Địa ốc: Liệu bang NSW có thể áp dụng mô hình nhà ở giá rẻ thành công như ở Scotland?

Hiện nay, các bên liên quan mật thiết với ngành công nghiệp địa ốc tại NSW đang thúc giục nước Úc nên thông qua mô hình tương tự như Scotland đã áp dụng.

Phát biểu tại Hội nghị Nhà ở Giá hợp lý, Giám đốc điều hành Hiệp hội Công nghiệp Nhà ở Cộng đồng bang NSW, bà Wendy Hayhurst, đã đề cập đến mô hình trên và nói rằng “Nếu Scotland có thể triển khai thành công mô hình đó thì nước Úc cũng có thể làm được như vậy”.

Theo bà Hayhurst, việc thiếu nguồn quỹ trợ cấp không phải là vấn đề, vì Bản Dự thảo Ngân sách mới nhất của chính quyền bang NSW đã phân bổ nhiều kinh phí đối với nội dung này. Thay vào đó, bà Hayhurst đã chỉ ra việc thiếu cam kết và thiếu tầm nhìn bởi cả chính phủ Úc và chính quyền bang NSW.

Vào năm 2011, Scotland đã đưa ra một chính sách nhà ở quốc gia, đồng thời cam kết phân bổ hơn một tỷ đô la để đạt được mục tiêu xây dựng 30,000 căn nhà có giá hợp lý. 2/3 trong số những căn nhà đó là nhà ở xã hội và 1/3 còn lại là nhà ở giá rẻ.

Mục tiêu đó đã được hoàn thành trước khi kết thúc nhiệm kỳ Quốc hội năm năm đầu tiên, và một mục tiêu mới đã được thiết lập trong năm 2016 là xây dựng 50,000 căn nhà có giá hợp lý trong năm năm tiếp theo.

Thành công của Scotland là nhờ vào việc thực hiện cách tiếp cận toàn diện này, trong đó nhà ở không chỉ là vấn đề được ưu tiên về mặt xã hội mà còn là vấn đề được ưu tiên về mặt kinh tế. Scotland còn mở rộng xây dựng nhà ở để đáp ứng cho nhu cầu của người nghèo, người vô gia cư và cung cấp nhà ở với chất lượng tốt để cho thuê và hỗ trợ người mua nhà lần đầu.

Bà Hayhurst cho hay “Đó là một cách tiếp cận phối hợp, không những chú trọng đến việc cho thuê nhà mà còn quan tâm đến quyền sở hữu nhà. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn hết là giới chức ở Scotland đã đầu tư tài chính vào cách tiếp cận này và đã thực hiện nó. Họ đã thực hiện được mục tiêu đầu tiên, và tôi chắc chắn rằng họ sẽ đạt được mục tiêu thứ hai”.

Theo bà Hayhurst, để có thể áp dụng được mô hình giống như mô hình của Scotland, chính quyền bang NSW cần phải xem nó như một vấn đề cần được ưu tiên, và phải có được sự ủng hộ từ lưỡng đảng.

Đồng thời, bà Hayhurst nhận định rằng, chính quyền bang nên đề ra một kế hoạch có tính hệ thống và trợ cấp cho các tổ chức phi lợi nhuận để xây thêm nhà ở có giá hợp lý.

Giáo sư Ken Gibb, Giám đốc của Trung tâm Hợp tác Nghiên cứu Địa ốc thuộc Đại học Glasgow ở Scotland, phân tích rằng có bốn cơ chế chính để đạt được mục tiêu về mô hình này.

Đó là việc trợ cấp cho những tổ chức xây dựng nhà ở, trợ cấp cho các hội đồng địa phương, phân chia số lượng nhà ở giá rẻ một cách hợp lý, áp dụng chương trình cho thuê nhà ở giá rẻ. Giáo sư Gibb khẳng định “Cách đơn giản nhất để đạt được thành công là áp dụng theo những mô hình đã được thực hiện thành công ở những nước khác”.

Bên cạnh đó, một chuyên gia về nhà đất thuộc Trung tâm Nghiên cứu Tương lai Thành phố của Đại học New South Wales, Giáo sư Hal Pawson, thừa nhận rằng chính quyền bang NSW đã cam kết xây dựng 27,000 căn nhà ở xã hội và nhà ở có giá hợp lý trong mười năm tới.

Song, ông Pawson cho rằng, sẽ chỉ có 10,000 căn nhà mới được bổ sung thêm ở NSW, và số nhà còn lại sẽ là những khu nhà hiện tại sẽ được nâng cấp lên.

“Để có thể xây thêm 10,000 căn nhà mới thì chính quyền bang sẽ phải xây dựng 1,000 căn nhà mới mỗi năm. Con số này thấp hơn nhiều so với số lượng nhà cần được xây để bắt kịp với tốc độ gia tăng dân số trong tương lai”, ông Pawson nói.

Cũng theo ông Pawson, giới hữu trách ở Scotland đã bổ sung số lượng nhà ở xã hội và nhà ở có giá hợp lý nhiều hơn đến mười lần vào hệ thống nhà ở giá rẻ quốc gia, nhằm đáp ứng nhu cầu về nơi ở cho khoảng năm triệu người.

Tuy nhiên, ông Pawson thừa nhận rằng, vấn đề này mang tính thách thức nhiều hơn đối với chính quyền bang NSW, do hệ thống quản lý tại NSW khác với Scotland. Ông Pawson cho biết “Bạn không thể thực hiện một cách tiếp cận trên toàn hệ thống nhà ở từ cấp tiểu bang, bởi vì bạn không kiểm soát nhiều đòn bẩy như việc cải cách thuế toàn diện và số lượng người nhập cư”.

Ngoài ra, ông Brendan Coates thuộc Viện Grattan Institute nhận định rằng, các cấp chính quyền sẽ phải đưa ra quyết định về khoản trợ cấp cần thiết để xây nhà ở có giá hợp lý. “Việc xây dựng nhà ở giá rẻ sẽ giúp giảm các khoản trợ cấp cho cộng đồng để thu hẹp khoảng cách về chi phí phát triển, và giúp những người dân có thu nhập thấp có đủ khả năng để chi trả.

Trên thực tế, chiến lược nhà ở quốc gia sẽ phải sử dụng tất cả các đòn bẩy chính sách để làm cho nhà ở có giá cả phải chăng hơn. Vấn đề về khả năng mua nhà ở Úc đã đạt đến mức khủng hoảng và chúng ta sẽ phải giải quyết vấn đề này ngay từ bây giờ”, ông Coates nói.

Hong Dao - Viet Times Australia (Published by Adpro Media P/L)