Mỹ, EU lên án Nga bố trí vũ khí hạt nhân tại Belarus

"Đây là động thái sẽ khiến căng thẳng leo thang nguy hiểm hơn nữa", Josep Borrell, quan chức phụ trách chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU) nói ngày 26/5.

Bình luận được đưa ra sau khi Moskva và Minsk ngày 25/5 ký thỏa thuận về triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật tại Belarus. Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko cùng ngày nói Nga đã bắt đầu thực hiện kế hoạch. Vũ khí hạt nhân chiến thuật có đầu đạn nhỏ, được thiết kế để sử dụng trong một cuộc tấn công hạn chế trên chiến trường, thay vì phá hủy quy mô lớn.

Theo ông Borrell, quyết định này trái với nhiều thỏa thuận quốc tế, cảnh báo mọi nỗ lực làm căng thẳng gia tăng sẽ đối mặt với sự đáp trả mạnh mẽ.

"Chúng tôi kêu gọi Nga tuân thủ các cam kết", quan chức EU cho biết. "Chúng tôi kêu gọi Belarus dừng hỗ trợ chiến dịch của Nga ở Ukraine, đảo ngược những quyết định chỉ khiến căng thẳng khu vực gia tăng và làm xói mòn chủ quyền của Belarus".

"Cực kỳ tiêu cực, đó là phản ứng của tôi", Tổng thống Mỹ Joe Biden trả lời báo giới ngày 26/5 khi được hỏi về thông tin Nga và Belarus ký thỏa thuận. Trước đó, thư ký báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre ngày 25/5 đã chỉ trích Nga "khiêu khích, vô trách nhiệm".

Đại sứ quán Nga tại Washington ngày 26/5 gọi những bình luận của Mỹ là "giả tạo", cho rằng "trước khi đổ lỗi cho bên khác, Washington nên tự nhìn lại mình một chút".

Josep Borrell, quan chức phụ trách chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu, phát biểu tại Stockholm, Thụy Điển ngày 13/5. Ảnh: Reuters

"Mỹ đã bố trí hàng loạt vũ khí hạt nhân của họ ở châu Âu suốt nhiều thập kỷ. Mỹ tham gia các thỏa thuận chia sẻ hạt nhân với đồng minh trong NATO, chuẩn bị cho kịch bản sử dụng vũ khí hạt nhân nhằm vào đất nước chúng tôi", đại sứ quán Nga tại Washington cho biết.

Cơ quan này khẳng định Nga và Belarus "có quyền đảm bảo an ninh của mình bằng mọi biện pháp cần thiết, trong bối cảnh Mỹ đang triển khai một cuộc chiến tranh lai quy mô lớn" nhằm vào họ.

"Các biện pháp đang được triển khai hoàn toàn phù hợp với những nghĩa vụ pháp lý quốc tế của chúng tôi", theo đại sứ quán Nga.

Tổng thống Vladimir Putin tháng 3 tuyên bố Nga sẽ bố trí vũ khí hạt nhân chiến thuật ở Belarus. Ông chủ Điện Kremlin cho biết động thái này "không có gì bất thường" và Mỹ đã làm điều tương tự trong nhiều thập kỷ. Ông khẳng định không chuyển giao quyền kiểm soát vũ khí cho Minsk.

Ông Lukashenko từng cáo buộc phương Tây "âm mưu xâm chiếm Belarus" và việc Nga bố trí vũ khí hạt nhân chiến thuật sẽ giúp bảo vệ nước này khỏi các mối đe dọa. Lãnh đạo Belarus ngày 25/5 nói đã nhất trí với ông chủ Điện Kremlin về loại vũ khí hạt nhân, nơi bố trí và số lượng, nhưng không nêu cụ thể.

Vị trí của Belarus. Đồ họa: DW

Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu ngày 25/5 cho biết việc triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật tới Belarus là do căng thẳng gia tăng với phương Tây và cáo buộc phương Tây đang tiến hành một "cuộc chiến không tuyên chiến" chống lại Nga và Belarus.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov ngày 26/5 tuyên bố Moskva và Minsk sẽ tiếp tục củng cố và phát triển các mối quan hệ, trong đó có quân sự, trong bối cảnh một số quốc gia ngày càng gia tăng thù địch. Ông không bình luận về thông tin Nga đã bắt đầu chuyển vũ khí hạt nhân chiến thuật đến Belarus.