Nga điều quân, đảo ngược tình thế ở Kazakhstan

Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Nga Igor Konashenkov hôm qua cho biết Moskva đã huy động 75 vận tải cơ hoạt động suốt ngày đêm để liên tục đưa lực lượng đổ bộ đường không cùng nhiều thiết giáp, xe đặc chủng tới Kazakhstan ứng phó bạo loạn.

Hoạt động cấp tập của đội vận tải cơ này đóng vai trò quan trọng giúp Nga nhanh chóng đưa lực lượng tới Kazakhstan sau đề nghị của Tổng thống Kassym-Jomart Tokayev. Lực lượng gìn giữ hòa bình Nga xuất hiện đã tạo điều kiện cho an ninh Kazakhstan mở chiến dịch trấn áp quy mô lớn, vãn hồi trật tự trên phần lớn lãnh thổ.

Quân đội Nga không cho biết loại máy bay được sử dụng, nhưng hình ảnh do truyền hình quốc phòng nước này công bố cho thấy hàng loạt vận tải cơ hạng nặng An-124 và Il-76 tiếp nhận xe cơ giới và binh sĩ, trước khi cất cánh đến Kazakhstan. Đây là hai mẫu vận tải cơ xương sống của quân đội Nga, cho phép triển khai lượng lớn người và khí tài đến các điểm nóng hoặc căn cứ ở nước ngoài trong thời gian rất ngắn.

Vận tải cơ này dài 69 m, cao 21 m, có sải cánh 73,3 m, khối lượng rỗng 181 tấn, khối lượng cất cánh tối đa 402 tấn và có thể chở tối đa 150 tấn hàng hóa, cho phép vận chuyển gần như mọi khí tài quân sự trong biên chế Liên Xô và Nga, cũng như các loại hàng hóa quá tải.

Dòng An-124 được Liên Xô đưa vào biên chế năm 1986, có tổng cộng 55 máy bay đã được xuất xưởng. Không quân Nga hiện nay biên chế 26 phi cơ, trong khi công ty dân sự Volga-Dnepr vận hành đội bay 12 chiếc phục vụ đơn hàng trong nước và quốc tế, tất cả đều có thể được huy động làm nhiệm vụ quân sự khi cần.

Ilyushin Il-76 là máy bay vận tải chiến lược sử dụng 4 động cơ phản lực đầu tiên của Liên Xô, đi vào biên chế từ năm 1974 với tổng số 960 chiếc được chế tạo. Đây cũng là nền tảng để Liên Xô và Nga phát triển máy bay tiếp dầu Il-78, máy bay cảnh báo sớm A-50 và trung tâm chỉ huy trên không Il-82.

Il-76 được thiết kế để vận chuyển hàng hóa quá khổ, cũng như phục vụ mục đích vận tải khẩn cấp và hỗ trợ nhân đạo khắp thế giới. Nó có khả năng cất hạ cánh trên nhiều loại đường băng khác nhau, kể cả nền đất nện và sông băng tại địa cực. Hệ thống đảo chiều lực đẩy động cơ cho phép Il-76 hạ cánh và dừng trên quãng đường chỉ dài 450 m, giúp vận tải cơ này thể hiện ưu thế ở những khu vực kém phát triển, không có cơ sở hạ tầng hỗ trợ các máy bay cùng loại.

Ngoài nhiệm vụ vận tải hàng hóa, Il-76 cũng là loại máy bay chủ lực của lực lượng đổ bộ đường không Nga, nhờ khả năng chuyên chở lượng lớn lính dù và cả xe thiết giáp. Mỗi chiếc Il-76 đều được trang bị hệ thống phòng thủ tiên tiến, gồm thiết bị cảnh báo chiếu xạ radar, bộ gây nhiễu, hệ thống phóng mồi bẫy và hai pháo cỡ nòng 23 mm dẫn bắn bằng radar ở phía đuôi. Ngoài ra, một số mẫu Il-76 được trang bị hai giá treo với khả năng mang bom 500 kg.

Tổ lái Il-76 thường có 5-7 người, gồm phi công, hoa tiêu, cơ giới trên không và chuyên viên bốc dỡ hàng. Một phần mũi máy bay được làm từ kính gia cường để tăng tầm nhìn cho hoa tiêu, giúp họ quan sát dễ hơn, đây là đặc điểm chung thường gặp của các máy bay vận tải thời Liên Xô.

Biểu tình bùng phát ở Kazakhstan từ đầu tháng để phản đối chính phủ quyết định ngừng trợ giá khí đốt hóa lỏng (LPG), khiến giá loại nhiên liệu này ở nhiều nơi tăng gấp đôi. Các cuộc biểu tình dần lan rộng khắp đất nước và biến thành bạo loạn, khiến lực lượng an ninh Kazakhstan bị áp đảo và dần mất kiểm soát tình hình.

Tình thế buộc Tổng thống Tokayev phải đề nghị Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO) do Nga dẫn đầu đưa quân hỗ trợ an ninh. Với hoạt động tích cực của các vận tải cơ hạng nặng, lực lượng tiền trạm của Nga có mặt ở Kazakhstan chỉ vài tiếng sau đề nghị của Tokayev, mở đường để các đơn vị tiếp theo được triển khai tới đây.

Lực lượng gìn giữ hòa bình Nga có nhiệm vụ bảo vệ các cơ sở trọng yếu, nhưng cũng đóng vai trò quan trọng trong củng cố năng lực cho an ninh Kazakhstan. Bộ Nội vụ Kazakhstan hôm qua thông báo mở chiến dịch quy mô lớn, tiêu diệt 26 "tội phạm vũ trang" và bắt hơn 3.000 người biểu tình bạo loạn.