Cưỡng hiếp tập thể, vũ khí chiến tranh tại Ethiopia

Tại vùng Tigray phía bắc Ethiopia, nơi xung đột vũ trang đã kéo dài hàng tháng, ngày càng xuất hiện nhiều bằng chứng cho thấy bạo lực tình dục đang được dùng làm vũ khí chiến tranh.

Phụ nữ nơi đây đang bị hãm hiếp tập thể, đánh thuốc mê và giữ làm con tin, theo hồ sơ y tế và lời nạn nhân kể với CNN. Một phụ nữ thậm chí bị nhét đá, đinh và nhựa vào cơ quan sinh dục, bác sĩ điều trị cho nạn nhân kể lại.

CNN đã trò chuyện với 9 bác sĩ ở Ethiopia và một bác sĩ trong trại tị nạn Sudan. Họ nói số vụ tấn công tình dục và hiếp dâm đã gia tăng đáng báo động kể từ khi Thủ tướng Ethiopia Abiy Ahmed phát động chiến dịch chống các lãnh đạo ở Tigray.

"Đây là một cuộc diệt chủng"

Ông Abiy đã đưa quân từ vùng Amhara của Ethiopia đến Tigray. Lực lượng từ nước láng giềng Eritrea cũng tham gia chiến dịch quân sự này ở phe chính phủ Ethiopia, CNN cho biết.

Theo các bác sĩ, gần như mọi bệnh nhân nữ của họ đều kể về việc bị binh sĩ Ethiopia và Eritrea hãm hiếp. Những phụ nữ này nói binh sĩ tự cho mình có sứ mệnh trừng phạt nạn nhân. Các binh sĩ cũng gần như không phải đối mặt với hậu quả từ hành động của mình.

CNN đã trò chuyện với nhiều người tị nạn từ Tigray ở Hamdayet, Sudan một thị trấn vùng biên giới với Ethiopia. Một số phụ nữ đã kể lại việc mình bị hãm hiếp khi cố gắng chạy trốn cuộc chiến.

“Ông ta đẩy tôi và nói ‘người Tigray không có lịch sử, không có văn hóa. Tôi có thể làm bất cứ thứ gì tôi muốn với cô mà không ai quan tâm cả’”, một nạn nhân kể lại. Người phụ nữ này cho biết mình đã mang thai.

Nhiều nạn nhân kể lại họ bị binh sĩ từ Amhara hãm hiếp. Những binh sĩ này nói họ muốn thanh lọc sắc tộc ở Tigray, một bác sĩ trong trại tị nạn ở Hamdayet nói với CNN.

“Các nạn nhân kể lại khi họ bị hãm hiếp, thủ phạm nói những người phụ nữ này phải thay đổi danh tính của mình. Họ phải trở thành người Amhara hoặc phủ nhận mình là người Tigray”, bác sĩ Tedros Tefera nói.

“Binh sĩ cho biết các binh sĩ nói rằng họ đến đó để thanh tẩy Tigray, thanh tẩy dòng máu ở đó”, ông Tefera cho biết. “Trên thực tế, đây là một cuộc diệt chủng”.

Dòng người tị nạn đã sụt giảm trong thời gian gần đây khi các lực lượng Ethiopia thắt chặt biên giới. Điều này khiến những người tị nạn đang chờ đoàn tụ với gia đình lo lắng.

Cả chính phủ Ethiopia và Eritrea không phản hồi cáo buộc binh sĩ của họ đang phối hợp thực hiện chiến dịch bạo lực tình dục với phụ nữ ở Tigray.

Theo CNN, hàng nghìn người dân bị sát hại trong cuộc xung đột. Binh sĩ Eritrea được cho là cũng tham gia vào việc giết, hành hung thường dân và vi phạm nhân quyền. Chính phủ Eritrea phủ nhận việc có liên quan tới các hành vi trên.

Những báo cáo mới về bạo lực tình dục ở Tigray xuất hiện trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Joe Biden cử Thượng nghị sĩ Chris Coons đến gặp Thủ tướng Abiy. Ông Coons đã chuyển tải những quan ngại của Mỹ về cuộc khủng hoảng nhân đạo và vi phạm nhân quyền ở Tigray. Bộ Ngoại giao Mỹ cũng kêu gọi điều tra độc lập về những hành động tàn bạo trong cuộc chiến.

Chính phủ Ethiopia đã hạn chế nhà báo tác nghiệp. Thông tin liên lạc bị gián đoạn cũng khiến cuộc chiến trở nên “vô hình” trên thế giới.

