Chuyên gia: Mỹ và Iran đều không muốn có chiến tranh

Mỹ và Iran khó có khả năng tiến hành một cuộc chiến tranh quân sự mặc dù chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump trong vài tuần qua liên tục gây sức ép đối với Tehran. Đây là nhận định của giáo sư Meir Litvak - chuyên gia nghiên cứu về vấn đề Iran và Trung Đông thuộc trường Đại học Tel Aviv (Israel), đưa ra ngày 6/6.

Giáo sư Litvak cho biết trên thực tế, cả Mỹ và Iran đều không muốn có chiến tranh và hai bên cũng luôn thận trọng tháo gỡ ngòi nổ có thể dẫn tới một cuộc chiến tranh không cần thiết.

Theo ông Litvak, hiện Mỹ một mặt gây sức ép về kinh tế lên Iran, một mặt tìm cách thuyết phục Iran ngồi vào bàn đàm phán hướng tới một thỏa thuận mới.

Về phía Iran, đến nay nước này vẫn từ chối đàm phán với Mỹ, chừng nào Mỹ còn áp đặt lệnh trừng phạt đối với Tehran. Tuy nhiên, giáo sư Litvak cho rằng Mỹ và Iran có thể cuối cùng sẽ đồng ý đàm phán và hai bên sẽ lựa chọn một địa điểm bí mật có thể là ở Oman hoặc Kuwait để đàm phán.

Nga và các nước châu Âu, đặc biệt là những nước tham gia thỏa thuận hạt nhân Iran, cũng đang cố gắng đứng ra làm trung gian hòa giải nhằm chấm dứt tình trạng bế tắc giữa Iran và Mỹ.

Theo giáo sư Litvak, Iran sẽ không nhượng bộ Mỹ. Điều này là do phía Iran cho rằng họ tuân thủ các cam kết trong thỏa thuận hạt nhân, bởi vậy Mỹ không có quyền làm trái với những gì đã thỏa thuận. Iran cũng cho rằng những gì Mỹ đã làm là vi phạm quy định trong thỏa thuận đã ký.

Cũng theo Giáo sư Litvak, vấn đề bế tắc giữa Iran và Mỹ không hẳn là liên quan tới dầu mỏ. Điều mà Mỹ quan tâm hơn cả là việc đảm bảo các tàu được phép di chuyển tự do qua Eo biển Hormuz, nơi có khoảng 40% số tàu chở dầu trên thế giới qua lại.

Khi căng thẳng giữa Mỹ-Iran leo thang, Iran thường đe dọa đóng cửa eo biển này, đẩy thị trường năng lượng toàn cầu rơi vào khủng hoảng.

Về lý do mà chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump luôn muốn ngăn chặn việc phát triển tên lửa của Iran, ông Litvak cho rằng chương trình tên lửa của Iran luôn bị coi là mối đe dọa đối với các nước Arab và Israel - những đồng minh thân cận của Mỹ, và thậm chí là Liên minh châu Âu và Mỹ. Iran hiện đồng ý không phát triển chương trình tên lửa đạn đạo có tầm bắn vươn tới châu Âu.

Tuy nhiên, Mỹ vẫn luôn cho rằng việc phát triển chương trình tên lửa của Iran là mối đe dọa đối với tình hình an ninh khu vực.