Giới siêu giàu Nga trở thành tâm điểm của các lệnh trừng phạt

Chính phủ Italy tuần trước cho biết cảnh sát nước này đã tịch thu các biệt thự sang trọng cùng hai du thuyền của 5 tỷ phú Nga, với tổng giá trị tài sản 143 triệu euro (156 triệu USD). Đây là một phần trong chiến dịch phối hợp của phương Tây nhằm trừng phạt các tỷ phú Nga sau khi Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố mở chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine hôm 24/2.

Tổng thống Putin nhiều năm qua cảnh báo các tỷ phú Nga nên tìm cách tự bảo vệ mình trước các biện pháp trừng phạt của phương Tây, đặc biệt khi mối quan hệ của Moskva với Washington và các nước châu Âu ngày càng xấu đi.

Trong khi một số người nghe theo lời khuyên của ông và chỉ đầu tư ở Nga, một số khác vẫn mua tài sản ở nước ngoài và công ty của họ được niêm yết trên sàn chứng khoán ở phương Tây. Giờ đây, họ lọt vào tầm ngắm trong các đòn trừng phạt của Mỹ và nhiều nước châu Âu.

Alisher Usmanov được cho là một trong những tỷ phú giàu nhất nước Nga, với khối tài sản ròng lên tới 17,6 tỷ USD, theo Forbes.

Sinh ra tại Uzbekistan, quốc gia từng thuộc Liên Xô, ông Usmanov hiện điều hành USM Holdings, tập đoàn khổng lồ về khai thác mỏ và viễn thông, trong đó có mạng di động lớn thứ hai ở Nga MegaFon.

Usmanov nằm trong danh sách trừng phạt của EU, Mỹ và Anh. Ông chỉ trích các biện pháp trừng phạt này không công bằng.

Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) và nhà tài phiệt Alisher Usmanov tại Điện Kremlin hồi tháng 11/2018. Ảnh: Reuters.

Biệt thự trị giá 18,5 triệu USD của Usmanov trên đảo Sardinia ở Địa Trung Hải đã bị cảnh sát Italy tịch thu. Ông được cho là sở hữu một số bất động sản khác trên đảo này và có thể tiếp tục bị tịch thu trong thời gian tới.

USM Holdings đang hy vọng có thể tránh các biện pháp trừng phạt của EU vì Usmanov sở hữu chưa tới 50% cổ phần của doanh nghiệp này. Một số hãng truyền thông đưa tin Đức đã thu giữ siêu du thuyền Dilbar trị giá gần 600 triệu USD, dài 150 m được đặt theo tên mẹ của Usmanov. Tuy nhiên, giới chức kinh tế bang Hamburg ngày 4/3 cho biết hành động này chưa được thực hiện.

Tại London, Usmanov sở hữu Beechwood House, ngôi nhà trị giá gần 86 triệu USD tại khu trung tâm, cùng một biệt thự ở Surrey, ngoại ô London. Cả hai tài sản đều bị giới chức Anh đóng băng.

Đối tác kinh doanh của ông là Farhad Moshiri, người sở hữu câu lạc bộ bóng đá Everton. Các công ty của Usmanov gồm USM, MegaFon và Yota là những nhà tài trợ chính của câu lạc bộ. Everton đã đình chỉ các hợp đồng tài trợ vào ngày 2/3 và ông Moshiri cũng rút khỏi hội đồng quản trị USM.

Một tỷ phú Nga khác bị Mỹ trừng phạt là Oleg Deripaska. Ông phất lên nhanh chóng trong thập niên 1990, khi trở thành người đứng đầu ngành công nghiệp nhôm ở Nga và từng sở hữu khối tài sản khoảng 28 tỷ USD. Tuy nhiên, hiện ông được cho chỉ sở hữu khoảng 3 tỷ USD. Deripaska đã chịu ảnh hưởng nghiêm trọng trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008.

Mỹ từng cáo buộc ông liên quan tới rửa tiền, hối lộ, tống tiền, liên kết với một nhóm tội phạm có tổ chức ở Nga, nhưng Deripaska đều bác bỏ.

Deripaska dự một hội nghị đầu tư ở Moskva năm 2009. Ảnh: AP.

Deripaska thành lập công ty kim loại và năng lượng xanh En+ Group, được niêm yết trên thị trường chứng khoán London, nhưng sau đó giảm số cổ phần ông sở hữu xuống dưới 50% khi chịu lệnh trừng phạt của Mỹ năm 2018.

Ông sở hữu tòa nhà Hamstone House ở Surrey, Anh. Deripaska đã cố gắng bán nó với giá gần 24 triệu USD kể từ khi mối quan hệ giữa Anh và Nga xấu đi liên quan tới vụ đầu độc cựu điệp viên Nga Sergei Skripal. Deripaska còn sở hữu du thuyền Clio, hiện ở Maldives.

Deripaska đã bày tỏ quan điểm về cuộc xung đột ở Ukraine khi kêu gọi hòa bình. "Các cuộc đàm phán cần phải bắt đầu càng sớm càng tốt", ông viết trên mạng xã hội.

Pyotr Aven và Mikhail Fridman là hai nhà tài phiệt bị EU áp lệnh trừng phạt. Hai người đã cùng nhau tạo ra Alfa-Bank, ngân hàng tư nhân lớn nhất ở Nga.

Aven và Fridman đều từng được ông Putin cảnh báo năm 2016 về việc bảo vệ bản thân khỏi các lệnh trừng phạt của phương Tây trong tương lai. Tuần này, hai người đã rút khỏi nhóm đầu tư LetterOne ở London mà họ thành lập gần 10 năm trước, khi cổ phần bị đóng băng bởi các lệnh trừng phạt của EU hôm 28/2. Ông Aven cũng từ chức ủy viên Học viện Nghệ thuật Hoàng gia ở London.

Tỷ phú Pyotr Aven (trái) và Mikhail Fridman trong một sự kiện năm 2018. Ảnh: Moscow Times.

Aven được cho là sở hữu khối tài sản ròng 4,8 tỷ USD, trong khi tài sản của Fridman là 12,6 tỷ USD.

Fridman sống tại London trong một căn nhà bên cạnh sân vận động Lord's Cricket Ground, đồng thời sở hữu căn Athlone House ở phía bắc thủ đô Anh, nơi ông đã mua với giá gần 86 triệu USD năm 2016.

Hai doanh nhân cho biết họ sẽ "tranh luận về cơ sở giả dối và vô căn cứ của các lệnh trừng phạt một cách mạnh mẽ và thông qua tất cả phương tiện sẵn có".