NATO tăng cường hiện diện ở miền bắc Kosovo

"Nếu sự ổn định bị đe dọa, Lực lượng Kosovo (KFOR) sẵn sàng can thiệp và sẽ thực hiện bất kỳ biện pháp nào cần thiết để đảm bảo một môi trường an toàn, an ninh và quyền tự do đi lại cho tất cả người dân Kosovo", Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg nói trong cuộc họp báo với Tổng thống Serbia Aleksandar Vucic tại Brussels, Bỉ hôm 17/8.

Theo ông Stoltenberg, NATO chuẩn bị triển khai lực lượng bổ sung và đã tăng cường sự hiện diện ở Kosovo. "Hiện chúng tôi có sứ mệnh quan trọng, sự hiện diện quân sự ở Kosovo với gần 4.000 binh sĩ", ông cho hay.

Tổng thống Serbia Vucic nói đã thông báo cho Tổng thư ký Stoltenberg về những gì ông gọi là "sự cố" và "các cuộc tấn công" vào người dân Serbia ở Kosovo. Ông phủ nhận việc Belgrade đang lên kế hoạch cho bất kỳ hình thức hành động quân sự nào, nhấn mạnh rằng quân đội và cảnh sát Serbia đã không vượt qua ranh giới hành chính phân chia khu vực do Belgrade và Pristina kiểm soát.

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg tại cuộc họp báo ở Brussels, Bỉ ngày 17/8. Ảnh: Reuters.

Tổng thống Serbia nhấn mạnh Belgrade sẽ tiếp tục tôn trọng nhiệm vụ của KFOR phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế. Tuy nhiên, ông cho rằng cuộc đàm phán với Kosovo sẽ rất khó khăn vì hai bên "bất đồng về hầu hết mọi thứ".

Khi được hỏi về những lo ngại của phương Tây rằng Nga có thể mở căn cứ quân sự ở Serbia, ông Vucic nói Serbia "không cần căn cứ quân sự của bất kỳ ai" và tái khẳng định quan điểm không liên kết quân sự.

KFOR là lực lượng gìn giữ hòa bình ở Kosovo do NATO dẫn đầu. Ông Stoltenberg kêu gọi tất cả các bên kiềm chế và tránh bạo lực, cho rằng ngoại giao là con đường duy nhất, dù cảnh báo can thiệp quân sự theo sự ủy quyền của Liên Hợp Quốc nếu hai bên không tuân theo đối thoại do EU làm trung gian.

Ông Stoltenberg cũng gặp Thủ tướng Kosovo Albin Kurt trong ngày 17/8, trong khi ông Vucic và ông Kurt cũng sẽ gặp nhau ngày 18/8 tại Brussels để tiếp tục đối thoại.

Căng thẳng giữa Serbia và Kosovo leo thang sau khi chính phủ của Thủ tướng Albin Kurt hồi cuối tháng 7 yêu cầu người Serbia sống trong vùng lãnh thổ này phải chuyển đổi sang biển số xe Kosovo trong vòng 60 ngày, bắt đầu từ 1/8. Khoảng 50.000 người Serbia sống ở miền bắc Kosovo vẫn sử dụng biển số xe và giấy tờ do chính quyền Serbia cấp, dù Kosovo tuyên bố độc lập 14 năm trước.

Chính phủ Kosovo cũng quyết định kể từ 1/8, tất cả công dân từ Serbia đến Kosovo phải xin giấy phép nhập cảnh tại biên giới. Thủ tướng Kurti tuyên bố đây là động thái có đi có lại vì Serbia áp dụng quy tắc tương tự cho người Kosovo đến Serbia.

Để phản đối quyết định trên, người biểu tình Serbia sống ở khu vực biên giới đã lái xe tải và các loại máy móc hạng nặng phong tỏa các con đường dẫn đến hai cửa khẩu Jarinje và Bernjak, gây tắc nghẽn giao thông nghiêm trọng. Cảnh sát Kosovo buộc phải đóng hai cửa khẩu này.

Trong cuộc điện đàm ngày 3/8, ông Stoltenberg nói với ông Vucic rằng NATO sẽ can thiệp vào Kosovo trong trường hợp sự ổn định bị đe dọa. Căng thẳng sau đó giảm nhiệt khi ông Kurti trì hoãn thực hiện biện pháp đến đầu tháng 9.

Kosovo tuyên bố độc lập khỏi Serbia năm 2008, nhưng người Serbia chiếm đa số tại khu vực phía bắc không công nhận chính quyền ở Pristina. Họ trung thành về mặt chính trị với Serbia, nước vẫn cung cấp hỗ trợ tài chính cho nhóm dân tộc này. Năm 2013, Serbia và Kosovo cam kết tham gia quá trình đối thoại do EU bảo trợ để tìm cách giải quyết các vấn đề tồn tại, nhưng đạt được rất ít tiến bộ.

Phần lớn các nước phương Tây công nhận độc lập của Kosovo, song vùng ly khai chưa được trao ghế tại Liên Hợp Quốc, do Nga và Trung Quốc phản đối. Nga cáo buộc phương Tây làm gia tăng căng thẳng giữa Serbia và Kosovo, trong khi Kosovo đổ lỗi cho Nga về sự leo thang, cho rằng Moskva đang cố gắng đánh lạc hướng cuộc chiến ở Ukraine.

Vị trí Serbia và Kosovo. Đồ họa: Maps.com.