Mỹ muốn một giải pháp hòa bình nhằm hạ nhiêt căng thẳng với Iran

Mỹ muốn một giải pháp hòa bình nhằm hạ nhiêt căng thẳng với Iran, song điều này phụ thuộc vào Tehran.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đưa ra tuyên bố này ngày 25/9 trong bối cảnh hai quan hệ hai nước gia tăng căng thẳng.

Phát biểu tại một cuộc họp báo bên lề kỳ họp lần thứ 74 Đại hội đồng Liên hợp quốc, ông Pompeo nêu rõ Mỹ muốn có một giải pháp hòa bình với Cộng hòa Hồi giáo Iran và Washington hy vọng sẽ có cơ hội đàm phán với Tehran và đạt được một kết quả có lợi cho cả hai bên. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Mỹ nhấn mạnh điều này sẽ phụ thuộc vào phía Iran.

Trong khi đó, phát biểu tại Đại hội đồng Liên hợp quốc cùng ngày, Tổng thống Iran Hassan Rouhani nói rằng Mỹ "phải trả thêm" cho bất cứ thỏa thuận nào ngoài phạm vi thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015 mà Washington đã rút.

Ông Rouhani cũng bác bỏ việc tiến hành cuộc gặp song phương với Tổng thống Mỹ Donald Trump bên lề Đại hội đồng Liên hợp quốc, nhấn mạnh rằng câu trả lời của Tehran đối với việc đàm phán với Mỹ dưới sức ép là "Không."

Theo nhà lãnh đạo Iran, ông Trump muốn vượt ra thỏa thuận trên để hạn chế hơn nữa chương trình hạt nhân cũng như ngăn chặn chương trình tên lửa đạn đạo của Iran. Ông Rouhani nhấn mạnh "nếu muốn nhiều hơn, đòi hỏi nhiều hơn thì phải cho đi và phải trả nhiều hơn."

Cùng ngày, Bộ trưởng Quốc phòng Iran, Tướng Amir Hatami đã bác bỏ ý tưởng về một thỏa thuận với các cường quốc thế giới xung quanh chương trình tên lửa của Tehran. Hãng thông tấn chính thức IRNA dẫn phát biểu của ông Hatami khẳng định, bất cứ thỏa thuận nào về “sức mạnh tên lửa” của Iran sẽ hủy hoại năng lực của Tehran. Theo ông Hatami, các nhà lãnh đạo Iran đều ủng hộ việc cải thiện chương trình tên lửa.

Các nhà lãnh đạo Pháp và Anh đang nỗ lực thúc đẩy tổng thống hai nước Iran và Mỹ ngồi lại với nhau để tháo gỡ bế tắc trong qua hệ Washinton và Tehran. Tuy nhiên, hãng tin Reuters dẫn lời một quan chức Iran cho hay không có cơ hội ông Rouhani và ông Trump gặp nhau trong tuần này. Quan chức này khẳng định "cơ hội cho một cuộc gặp này là không," đồng thời cho rằng Mỹ cần trở lại thỏa thuận hạt nhân năm 2015, dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt và chấm dứt chiến dịch gia tăng sức ép đối với nước Cộng hòa Hồi giáo này.

Trong bối cảnh trên, Tổng thống Trump ngày 25/9 đã cho phép Bộ Ngoại giao nước này cấm các quan chức cấp cao Iran và thân nhân của họ nhập cảnh Mỹ theo quy chế người nhập cư hoặc không phải người nhập cư.

Căng thẳng Mỹ-Iran leo thang kể từ tháng 5/2018, khi Tổng thống Donald Trump đơn phương rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran, còn gọi là Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA), đồng thời tái áp đặt và ngày càng siết chặt trừng phạt Iran.

Căng thẳng có nguy cơ lên đỉnh điểm sau các vụ tấn công ngày 14/9 vừa qua vào các cơ sở lọc dầu của Saudi Arabia. Washington và Riyadh cáo buộc Iran đứng sau vụ tấn công này.

Tehran đã bác bỏ cáo buộc, đồng thời khẳng định Iran sẵn sàng đáp trả nếu bị tấn công quân sự. Hiện nhiều nước phương Tây trông đợi Washington và Tehran đàm phán để tháo gỡ những vấn đề hiện nay.