Nguyên nhân và cách phòng tránh bệnh đậu mùa khỉ

Từ đầu năm 2024 đến nay TPHCM đã ghi nhận 49 trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ. Các ca bệnh đều là nam, tuổi trung bình là 32 (nhỏ nhất là 18 và lớn nhất là 53 tuổi). 84% ca bệnh tự nhận bản thân thuộc nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới. Đáng chú ý, 55% bệnh nhân là người sống chung với HIV và 7% đang điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV.

Trong 7 tháng đầu năm nay, TP HCM đã ghi nhận 49 người mắc bệnh đậu mùa khỉ.

Ngày 14/8, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tuyên bố đậu mùa khỉ là tình trạng y tế công cộng khẩn cấp toàn cầu do sự gia tăng nhanh của bệnh tại nhiều quốc gia châu Phi, bởi một biến chủng mới là clade Ib. Bệnh đang bùng lên dữ dội tại Cộng hòa Dân chủ Congo, lan rộng qua nhiều quốc gia lân cận.

Đậu mùa khỉ, nay được gọi Mpox, là bệnh truyền nhiễm do virus đậu mùa khỉ gây ra, gồm hai dòng di truyền chính là clade I và II. Bệnh lây qua tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ nốt đậu hoặc từ sang thương da, niêm mạc của người bệnh.

Có hai nguyên nhân chính gây bệnh đậu mùa khỉ:

Lây truyền từ động vật sang người: Virus đậu mùa khỉ có thể lây truyền từ động vật hoang dã như chuột sóc, khỉ sang người qua vết cắn hoặc tiếp xúc với máu, dịch cơ thể hoặc các vật liệu bị nhiễm bệnh từ động vật bị nhiễm bệnh.

Lây truyền từ người sang người: Bệnh có thể lây truyền từ người sang người thông qua tiếp xúc trực tiếp với các tổn thương da, dịch cơ thể, các giọt bắn hô hấp lớn, hoặc các vật dụng bị ô nhiễm bởi dịch cơ thể của người bệnh.

Ngày 14/8, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tuyên bố đậu mùa khỉ là tình trạng y tế công cộng khẩn cấp toàn cầu do sự gia tăng nhanh của bệnh tại nhiều quốc gia châu Phi, bởi một biến chủng mới là clade Ib.

Các triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ thường xuất hiện trong vòng 5-21 ngày sau khi tiếp xúc với vi rút và bao gồm:

Sốt: Đây thường là triệu chứng đầu tiên và phổ biến nhất.

Đau đầu dữ dội: Cảm giác đau đầu có thể lan tỏa và gây khó chịu.

Sưng hạch bạch huyết: Các hạch bạch huyết ở cổ, nách hoặc bẹn thường sưng lên.

Đau cơ: Cảm giác đau nhức cơ bắp.

Đau lưng: Đau lưng có thể xuất hiện và gây khó chịu khi vận động.

Mệt mỏi: Cảm giác mệt mỏi kéo dài và suy nhược cơ thể.

Phát ban: Sau vài ngày, người bệnh sẽ xuất hiện phát ban. Ban đầu, các vết ban có thể giống như mụn nước, sau đó chuyển thành mụn mủ và cuối cùng tạo thành vảy.

Hầu hết bệnh nhân có triệu chứng nhẹ, sẽ hồi phục hoàn toàn, song có một tỷ lệ bị biến chứng nặng và có thể tử vong. Người suy giảm miễn dịch, trẻ em, phụ nữ mang thai, người già có nguy cơ chuyển nặng khi nhiễm virus này.

Các bác sĩ khuyến cáo người dân nếu phát hiện triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh, cần đến các bệnh viện để được tư vấn, chẩn đoán và điều trị đúng. Người bệnh cần tuân thủ nghiêm các hướng dẫn của nhân viên y tế trong chăm sóc điều trị, giảm các biến chứng, thực hiện biện pháp phòng lây nhiễm.

Dưới đây là những cách phòng bệnh đậu mùa khỉ theo hướng dẫn của Bộ y tế:

Che mũi, miệng khi ho hoặc hắt hơi, nên che bằng khăn vải, khăn tay hoặc khăn giấy dùng một lần để làm giảm dịch tiết phát tán qua đường hô hấp. Lưu ý rửa tay bằng xà phòng, nước sạch sau khi ho hoặc hắt hơi. Tuyệt đối không được khạc nhổ bừa bãi nơi công cộng.

Thường xuyên rửa tay bằng dung dịch sát khuẩn, xà phòng, nước sạch.

Người phát ban cấp tính không rõ nguyên nhân kèm theo nhiều triệu chứng nghi ngờ như sốt, đau đầu, đau cơ, suy nhược cơ thể, sưng hạch bạch huyết cần chủ động liên hệ ngay với cơ quan y tế để được theo dõi, tư vấn. Cần chủ động cách ly và tránh tiếp xúc gần với những người xung quanh.

Quan hệ tình dục an toàn là một trong những cách hiệu quả để phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ.

Tránh tiếp xúc với người mắc bệnh đậu mùa khỉ, tránh tiếp xúc vết thương, dịch cơ thể, giọt bắn và các bề mặt, đồ vật nghi ngờ mang mầm bệnh. Tại nơi làm việc có người nghi ngờ mắc bệnh cần thông báo ngay cho cơ quan y tế để được tư vấn và điều trị kịp thời tránh nguy cơ biến chứng nặng có thể xảy ra.

Người đến quốc gia lưu hành dịch bệnh đậu mùa khỉ cần tránh tiếp xúc với các loài động vật có vú như động vật gặm nhấm, động vật linh trưởng, thú có túi có thể chứa virus đậu mùa khỉ. Sau khi trở về Việt Nam cần chủ động khai báo cơ quan y tế địa phương để được tư vấn cụ thể.

Thực hiện lối sống lành mạnh, quan hệ tình dục an toàn.