Tuy vậy, những tuần qua, chính phủ Ethiopia đã bắt đầu cho các nhà báo quốc tế vào. Kể từ đó, nhiều câu chuyện kinh hoàng về các vụ hãm hiếp và bạo lực tình dục đã được hé lộ.

Ngày 18/3, Channel 4 News trực thuộc CNN đăng tải báo cáo về bạo lực tình dục với phụ nữ ở Tigray. Báo cáo bao gồm các cuộc phỏng vấn với những nạn nhân trong nơi trú ẩn duy nhất dành cho những người như họ ở Tigray.

Tại đó, khoảng 40 phụ nữ đang được chăm sóc và hỗ trợ.

Một nạn nhân cho biết mình cùng 5 phụ nữ khác bị 30 binh sĩ Eritrea hãm hiếp tập thể. Thủ phạm đã cười đùa và chụp ảnh trong suốt vụ tấn công.

Khi cố gắng chạy trốn, người phụ nữ này bị bắt lại, tiêm thuốc, cột vào một hòn đá, lột quần áo, đâm và hãm hiếp trong 10 ngày.

Số vụ hãm hiếp có thể cao hơn

Ngoài nơi trú ẩn ở Tigray, còn nhiều phụ nữ và trẻ em gái đang được điều trị tại Bệnh viện Ayder Referral, cơ sở y tế chính ở thủ phủ Mekelle của Tigray. Đa số bệnh nhân được chuyển đến đây vì bệnh viện khu vực không được trang bị để xử lý các vụ hiếp dâm, Channel 4 News đưa tin.

Một bác sĩ ở Bệnh viện Ayder Referral nói họ đã tiếp nhận 200 phụ nữ bị bạo lực tình dục trong những tháng gần đây. Tuy vậy, vẫn còn nhiều trường hợp không được chăm sóc y tế tại các vùng nông thôn.

Ngoài ra, các bệnh viện đang bị tấn công hoặc chiếm đóng ở Tigray. Theo báo cáo Bác sĩ không biên giới (MSF) công bố ngày 18/3, trong 106 cơ sở y tế họ đến, chỉ còn 10 cơ sở vẫn hoạt động.

Các bác sĩ được CNN phỏng vấn cũng cho biết họ nghi ngờ số vụ hiếp dâm thực sự cao hơn nhiều so với báo cáo chính thức.

Ngày 10/2, Ủy ban Nhân quyền Ethiopia (EHRC) thừa nhận chiến tranh và việc giải tán chính quyền Tigray đã dẫn đến “việc gia tăng bạo lực trên cơ sở giới trong khu vực”.

Đến ngày 4/3, Cao ủy Liên Hợp Quốc về Nhân quyền Michelle Bachelet yêu cầu "đánh giá khách quan, độc lập" về tình hình trên thực địa ở Tigray.

Theo tuyên bố của Liên Hợp Quốc, hơn 136 vụ hiếp dâm được báo cáo tại các bệnh viện ở Mekelle, Ayder, Adigrat và Wukro từ tháng 12/2020 đến tháng 1.

Một điều phối viên tại trung tâm giải quyết bạo lực trên cơ sở giới ở Tigray nói với CNN rằng họ thường nghe về các vụ hiếp dâm mới vài ngày một lần hoặc một tuần một lần. Kể từ khi xung đột nổ ra, mỗi ngày có tới 22 phụ nữ và trẻ em gái đến để chữa trị sau khi bị cưỡng hiếp.

Nhu cầu thuốc tránh thai khẩn cấp và xét nghiệm các bệnh lây qua đường tình dục cũng tăng mạnh trong những tháng gần đây. Các bác sĩ cho biết nhiều nạn nhân mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, bao gồm cả HIV.

Một bác sĩ nói với CNN rằng nhiều bệnh nhân cô điều trị cũng bị bạo hành. Họ gãy xương và có những vết bầm khắp cơ thể.

Bệnh nhân nhỏ nhất bác sĩ này phụ trách chỉ mới 8 tuổi và người lớn nhất là 60 tuổi.

Các bác sĩ cho biết nhiều nữ bệnh nhân đến cơ sở y tế nói họ biết những người có câu chuyện tương tự: những người mẹ, chị em gái, bạn bè và cả người quen.

Người phát ngôn của Văn phòng Nhân quyền Liên Hợp Quốc nói với CNN rằng họ sẽ điều tra chung với EHRC về các cáo buộc vi phạm nhân quyền ở Tigray.