Điểm yếu của quân đội Trung Quốc

Trong báo cáo công bố ngày 14/7, hãng nghiên cứu RAND nhận định Trung Quốc "là mối đe dọa rõ ràng" với Mỹ trong việc đầu tư vào năng lực quân sự. Tuy nhiên, RAND cho rằng phần lớn tiến bộ quân sự Trung Quốc đạt được là "kết quả của hành vi đánh cắp tài sản trí tuệ, thâu tóm và liên doanh với nước ngoài".

Báo cáo của RAND được công bố trong bối cảnh Lầu Năm Góc đang xem xét lại chính sách với Trung Quốc, trong khi chính quyền Tổng thống Joe Biden tăng tốc nỗ lực ngăn công nghệ Mỹ được sử dụng trong lĩnh vực quân sự của Trung Quốc.

RAND nhận định Trung Quốc "thất bại trong thúc đẩy tự lực đổi mới quân sự", nêu ra ba yếu tố chính mà quân đội Trung Quốc còn thiếu là chất bán dẫn cao cấp, tàu ngầm độ ồn thấp và động cơ máy bay.

Các chuyên gia của RAND cho biết Trung Quốc "phụ thuộc vào hành vi trộm cắp quyền sở hữu trí tuệ" và khiến các hệ thống vũ khí của họ tụt hậu vài năm so với quân đội Mỹ. Báo cáo cũng chỉ ra những điểm tương đồng rất lớn giữa tiêm kích J-20 và J-31 với các mẫu tiêm kích tàng hình F-22 và F-35 của Mỹ.

Nguyên mẫu J-20 số hiệu 2021 cất cánh trong buổi thử nghiệm cuối năm 2020. Ảnh: Weibo.

Khi được hỏi về báo cáo của RAND, đại diện đại sứ quán Trung Quốc tại thủ đô Washington cho biết Mỹ "chưa bao giờ đưa ra bất cứ bằng chứng chắc chắn nào cho thấy Trung Quốc đánh cắp sở hữu trí tuệ", đồng thời khẳng định nước này "đang nỗ lực đổi mới khoa học công nghệ và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ".

Mỹ năm 2016 kết án tù một công dân Trung Quốc vì thu thập thông tin quân sự nhạy cảm, bao gồm dữ liệu liên quan đến tiêm kích tàng hình F-22 và F-35, cùng vận tải cơ C-17.

Động cơ máy bay từ lâu là điểm nghẽn trong tiến bộ quân sự của Trung Quốc, đặc biệt với công nghệ lá cánh tuabin, báo cáo của RAND cho biết. Tiêm kích tàng hình J-20 của quân đội Trung Quốc sử dụng động cơ Nga khiến năng lực tác chiến bị giảm. Một số mẫu J-20 đã được trang bị động cơ nội địa WS-10, song việc phát triển động cơ nội địa hiệu suất cao cho mẫu tiêm kích này bị trì hoãn vì Covid-19.

"Việc phát triển thành công động cơ máy bay nội địa và sản xuất với số lượng lớn sẽ đánh dấu bước ngoặt trong năng lực của ngành công nghiệp quốc phòng Trung Quốc", các chuyên gia của RAND nhận định.

Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ khẳng định nước này "cam kết theo con đường phát triển hòa bình và thực hiện chính sách quốc phòng mang tính phòng thủ".

"Mọi người mong Mỹ sẽ bỏ tâm lý và thành kiến Chiến tranh Lạnh, nhìn nhận khách quan và hợp lý việc Trung Quốc phát triển quân sự, đồng thời có hành động cụ thể để đảm bảo quan hệ Mỹ - Trung phát triển lành mạnh và ổn định", đại sứ quán Trung Quốc cho biết.

RAND công bố báo cáo vài ngày sau khi chính quyền Biden liệt một số công ty Trung Quốc vào danh sách đen với cáo buộc liên quan đến ngành công nghiệp quân sự nước này. Các doanh nghiệp Mỹ sẽ không được phép bán sản phẩm cho những công ty Trung Quốc bị Bộ Tài chính Mỹ đưa vào danh sách đen nếu chưa được Washington chấp thuận.

Động thái trên của chính quyền Biden được nhận định vẫn duy trì áp lực lên Trung Quốc, vốn leo thang trong nhiệm kỳ tổng thống của Donald Trump. Biden từng mô tả cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc giống "một trận chiến" để giành "chiến thắng thế kỷ".

Nguyên mẫu FC-31 bay biểu diễn năm 2014. Ảnh: Wikipedia.

Các chuyên gia của RAND còn nhận định thiếu sót về quốc phòng của Trung Quốc một phần do "tham nhũng và giám sát lỏng lẻo" với các nhà thầu quân sự. "Các thanh tra viên thường là người mới tốt nghiệp khóa đào tạo kỹ thuật cơ bản, khiến họ bị cản trở trong việc giám sát tiến trình phát triển công nghệ tiên tiến của các nhà thầu", báo cáo cho biết.

Một số quan chức Trung Quốc từng công khai thừa nhận tình trạng tham nhũng trong quân đội. Năm 2019, một cố vấn quốc phòng Trung Quốc viết rằng quân đội nước này "chưa thể tiêu diệt tận gốc nạn tham nhũng ngăn họ trở thành lực lượng tác chiến hiện đại".

Hồ Văn Minh, cựu chủ tịch Tập đoàn Công nghiệp Đóng tàu Trung Quốc (CSIC) và cựu giám sát trưởng chương trình tàu sân bay nước này, hồi tháng 1 bị khai trừ đảng sau cáo buộc nhận hối lộ.