạch quả là món ăn mà ngự thiện phòng thường xuyên dâng lên nhà vua.

Cải thiện khả năng sinh lý nhờ tác dụng thúc đẩy tuần hoàn máu

Hạt và lá bạch quả từ lâu đã được dùng vào việc chữa bệnh, đặc biệt là bệnh lão suy, nhưng nhờ những tiến bộ khoa học kỹ thuật người ta ngày càng tìm thấy những tác dụng quý giá khác của chất chiết xuất từ lá bạch quả. Qua các thử nghiệm lâm sàng cho thấy, chất chiết xuất từ lá, hạt bạch quả có tác động làm tăng tuần hoàn máu trên khắp cơ thể, cải thiện sự cung cấp máu và oxy cho não, được dùng để cải thiện trí nhớ, chữa chóng mặt, hoa mắt, đau đầu, đau nửa đầu… và đặc biệt là tăng cường chức năng sinh lý cho cả nam và nữ.

Sở dĩ sau khi dùng trà hoặc cháo có bạch quả, người ta cảm thấy cơ thể thoải mái, dễ chịu là do nó có chứa các flavonoit-glicozit và các terpenoit (ginkgolit, bilobalit) có tác dụng tăng cường sự lưu thông máu (bao gồm cả vi tuần hoàn trong các mao mạch nhỏ đến phần lớn các mô và cơ quan). Khả năng cương cứng của nam giới phụ thuộc rất nhiều vào chức năng hoàn máu, nếu máu được lưu thông tới cơ quan sinh dục tốt thì “cậu nhỏ” của các quý ông sẽ nhanh “hùng dũng” hơn. Đó chính là lý do tại sao bạch quả được sử dụng trong việc hỗ trợ nâng cao bản lĩnh phòng the cho phái mày râu từ nhiều thế kỷ nay.

Bạch quả trước đây vốn chỉ được sử dụng trong y học cổ truyền nhưng bắt đầu từ 1930, ngành Y khoa Tây phương đã bắt đầu chú trọng về ích lợi của loài cây này trong việc bảo vệ sức khỏe con người và chữa trị bệnh tật. Sau khi các khoa học gia Đức và Nhật ép nước từ lá bạch quả và phân chất, người ta tìm thấy hai nhóm hóa chất quan trọng: flovone glycosides va terpene lactones. Flovone glycosides là những hóa chất lọai flavonoids. Hóa chất này là một số hợp chất tìm thấy trong nhiều cây trái, nhất là những lọai chanh, cam, bưởi. Nó là những chất chống oxy hóa, có nghĩa la nó làm sạch những chất ô nhiễm trong máu.

Chất flavonoies cũng có đặc tính bảo vệ các tế bào khỏi bị vỡ do chất acid và các loại acid béo do đó các tế bào lúc nào cũng ở tình trạng khỏe mạnh và có khả năng thẩm thấu. Chất flavonoies cũng giúp cho các hạt máu không bị dính vào nhau, nó giúp cho việc tuần hoàn máu trong cơ thể, đánh tan những cục máu, khiến ta tránh được đứt gân máu. Chất Terpene lactones trong cây Bạch quả thì giúp cho sự tuần hoàn máu tới não và các bộ phận trong cơ thể, chuyển dưỡng khí tới các mô, giúp cho việc hấp thụ chất đường (glucose) tới các mô. Việc này giúp cho cơ thể khoẻ mạnh và có thêm sức lực.

Cuối năm 1950, bác sĩ Willmar schwabe thuộc hãng Schwabe ở Tây Đức đã rút từ lá bạch quả hợp chất gồm có 24% flavone glycosides và 6% terpene lactones, tỉ lệ 24-6 được gọi là GBE. GBE có ba ảnh hưởng lớn trong cơ thể. Một là giúp cho mạch máu được vận chuyển nhiều trong cơ thể và giúp cho máu được tinh khiết, sự vận chuyển đó đưa máu tới các mô và các bộ phận như tim, não, tai, mắt. Hai là bảo vệ các cơ phận không bị ô nhiễm phá họai. Ba là ngăn chận chất PAF, là chất làm cho máu dính cục đưa đến việc tắc nghẽn và đứt gân máu, ảnh hưởng trực tiếp đến mạch máu tim và tạo nguy hiểm cho tế bào não.

Vào những thập niên gần đây, rất nhiều các quốc gia tại Âu châu đã lập những viện nghiên cứu và lập các nhà bào chế ép những chất trong lá bạch quả để tìm hiểu dược tính của nó và dùng những chất ép từ lá loại cây này để chế biến ra những viên hay đặt vào trong những bao nhộng có các cân lượng từ 60 mg, 120mg bán ra thị trường. Cũng có khi họ thêm vào những vị khác như các lọai nhân sâm. Hiện nay người Hoa kỳ cũng trồng thật nhiều cây bạch quả để chế biến dùng lọai dược thảo này áp dụng song song với những lọai thuốc tây khác.