Iran lưỡng lự gia hạn thỏa thuận giám sát hạt nhân

Ngày 29/6, người phát ngôn Chính phủ Iran Ali Rabii cho biết Tehran đang xem xét liệu có gia hạn hay không thỏa thuận tạm thời, vốn cho phép Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) giám sát các cơ sở hạt nhân nước này.

Thỏa thuận đã hết hiệu lực hồi tuần trước sau hai lần gia hạn.

Những vấn đề liên quan đến hệ thống camera giám sát của IAEA và các công cụ giám sát khác là một trong những nội dung thảo luận tại các cuộc đàm phán ở Vienna (Áo) nhằm cứu vãn thỏa thuận hạt nhân năm 2015 giữa Tehran và các cường quốc thế giới, còn được gọi là Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA).

Trong khuôn khổ JCPOA, các thanh sát viên của IAEA có quyền tiếp cận một cách hạn chế các cơ sở phi hạt nhân của Iran, bao gồm cả các địa điểm quân sự, trong trường hợp nghi ngờ có các hoạt động hạt nhân bất hợp pháp.

Tuy nhiên, tháng 12/2020, Quốc hội Iran đã thông qua đạo luật chấm dứt quyền thanh sát của IAEA kể từ ngày 21/2 năm nay, trừ khi Mỹ nới lỏng các lệnh trừng phạt.

Kể từ đó, Iran đã từ chối cung cấp những hình ảnh được ghi lại theo thời gian thực từ những máy quay của IAEA cũng như dữ liệu từ các thiết bị giám sát mà cơ quan này lắp đặt.

Mặc dù vậy, Iran và IAEA sau đó đã đạt thỏa thuận tạm thời về việc nối lại hoạt động thanh sát của cơ quan này kể từ ngày 23/2 đến ngày 22/5. Hai bên tiếp tục gia hạn thỏa thuận này thêm một tháng, đến ngày 24/6.

Phát biểu họp báo tại Tehran, ông Rabii nêu rõ Iran đang nghiên cứu về "sự cần thiết" gia hạn thỏa thuận giám sát hạt nhân cũng như bất kỳ khả năng nào khác.

Trước đó một ngày, Bộ Ngoại giao Iran tuyên bố chưa đưa ra quyết định về thỏa thuận giám sát các hoạt động hạt nhân giữa nước này và IAEA. Tehran cũng cho biết chưa quyết định xóa hình ảnh lưu trữ từ hệ thống camera giám sát.

Liên quan tới tiến trình đàm phán JCPOA, cùng ngày 29/6, Đại diện thường trực của Nga tại Các tổ chức quốc tế ở Vienna - ông Mikhail Ulyanov, nhấn mạnh những bất đồng có thể có giữa Nga và Iran liên quan đến nhà máy điện hạt nhân Bushehr không thể có bất kỳ ảnh hưởng nào đến các cuộc đàm phán đang diễn ra tại Vienna.

Báo chí đưa tin Moskva và Tehran có những bất đồng liên quan đến việc trả lương cho các nhân viên tại nhà máy điện Bushehr. Điều này bị cho là có thể ảnh hưởng đến tiến trình của cuộc đàm phán về JCPOA tại Vienna.

Tuy nhiên, ông Ulyanov khẳng định: "Những suy đoán như vậy là không đúng. Nếu có bất kỳ vấn đề nào nảy sinh trong quan hệ giữa các thực thể kinh tế, điều này không thể ảnh hưởng đến tiến trình đàm phán tại Vienna về việc khôi phục JCPOA."

Trước đó, ngày 21/6, Cơ quan Năng lượng nguyên tử Iran (AEOI) cho biết nhà máy điện hạt nhân Bushehr đã phải tạm thời ngừng hoạt động "do lỗi kỹ thuật." Nhà máy điện Bushehr bắt đầu cung cấp điện cho Iran từ tháng 9/2011, với sự hợp tác của Nga./.