Đà tiến của Nga ở miền đông Ukraine

Hai tháng kể từ khi tuyên bố bắt đầu giai đoạn hai chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine, giới chức Nga thông báo đang tiến tới mục tiêu "giải phóng hoàn toàn vùng Donbass", gồm hai tỉnh phía đông Ukraine là Donetsk và Lugansk. Lực lượng ly khai kiểm soát một phần của hai tỉnh này trước khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt ngày 24/2 nhằm "phi quân sự và phi phát xít hóa Ukraine".

Vùng kiểm soát của Nga và phe ly khai ở Donbass trước 24/2 (trái) và sau hơn 4 tháng chiến sự (phải). Đồ họa: BBC.

Các chuyên gia và cơ quan quốc phòng phương Tây thừa nhận Nga đạt được bước tiến chậm và đáng kể ở miền đông Ukraine sau nhiều tuần giao tranh và tận dụng tối đa ưu thế về hỏa lực pháo binh. Lực lượng Nga và phe ly khai hồi tuần trước kiểm soát thành phố Severodonetsk và gần như toàn bộ tỉnh Lugansk.

Bộ Quốc phòng Anh nhận định chiến tuyến trung tâm dài 90 km của Nga nằm ở bờ tây sông Siversky Donets. Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ cho biết sau khi kiểm soát Severodonetsk, lực lượng Nga và phe ly khai đang tiến công thành phố Lysychansk đối diện.

Lực lượng Nga kiểm soát hoàn toàn thành phố Severodonetsk và đang tìm cách bao vây Lysychansk từ phía nam. Đồ họa: BBC.

Xa hơn về phía tây, lực lượng Nga và phe ly khai mở các đợt tấn công nhằm vào thành phố Sloviansk từ hướng Izyum nhằm gia tăng sức ép với quân đội Ukraine ở vùng Donbass, Bộ Quốc phòng Anh đánh giá.

Cơ quan này cũng cho rằng sau nhiều đợt giao tranh dữ dội, lực lượng Nga "có thể đã chịu những tổn thất nghiêm trọng về sĩ quan cấp thấp và cấp trung", ngoài ra một lượng đáng kể vũ khí của họ bị phá hủy.

Một số chuyên gia phương Tây cho rằng Nga đang cố gắng "sáp nhập các đơn vị bị tổn thất để tạo ra lực lượng hỗn hợp" tham chiến ở miền đông Ukraine. Tuy nhiên, Nga nhiều khả năng sẽ không ban bố lệnh tổng động viên để huy động thêm quân số, Bộ Quốc phòng Anh nhận định.

Ở phía bắc, các đơn vị Nga đã phải rút khỏi thành phố Kharkov sau nhiều tuần tấn công vào thành phố. Quân đội Ukraine đã truy kích một số đơn vị Nga tới sát biên giới.

Tuy nhiên, lực lượng Nga đang cố gắng kiểm soát các vị trí phòng thủ thuận lợi ở phía nam tỉnh Kharkov, cũng như bảo vệ tuyến đường kết nối với vùng Donbass, theo ISW.

Các mũi tiến công của Nga ở Izyum, trong khi quân đội Ukraine giành lại nhiều phần lãnh thổ ở Kharkov. Đồ họa: BBC.

Tại phía nam Ukraine, lực lượng Nga và phe ly khai nhanh chóng đạt được mục tiêu chiến dịch là thiết lập một hành lang trên bộ từ biên giới tới bán đảo Crimea, cũng như các khu vực do phe ly khai kiểm soát ở tỉnh Donetsk và Lugansk.

Các đơn vị Ukraine phòng thủ ở thành phố Mariupol ở phía đông nam đã "làm chậm đáng kể đà tiến của lực lượng Nga". Sau cuộc bao vây kéo dài hai tháng, Nga kiểm soát hoàn toàn thành phố cảng Mariupol ngày 20/5.

Lực lượng Nga tiếp tục tấn công các vị trí của Ukraine tại tỉnh Zaporizhia, Kherson, Mykolaiv và Dnipropetrovsk. Tuy nhiên, quân đội Ukraine trong những tuần qua cũng đã mở các đợt phản công nhỏ vào tỉnh Kherson, nơi được cho là "điểm yếu" của Nga do phải dồn lực cho chiến trường miền đông.

ISW cho biết ưu tiên hiện tại của Nga ở phía nam Ukraine là ngăn các đợt phản công của đối phương, vốn giúp họ tái kiểm soát một số khu vực trong những tuần qua.

Mũi phản công của quân đội Ukraine ở Kherson. Đồ họa: BBC.

Ở phía tây, Nga nhắm tới kiểm soát thành phố cảng Odessa và chặn hoàn toàn khả năng tiếp cận Biển Đen của Ukraine. Tuy nhiên, đà tiến của lực lượng Nga bị tuyến phòng thủ kiên cố của Ukraine ở Mykolaiv chặn lại. Lực lượng Nga được cho là phải lùi về Kherson sau đợt phản công của Ukraine hồi tháng 3.

Các khu vực ở miền tây Ukraine, trong đó có Lviv, những ngày qua bị Nga tập kích tên lửa. Tuy nhiên, Nga không còn triển khai lực lượng bộ binh để tiến công miền bắc Ukraine, sau khi rút quân hồi tháng 4 nhằm dồn lực cho chiến trường miền đông.