Động thái mạnh mẽ của EU sau vụ Belarus ép máy bay chuyển hướng

Văn phòng Tổng thống Pháp ngày 24/5 thông báo nước này và nhiều đối tác thuộc Liên minh châu Âu (EU) đang xem xét những biện pháp nhằm tránh các chuyến bay qua không phận Belarus, đồng thời cấm máy bay của hãng hàng không quốc gia Belavia Airlines của Belarus hạ cánh tại sân bay của các nước thuộc EU.

Động thái trên diễn ra sau khi Belarus buộc một máy bay chở khách của hãng hàng không Ryanair (Ireland) phải hạ cánh khẩn cấp xuống sân bay ở Minsk để giới chức nước này thực hiện khám xét và sau đó bắt giữ nhân vật bị cáo buộc vi phạm luật pháp Belarus.

Theo thông báo của Văn phòng Tổng thống Pháp, nước này đang xem xét một gói biện pháp mạnh hơn các lệnh trừng phạt nhằm vào các cá nhân và có thể đình chỉ cả hoạt động quá cảnh trên bộ giữa Belarus với EU.

Cùng ngày, Chính phủ Bỉ cho biết Thủ tướng Alexander De Croo đã kêu gọi các nguyên thủ quốc gia và chính phủ EU áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Belarus ngay trong cuộc gặp tại Hội nghị thượng đỉnh EU diễn ra ở Brussels tối 24/5. Ông De Croo cũng đề nghị cấm hãng hàng không Belavia Airlines của Belarus hoạt động tại EU. Belavia Airlines là hãng hàng không quốc gia của Belarus, cung cấp các chuyến bay đến hầu hết thủ đô các nước châu Âu.

Trước đó, Đại diện cấp cao về chính sách an ninh và đối ngoại EU Josep Borrell thông báo rằng EU đang chuẩn bị các biện pháp trừng phạt mới chống lại Belarus và hy vọng sẽ áp dụng những biện pháp này "trong những tuần tới."

Trong khi đó, Điện Kremlin đã có phản ứng thận trọng trước vụ việc một máy bay của châu Âu bị Belarus buộc phải chuyển hướng.

Phát biểu với báo giới, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết “Tôi không bình luận về vụ việc máy bay Ryanair. Có những luật quốc tế nhất định và việc đánh giá phụ thuộc vào giới chức hàng không quốc tế."

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho rằng Belarus đã có cách tiếp cận “hoàn toàn có lý” trong vụ chuyển hướng máy bay của hãng Ryanair chở một nhà hoạt động đối lập vi phạm luật pháp Belarus.

Ngày 23/5, máy bay của hãng hàng không Ryanair đang trên hành trình từ Athens (Hy Lạp) đến Vilnius (Litva) đã phải hạ cánh khẩn cấp xuống sân bay ở Minsk sau khi phi hành đoàn nhận được thông báo có thiết bị nổ trên máy bay.

Máy bay tiêm kích MiG-29 thuộc Lực lượng Vũ trang Belarus đã cất cánh để hộ tống máy bay của Ryanair hạ cánh xuống sân bay Minsk. Lực lượng chức năng Belarus đã tiến hành kiểm tra sơ bộ cả trong và ngoài máy bay cũng như khoang hành lý, sau đó kiểm tra kỹ trong 2 giờ rưỡi đồng hồ. Tuy nhiên, sau khi kiểm tra, các chuyên gia chất nổ không phát hiện vật thể khả nghi nào.

Nhà chức trách Belarus cho biết trong quá trình kiểm tra máy bay đã phát hiện trong danh sách hành khách có người đồng sáng lập kênh truyền hình Nexta Romat Protasevich mà chính quyền nước này năm ngoái cáo buộc phạm một loạt tội danh, trong đó có tổ chức các cuộc bạo động quy mô lớn. Cơ quan bảo vệ pháp luật Belarus đã bắt giữ người này.

Chiếc máy bay chở hơn 100 hành khách sau đã tiếp tục hành trình và hạ cánh xuống sân bay Vilnius của Litva vào tối 23/5.

Ngày 24/5, quan chức cảnh sát Litva - Rolandas Kiskis cho biết 5 hành khách lên chuyến bay của hãng hàng không Ryanair trên đã không tới được điểm đến của họ. Tuy nhiên, ông Kiskis không bình luận về những người lưu lại tại Minsk.

Sau đó, Bộ Giao thông Belarus đã thành lập một ủy ban điều tra vụ máy bay của hãng hàng không Ryanair (Ireland) phải chuyến hướng bay và hạ cánh khẩn cấp xuống sân bay tại Minsk của Belarus. Kết quả điều tra sẽ sớm được công bố. 

Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Belarus cùng ngày khẳng định cách thức xử lý của Minsk trong vụ máy bay của hãng hàng không Ryanair phải chuyển hướng và hạ cánh khẩn cấp xuống sân bay ở Minsk hoàn toàn hợp pháp và tuân thủ các quy định hàng không quốc tế.

Hãng tin RIA dẫn tuyên bố của Bộ Ngoại giao Belarus cho biết nước này sẵn sàng công khai các dữ liệu liên quan vụ việc, cũng như cho phép các chuyên gia tới nước này trong trường hợp cần thiết để tiến hành điều tra.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Belarus, ông Anatoly Glaz cáo buộc các nước phương Tây đưa ra các cáo buộc vô căn cứ vì những lý do chính trị./.